Jakie warunki trzeba spełnić, aby dostać kredyt?

Warunki kredytu pod lupą. Jak bank ocenia Twój dochód?

Jak już wiesz, do analizowanych przez bank wskaźników należy wysokość Twojego dochodu. Z pewnością zastanawiasz się, ile musisz miesięcznie zarabiać, aby bank pozytywnie odpowiedział na Twój wniosek. Niestety, odpowiedź na to pytanie nie jest prosta i to przynajmniej z czterech różnych powodów.

Po pierwsze – dla banku najważniejszy jest Twój dochód netto (czyli różnica między tym, ile miesięcznie zarabiasz a kwotą wszystkich Twoich miesięcznych wydatków). Przykładowo: jeśli Twoje dochody wynoszą 10 tys. zł, jednak na utrzymanie przeznaczasz 9,5 tys. zł, nie masz co liczyć na pozytywną decyzję kredytową.

Po drugie – analizując Twoje dochody i wydatki, bank weźmie pod uwagę wiele innych aspektów. Załóżmy, że jesteś singlem, mieszkasz z rodzicami, od czterech lat pracujesz na etacie w tej samej firmie, posiadasz kartę kredytową, którą regularnie spłacasz, zarabiasz 3 tys. miesięcznie i wydajesz około 1 tys. złotych. Zapewne bank uzna, że nie będziesz miał problemu z oddaniem kredytu i zaopiniuje pozytywnie Twój wniosek.

Niestety, identyczny dochód może okazać się niewystarczający w sytuacji, gdy masz na utrzymaniu siebie, współmałżonka oraz dwójkę dzieci, a do tego jesteś zatrudniony na umowie zlecenie. W tym bowiem przypadku bank może mieć wątpliwości, czy w przyszłości Twoja sytuacja finansowa nie ulegnie pogorszeniu i będziesz w stanie zwrócić pożyczone środki.

Po trzecie – wymagany przez bank minimalny dochód będzie inny, kiedy starasz się o kredyt gotówkowy w niskiej kwocie ze stosunkowo krótkim okresem spłaty i inny, gdy interesuje Cię kredyt hipoteczny zaciągany na lata z bardzo wysoką kwotą zobowiązania. W tym drugim przypadku bank będzie wymagał wyższych dochodów, zwróci również uwagę na ich stabilność.

Po czwarte – każdy bank ma swoje własne procedury okołokredytowe i w nieco inny sposób wylicza zdolność kredytową swoich klientów. Dlatego jedna instytucja uzna Twoje dochody za niewystarczające, a druga bez problemu je zaakceptuje.

Reasumując, nie da się jednoznacznie określić, jak wysokie powinny być Twoje zarobki, aby bank zgodził się na udzielenie Ci kredytu. Znacznie ważniejsza jest relacja „dochody – wydatki” i to o nią powinieneś przede wszystkim zadbać.

Wskazówka nr 2. Aby poprawić swoją zdolność kredytową, spróbuj obniżyć koszty utrzymania i pozbądź się dodatkowych zobowiązań finansowych. Jeżeli aktualnie korzystasz z limitu w koncie albo karty kredytowej, to zrezygnuj z tych produktów. Spłać również pozostałe kredyty lub pożyczki (o ile je posiadasz) bądź też zamień je na jeden kredyt konsolidacyjny.

Różne źródła dochodów a zdolność kredytowa

Preferowaną przez bankowców formą zatrudnienia jest zatrudnienie na czas nieokreślony. W przypadku umów na czas określony banki bywają nieco bardziej ostrożne i z reguły proszą klientów o dostarczenie tzw. promesy zatrudnienia (jest to zaświadczenie wystawione przez Twojego pracodawcę, w którym deklaruje, że zamierza przedłużyć z Tobą umowę).

Umowy zlecenia mają już znacznie gorsze notowania, niemniej w niektórych bankach są traktowane podobnie jak umowy na czas określony. Natomiast kredytobiorcy zatrudnieni na podstawie umowy o dzieło praktycznie nie mają szans na otrzymanie kredytu, podobnie jak osoby utrzymujące się z zasiłków, pracujące sezonowo lub zatrudnione na okres próbny.

A co z przedstawicielami tzw. wolnych zawodów? Także dziennikarze, prawnicy, architekci, freelancerzy, tłumacze i artyści mogą z powodzeniem starać się o kredyt. Bywa nawet, że osoby wykonujące zawody zaufania publicznego (np. lekarze, stomatolodzy, biegli rewidenci) mają dostęp do atrakcyjniejszych produktów kredytowych, mogą liczyć na wyższe kwoty i skrócony czas rozpatrywania wniosku. Wszystko jednak zależy od polityki konkretnego banku.

W przypadku emerytów i rencistów warunki kredytu zależą od jego wysokości i okresu spłaty. Seniorzy wnioskujący o niewielki kredyt gotówkowy nie powinni mieć problemów z jego otrzymaniem (oczywiście, pod warunkiem, że ich zdolność kredytowa jest wystarczająca). Co więcej, w wielu bankach starsze osoby mogą skorzystać ze skróconej procedury. Nie muszą kompletować szeregu dokumentów, co z pewnością stanowi duże ułatwienie – wystarczy, że przedstawią dowód osobisty i ostatni odcinek emerytury.

Jednak o ile banki nie będą widziały żadnych przeciwwskazań co do udzielenia seniorom kredytu gotówkowego, to już w przypadku długoterminowych kredytów hipotecznych takie zastrzeżenia mogą się pojawić. W tym bowiem przypadku barierą uniemożliwiającą otrzymanie środków może okazać się wiek kredytodawcy (szerzej piszemy na ten temat w dalszej części artykułu).

Natomiast w przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą zdolność kredytowa ma ścisły związek z ewidencjonowaniem przychodów oraz stażem działalności. Najbardziej restrykcyjnie banki traktują przedsiębiorców rozliczających się za pomocą karty podatkowej. Ryczałtowcy mogą już liczyć na większą taryfę ulgową, jednak zdecydowanie preferowaną formą rozliczenia jest księga przychodów i rozchodów. Standardowo banki wymagają prowadzenia firmy od co najmniej 24 miesięcy. Lepiej są traktowane osoby, które otworzyły działalność gospodarczą, przechodząc na tzw. samozatrudnienie w ramach współpracy z tą samą firmą, dla której pracowały wcześniej na etacie. Takie osoby mogą liczyć na uzyskanie kredytu już po 6 miesiącach od rozpoczęcia prowadzenia działalności.

Przy obliczaniu zdolności kredytowej bank może uwzględnić także inne źródła dochodów, np. dochody z najmu, zyski kapitałowe, umowy agencyjne, kontrakty, a nawet alimenty płacone przez byłego współmałżonka. Co do zasady nie są honorowane: ustawowe alimenty zasądzone na dziecko, stypendia, diety i dodatki celowe.

Jakie dodatkowe warunki trzeba spełnić, żeby dostać kredyt hipoteczny?

Kredyt hipoteczny jest specyficznym rodzajem produktu kredytowego. Jego charakterystyczną cechą jest wysoka kwota zobowiązania i długi okres spłaty. Dlatego klienci ubiegający się o tego rodzaju zobowiązanie muszą się wykazać nie tylko odpowiednią zdolnością kredytową, ale też spełnić kilka innych warunków.

Wkład własny

Obecnie żaden bank nie udzieli Ci kredytu, jeśli nie posiadasz wkładu własnego. W większości banków wynosi on co najmniej 20% planowanej inwestycji. W niektórych instytucjach wymóg ten zmniejszany jest do 10%, jednak w takim przypadku pozostała część wkładu musi być zabezpieczona w inny, akceptowany przez kredytodawcę sposób.

Wkładem własnym mogą być odłożone przez Ciebie środki pieniężne, inna nieruchomość bądź działka budowlana, oszczędności zgromadzone na IKE i IKZE, premia gwarancyjna z książeczki mieszkaniowej, darowizna od najbliższej rodziny, zastaw na obligacjach lub innych papierach wartościowych. Pamiętaj jednak, że każdy bank może mieć własne wymagania dotyczące wkładu własnego (przykładowo: niektóre banki uznają tylko zastaw na obligacjach skarbowych, zaś inne akceptują też akcje, fundusze inwestycje i obligacje korporacyjne).

Ubezpieczenie kredytu

Kolejnym wymogiem stawianym przez banki jest wykupienie ubezpieczenia kredytu. Polisy ubezpieczeniowe chroniące przed różnego rodzaju ryzykiem (np. nagłą śmiercią lub inwalidztwem kredytobiorcy) są dla banku gwarancją, że w razie wystąpienia nieprzewidzianych zdarzeń losowych i tak odzyska swoją należność w części lub w całości.

Musisz wiedzieć, że choć w teorii skorzystanie z ubezpieczenia jest dobrowolne, jeśli jednak zrezygnujesz ze spełnienia tego warunku, bank najprawdopodobniej odrzuci Twój wniosek o kredyt lub przedstawi znacznie droższą ofertę.

Do najczęściej wymaganych przez banki rodzajów ubezpieczeń należą: ubezpieczenie na życie, od utraty pracy, na wypadek trwałego inwalidztwa, a także ubezpieczenie nieruchomości, pomostowe i niskiego wkładu własnego.

Zdarza się, iż bank w trosce o własne bezpieczeństwo narzuca klientom dodatkowe zabezpieczenia. Mogą mieć one charakter osobisty (w tym przypadku kredytobiorca gwarantuje całym majątkiem, zarówno obecnym, jak i przyszłym, iż wywiąże się ze swoich zobowiązań wobec banku) albo charakter rzeczowy (zabezpieczeniem jest wówczas określona część majątku klienta lub osoby trzeciej). Zabezpieczenie może mieć formę: gwarancji bankowej, przelewu (cesji) wierzytelności, poręczenia według prawa cywilnego, blokady środków na rachunku bankowym, hipoteki, przewłaszczenia i zastawu.

Wiek

Zgodnie z zaleceniami Komisji Nadzoru Finansowego maksymalny okres spłaty kredytu hipoteczny nie może przekraczać 35 lat. Pożyczenie bardzo wysokiej kwoty sześćdziesięciolatkowi byłoby więc obarczone bardzo dużym stopniem ryzyka. Dlatego jeśli chodzi o optymalny wiek kredytobiorcy, instytucje finansowe najbardziej przychylnym okiem patrzą na osoby do 35. roku życia.

Czy oznacza to jednak, że seniorzy nie mają żadnych szans na kredyt hipoteczny? Jeśli zdecydują się na znacznie krótszy okres kredytowania, przedstawią wymagane zabezpieczenia, posiadają wysoki wkład własny i wysokie dochody – bank najprawdopodobniej pozytywnie rozpatrzy ich wniosek.

Zanim zaczniesz ubiegać się o kredyt, sprawdź, czy mieścisz się w wyznaczonym przez dany bank przedziale wiekowym. W większości instytucji tzw. maksymalny wiek kredytobiorcy wynosi 70-75 lat, jednak w niektórych bankach jest on wydłużony do 80. roku życia.

Ostatni warunek – pozytywna historia kredytowa

Dla banków równie ważnym aspektem co zdolność kredytowa jest historia Twoich wcześniejszych zobowiązań. Aby jeszcze bardziej ograniczyć ryzyko związane z udzieleniem kredytu osobie niewypłacalnej lub nierzetelnej, bank sprawdzi Twoją historię kredytową, posiłkując się przy tym różnymi bazami danych. Przede wszystkim zwróci się do Biura Informacji Kredytowej z zapytaniem, czy terminowo i w całości spłacałeś swoje wcześniejsze zobowiązania. Może też się upewnić, czy nie figurujesz w Krajowym Rejestrze Długów lub w bazie Biura Informacji Gospodarczej. Niektóre banki mogą też poprosić o opinię inne instytucje finansowe, z którymi wcześniej współpracowałeś (np. firmy leasingowe, firmy telekomunikacyjne itp.). Na tej podstawie niejako „zrekonstruują” Twoją finansową wiarygodność.

Co ciekawe, brak historii kredytowej wcale nie będzie Twoim atutem. Jest dokładnie odwrotnie – im bardziej jesteś dla banków anonimowy, tym bardziej spadają Twoje szanse na pozytywne rozpatrzenie wniosku (zwłaszcza jeśli starasz się o kredyt hipoteczny lub kredyt gotówkowy na wyższą kwotę).

Wiele zależy od Ciebie

Reasumując, jeśli chcesz dostać kredyt gotówkowy lub hipoteczny, musisz spełnić naprawdę wiele warunków. Pełna potknięć historia kredytowa, niskie zarobki połączone z dużymi wydatkami, niestabilna sytuacja zawodowa, niespłacane w terminie zobowiązania, zbyt wiele wziętych jednocześnie kredytów – te wszystkie czynniki mogą zadecydować o tym, iż bank odrzuci Twoją prośbę o kredyt lub będzie żądał dodatkowych zabezpieczeń.

Zwróć jednak uwagę na to, że wiele z tych aspektów w dużym stopniu zależy od Ciebie. Mówiąc innymi słowy – masz realny wpływ na swoją historię oraz zdolność kredytową. Możesz więc podjąć rozmaite działania, które zwiększą Twoją wiarygodność w oczach banku i ułatwią spełnienie warunków gwarantujących uzyskanie kredytu.