Kredyt obrotowy dla firm – czy warto z niego korzystać?

Kredyt obrotowy w rachunku bieżącym

Ze względu na sposób uruchomienia środków wyróżniamy dwa rodzaje popularnej „obrotówki”. Pierwszym z nich jest kredyt w rachunku bieżącym (zwany również rewolwingowym). Aby go otrzymać, przedsiębiorca musi posiadać firmowy rachunek w tej samej instytucji finansowej, w której zaciągnął zobowiązanie.

Podstawą uzyskania kredytu jest zawarcie z bankiem umowy, zezwalającej na ujemne saldo na firmowym koncie (do określonej wysokości i w określonym czasie). Tak więc kredyt w rachunku bankowym jest de facto limitem debetowym, który przedsiębiorca może wykorzystać na pokrycie bieżących wydatków. Bank wylicza limit na podstawie wysokości obrotów bądź przychodów przedsiębiorstwa, bierze również pod uwagę poziom zdolności kredytowej firmy oraz stosuje różne zabezpieczenia spłaty należności.

Z reguły kredyt na rachunku bieżącym jest przyznawany na rok, po czym bank ponownie weryfikuje zdolność kredytową kredytobiorcy. Jeśli dojdzie do wniosku, iż obroty na rachunku były wystarczające, przedłuża z firmą umowę, natomiast w przypadku zbyt niskich obrotów może zmniejszyć kwotę kredytu, podwyższyć oprocentowanie, a nawet w skrajnym przypadku wypowiedzieć umowę.

W przypadku kredytu obrotowego w rachunku bieżącym przedsiębiorca ma prawo wydatkować środki na dowolny cel związany z bieżącą działalnością. Kredytobiorca nie musi rozliczać się z wykorzystanych środków – to, czy przeznaczy pieniądze na wypłaty dla pracowników czy na remont hali produkcyjnej – zależy od jego indywidualnej decyzji.

Kredyt obrotowy w rachunku kredytowym

W drugim przypadku dofinansowanie następuje poprzez otwarcie dla wnioskodawcy rachunku kredytowego. W przeciwieństwie do kredytu w rachunku bieżącym jest to rozwiązanie jednorazowe (jednak kredyt może zostać odnowiony po zakończeniu czasu trwania umowy).

Bank udostępnia środki w następujących formach:

• jako docelowy kredyt nieodnawialny przeznaczony na sfinansowanie określonej transakcji,  
• jako kredyt przeznaczony na pokrycie wymagalnych zobowiązań (np. krótkoterminowych trudności płatniczych),  
• jako odnawialna lub nieodnawialna linia kredytowa, w granicach której można sfinansować wiele transakcji.  

Wysokość kredytu w rachunku kredytowym również jest wyliczana na podstawie wysokości i częstotliwości obrotów. Zobowiązanie może być spłacane jednorazowo lub w transzach, natomiast odsetki są naliczane co miesiąc.

W przeciwieństwie do kredytu obrotowego w rachunku bieżącym zobowiązanie w rachunku kredytowym jest udzielane na konkretny cel zadeklarowany przez firmę we wniosku.

Linia kredytowa ma charakter limitu debetowego, aby jednak ją otworzyć, przedsiębiorca musi założyć oddzielne konto. Z tego powodu wpływy na rachunek bieżący nie powodują automatycznej spłaty zadłużenia.

Kredyt obrotowy odnawialny i nieodnawialny

Kredyty obrotowe możemy również podzielić na odnawialne i nieodnawialne. W tym ostatnim przypadku klient ma wyznaczony w umowie limit zobowiązania, a każda wypłata z rachunku powoduje pomniejszenie owej puli o wydaną kwotę. Spłata nieodnawialnego kredytu odbywa się w ratach ustalonych z bankiem, zaś po uregulowaniu ostatniej należności kredyt zostaje zamknięty i aby uzyskać kolejny, przedsiębiorca musi podpisać nową umowę.

Natomiast w przypadku odnawialnego kredytu obrotowego każdorazowa spłata zobowiązania umożliwia ponowne zadłużenie się do wysokości przyznanego limitu. Przedsiębiorca może w ten sposób wielokrotnie wykorzystywać limit środków, ale nie może go przekroczyć. Ponadto w wielu bankach kredyt rewolwingowy jest przedłużany automatycznie (ewentualnie na wniosek klienta).

Od jakich warunków zależy przyznanie kredytu obrotowego?

Najogólniej mówiąc, banki przy udzielaniu kredytu biorą pod uwagę cztery zasadnicze kryteria:

• okres, w jakim firma funkcjonuje na rynku,  
• kondycję finansową przedsiębiorstwa,  
• wiarygodność kredytową zarówno firmy, jak i samego przedsiębiorcy, 
• zabezpieczenia, dzięki którym będą mogły w przypadku nieterminowej spłaty kredytu odzyskać całość lub choćby część pożyczonej kwoty. W zależności od banku może być to kaucja, weksel in blanco, gwarancja bankowa albo hipoteka. 

Ile kosztuje kredyt obrotowy dla firm?

Analizując koszty kredytu obrotowego, należy zwrócić uwagę na jego oprocentowanie. Jest ono oparte na zmiennej stawce WIBOR oraz marży banku (wynoszącej przeciętnie od 2 do 3%). Ponadto kredytobiorca musi się liczyć z dodatkowymi prowizjami, czyli opłatą za rozpatrzenie wniosku, opłatą za udzielenie kredytu oraz kosztem ustanowienia zabezpieczenia spłaty. Bank może również pobierać opłaty manipulacyjne za odroczenie terminu spłaty lub zwiększenie kwoty kredytu w trakcie trwania umowy, a także prowizję od niewykorzystanego, a przyznanego limitu (jest to tzw. prowizja od zaangażowania).

Poszczególne oferty mogą być oparte na różnych wskaźnikach WIBOR – np. miesięcznym, 3-miesięcznym czy 6-miesięcznym. Przed zaciągnięciem kredytu warto się więc upewnić, jaka stawka obowiązuje w danym banku.

Kredyt inwestycyjny a kredyt obrotowy dla firm – na czym polega różnica

Kredyt dla firm może również przybrać postać kredytu inwestycyjnego, umożliwiającego unowocześnienie lub rozwój przedsiębiorstwa, np. poprzez zakup maszyn, urządzeń, licencji, przy czym cel kredytu musi być ściśle powiązany z prowadzoną przez daną firmę działalnością.

Ten rodzaj kredytów charakteryzuje się długim okresem spłaty (nawet do 25 lat), szerokim zakresem celów kredytowych oraz wysoką maksymalną kwotą wsparcia finansowego.

Aby uzyskać kredyt inwestycyjny, wnioskodawca musi przekonać bank o słuszności planowanej inwestycji oraz określić przewidywane zyski, dokumentując efektywność ekonomiczną przedsięwzięcia za pomocą kosztorysów, planów oraz innych kalkulacji.

Także kredyt inwestycyjny występuje w kilku odmianach (aczkolwiek podział ten ma obecnie charakter umowny – z reguły banki wszystkie rodzaje kredytów inwestycyjnych wrzucają do jednego worka i traktują jako jeden produkt bankowy). Niemniej warto wiedzieć, iż do kredytów inwestycyjnych zaliczamy:

• kredyty na wyposażenie – które możemy przeznaczyć na zakup środków trwałych niezbędnych do rozwoju firmy, modernizację linii technologicznych, zakup nieruchomości itp. 
• kredyty na restrukturyzację przedsiębiorstwa – umożliwiające optymalizację struktury gospodarczej i finansowej firmy oraz przeprowadzenie zmian w jej funkcjonowaniu (przykładem takiej zmiany może być np. fuzja lub nabycie przez firmę całościowego pakietu udziałów w innym przedsiębiorstwie), 
• kredyty o parametrach zbliżonych do kredytów hipotecznych na zakup lub budowę obiektów przemysłowych. 

Niekiedy kredytodawca zgadza się również na to, aby firma wykorzystała kredyt inwestycyjny do spłaty wcześniejszych zobowiązań finansowych lub do poprawienia swojej płynności finansowej.

Wady i zalety kredytu obrotowego

Kredyt obrotowy dla firm – jak każdy instrument finansowy – ma swoje mocne i słabe strony. Jego niewątpliwą zaletą jest możliwość regulowania bieżących zobowiązań firmy, bez ryzyka utraty płynności finansowej w wyniku opóźnień w spływie należności. Atutem tej odmiany kredytu jest również prosty i szybki dostęp do dodatkowej gotówki – w przypadku kredytu rewolwingowego kwoty są pobierane bezpośrednio z rachunku bankowego, natomiast spłata zadłużenia następuje po wpływie środków na firmowe konto.

Natomiast do wad zaliczamy: konieczność utrzymywania określonych obrotów na firmowym koncie, oprocentowanie znacznie wyższe niż w przypadku kredytów inwestycyjnych oraz uzależnienie ceny kredytu od zmiany stóp procentowych (stopy procentowe mają realny wpływ na stawkę WIBOR, a ta determinuje koszty związane ze spłatą).

Ponadto większość instytucji finansowych, kredytujących działalność gospodarczą, uzależnia przyznanie kredytu od odpowiednio długiego stażu działalności firmy. Z reguły, aby zasłużyć na zaufanie bankowców, przedsiębiorca musi prowadzić działalność gospodarczą przez minimum 12 miesięcy (w niektórych bankach – 24 miesiące), przy czym wymóg ten dotyczy zarówno małych firm, które nie mają obowiązku stosowania zasad rachunkowości, jak tych, które są zobligowane do jej stosowania.

Podsumowanie

Banki oferują przedsiębiorcom szeroki wachlarz produktów kredytowych – są wśród nich kredyty inwestycyjne, kredyty obrotowe, linie kredytowe, a nawet pożyczki i kredyty gotówkowe. Dlatego zanim zdecydujemy się na konkretne rozwiązanie, sprawdźmy, który kredyt będzie w naszej sytuacji bardziej opłacalny i dokładnie policzmy związane z nim koszty.

Dobór okresu spłaty, określenie maksymalnej wielkości obciążeń, sposób zabezpieczenia kredytu – wszystkie te czynniki istotnie wpływają na funkcjonowanie przedsiębiorstwa, dlatego przeanalizujmy je naprawdę starannie.