Moneteo
Spis treści
Wróć

Rodzaje kont bankowych: zdziwisz się, jak wiele ich jest

Justyna Kalicińska
Justyna Kalicińska
Analityk produktów finansowych
Justyna Kalicińska
Justyna Kalicińska
Analityk produktów finansowych

132 publikacje 750 komentarzy

W serwisie Moneteo zajmuje się ofertą oszczędnościową, dla przedsiębiorców oraz dla dzieci i młodzieży. Odpowiada za weryfikację i aktualność danych. Analizuje bankowe regulaminy, dokumenty oraz przepisy prawne związane z podatkami i sprawami finansowymi.


Rodzaje kont bankowych: zdziwisz się, jak wiele ich jest

Rachunki bankowe w ustawie o prawie bankowym pogrupowane są według swojego przeznaczenia i tego, do kogo rachunek należy. Wyróżniamy trzy podstawowe grupy, a są to:

1. Rachunki przeznaczone dla osób fizycznych, czyli mówiąc prościej: dla „zwykłych klientów” (a także dla szkolnych kas oszczędnościowych, pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych i rad rodziców):

  • rachunki oszczędnościowo-rozliczeniowe,
  • rachunki oszczędnościowe,
  • rachunki terminowych lokat oszczędnościowych.

2. Rachunki dla przedsiębiorców i firm:

  • rachunki rozliczeniowe, w tym bieżące i pomocnicze,
  • prowadzone dla nich rachunki VAT,
  • rachunki lokat terminowych.

3. Rachunki powiernicze.

Większość z nas na co dzień ma do czynienia z kontami z tej pierwszej grupy. Przydługi termin „rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy” (w skrócie ROR) to nic innego jak po prostu konto osobiste. Oczywiście konta osobiste mają swoje nazwy marketingowe, np. eKonto, Konto Jakże Osobiste, Konto za Zero, Konto dla Ciebie, Konto Przekorzystne itp., ale jeśli służą klientom do bieżących rozliczeń, np. do wysyłania i odbierania przelewów, wpłat i wypłat gotówki oraz umożliwiają płatności kartą, to podpadają pod kategorię ROR-ów. A czemu „oszczędnościowo-rozliczeniowy”? Ponieważ poza rozliczeniami konto osobiste przeznaczone jest również do gromadzenia pieniędzy. Poza tym dawno, dawno temu, w czasach, które obecnie mogą się nam wydawać prehistorią, zwykłe konta osobiste potrafiły być oprocentowane, i to nieźle!

Przeróżne rodzaje kont osobistych, czyli każdemu wedle potrzeb

Spośród ROR-ów możemy wyróżnić kolejne ich modyfikacje, w zależności od tego, do jakiej grupy klientów adresowana jest oferta banku. Na rynku bez trudu znajdziemy takie rodzaje kont osobistych jak: konta studenckie, młodzieżowe (dla osób w wieku 13-18 lat), dziecięce (dla dzieci poniżej 14. roku życia), dla seniorów itd.

Oferty dla młodych są najczęściej darmowe. Do prowadzenia konta dla osób małoletnich potrzebna jest zgoda opiekuna prawnego (zwykle rodzica). Nastolatkowie mogą korzystać ze swoich rachunków bez większych ograniczeń, a ich konta nie różnią się zasadniczo od kont dla dorosłych. Z pewnością jednak nastolatek nie otrzyma ani pożyczki, ani kredytu, nie może też zrobić debetu na koncie.

Natomiast dzieci poniżej 13 lat nie mają zdolności do czynności prawnych i nie mogą dysponować swoimi pieniędzmi, tak więc takie operacje jak płatności kartą, wypłaty z bankomatów czy w ogóle podpisanie umowy o konto są dla nich niedostępne. Na szczęście powoli się to zmienia i coraz więcej instytucji udostępnia młodszym dzieciom nie tylko rachunki, ale również karty płatnicze i specjalne aplikacje mobilne, umożliwiające podstawowe operacje, np. przelewy i doładowanie telefonu, oraz ułatwiające pierwsze kroki w świecie bankowości i finansów.

Jeśli zaś chodzi o konta studenckie, to jest to wyłącznie nazwa umowna; status studenta nie jest wcale wymagany, liczy się wiek osoby korzystającej z konta w banku – najczęściej do 25 lat.

Rachunek może mieć jednego właściciela lub kilku

Konta osobiste mogą być indywidualne i wspólne. Te pierwsze prowadzone są tylko dla jednej osoby, która może ustanowić do swojego rachunku pełnomocnika (co nie zmienia charakteru rachunku). Z kolei konta wspólne oznaczają równe prawa i obowiązki dla wszystkich współwłaścicieli, a także współdzielenie zdeponowanych pieniędzy w zawsze równych częściach – niezależnie od tego, jaką kwotę kto faktycznie włożył na konto. Co ciekawe, rachunki wspólne nie muszą być prowadzone tylko dla małżeństwa czy rodziny, mogą je otworzyć osoby formalnie sobie obce albo np. rodzic z dzieckiem.

Rachunki osobiste nie tylko w złotówkach

Konto walutowe to także rodzaj konta osobistego, umożliwiające rozliczenia w walucie innej niż PLN. Na polskim rynku zwykle dostępne są rachunki w najpopularniejszych walutach, czyli w euro, dolarach amerykańskich i funtach, ale niektóre banki oferują nawet konta w jenach, forintach, kunach lub w koronach szwedzkich, norweskich i duńskich. Do większości tego typu rachunków bankowych możesz także otrzymać kartę debetową, która umożliwia płatności w wybranej walucie za granicą bez dodatkowych prowizji. Coraz popularniejsza staje się karta wielowalutowa, czyli jedna debetówka do kilku kont w różnych walutach (w tym zawsze do konta bankowego w PLN).

Podstawowy rachunek płatniczy, czyli konto dla niezaangażowanych

W 2018 r., na mocy unijnej dyrektywy, banki zostały zobligowane do udostępnienia podstawowego rachunku płatniczego - produktu dedykowanego osobom, które nie posiadają żadnego konta osobistego (w PLN) w jakimkolwiek polskim banku lub SKOK-u. PRP gwarantuje darmowy dostęp do podstawowych czynności bankowych (takich jak przelewy, zlecenia stałe, wpłaty i wypłaty gotówki z bankomatu) i ma stanowić zachętę dla tych, którzy z powodu opłat obawiają się zakładać konto w banku.

Konto rodzinne na świadczenia i zapomogi

Wśród rachunków oszczędnościowo-rozliczeniowych możemy także wyróżnić rachunki rodzinne. To stosunkowo nowy typ konta osobistego, wprowadzony w 2016 r. Jego najważniejszym celem jest ochrona… przed komornikiem. W dużym uproszczeniu ustawodawcy chodziło o możliwość korzystania z rachunku, który nie podległaby zajęciu komorniczemu, głównie w związku z wypłatą 500+. Konto rodzinne mogą założyć wyłącznie osoby, którym przyznano socjalne świadczenia, dodatki i zasiłki – z wyjątkiem alimentów. Co ciekawe, musi to być wyłącznie rachunek indywidualny.

Konta oszczędnościowe i lokaty dla osób fizycznych

Rachunki oszczędnościowe i rachunki terminowych lokat oszczędnościowych to kolejne rodzaje rachunków bankowych przeznaczone dla „zwykłych” klientów. Podobnie jak konta osobiste nie muszą być prowadzone tylko w PLN, zatem na rynku można znaleźć także oferty walutowego konta oszczędnościowego czy lokaty walutowej. Od ROR-ów odróżnia je to, że z zasady powinny być wyżej oprocentowane niż standardowe rachunki. Dodatkowo, konta oszczędnościowe zazwyczaj nie umożliwiają bieżącej działalności, takiej jak wykonywanie transakcji kartą płatniczą, wypłat z bankomatów, zlecania przelewów zagranicznych czy korzystania z bankowości mobilnej, a także z innych usług finansowych. Za prowadzenie rachunków oszczędnościowych zwyczajowo nie pobiera się żadnych opłat, choć często ich otwarcie uwarunkowane jest posiadaniem konta osobistego, które z kolei może być płatne.

Konto oszczędnościowe tym różni się od lokaty, że dostęp do środków pieniężnych jest znacznie swobodniejszy: wypłacając oszczędności, nie tracisz wypracowanych odsetek, tak jak ma to miejsce w przypadku lokat bankowych. Trzeba jednak pamiętać, że banki bronią się przed zbyt częstym wybieraniem pieniędzy i zazwyczaj udostępniają tylko jeden darmowy przelew z rachunku oszczędnościowego w miesiącu (za pozostałe przyjdzie Ci już niemało zapłacić).

Z kolei zaletą lokaty jest jej niezmienność: podpisując umowę o produkt oszczędnościowy z konkretnym oprocentowaniem dla konkretnej kwoty, masz pewność, że stawki nie zmienią się przez cały okres trwania depozytu. Możesz też łatwo obliczyć odsetki, jakie zostaną Ci wypłacone, co w przypadku konta oszczędnościowego (podlegającemu oprocentowaniu zmiennemu) jest w dłuższej perspektywie niezbyt miarodajne.

Rodzaje kont bankowych dla firm, przedsiębiorców i korporacji

Rodzaje kont w banku, z których mogą korzystać przedsiębiorcy, również są dokładnie ujęte w ustawie. Są to rachunki rozliczeniowe (czyli „zwyczajne” konto firmowe czy konto dla spółki), które z kolei dzielą się na konta bieżące i pomocnicze. Do tego dochodzą prowadzone dla nich rachunki VAT, na które ma wpływać wartość podatku (natomiast kwota netto za towar czy usługę trafiają na konto firmowe). Firmy mogą także posiadać rachunki lokat terminowych.

Wskazane konta przeznaczone są dla: osób prawnych, jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, o ile posiadają zdolność prawną, a także dla osób fizycznych prowadzących działalność zarobkową na własny rachunek, w tym dla przedsiębiorców.

Pozostałe rodzaje kont: rachunki techniczne i konta powiernicze

Konto techniczne to rachunek uruchamiany tylko dla indywidualnego posiadacza; może służyć wyłącznie do obsługi innego produktu, np. karty przedpłaconej (pre-paid) i lokaty, choć najczęściej spotykamy się z nim, gdy zaciągamy w banku kredyt. Rachunki techniczne mają bardzo ograniczoną funkcjonalność i umożliwiają w zasadzie tylko zlecanie przelewów oraz podgląd salda i historii transakcji. Nie można również dodać do nich pełnomocnika.

Na końcu należy wspomnieć o rodzaju rachunku bankowego znanego chyba wszystkim tym, którzy w ostatnich latach kupowali mieszkanie – czyli o koncie powierniczym. Konto powiernicze służy do przyjmowania środków przeznaczonych na konkretny cel i ma gwarantować bezpieczeństwo zrealizowania transakcji. Powierzone środki nie mogą być wykorzystane w innym celu niż ten wskazany w umowie, a posiadacz konta musi rozliczać się ze sposobu ich wykorzystania.

Co ciekawe, stronami umowy o rachunek powierniczy jest bank i posiadacz rachunku (czyli powiernik, np. firma deweloperska). „Kowalski”, wpłacający oszczędności życia na mieszkanie, jest osobą trzecia, co nie zmienia jednak faktu, że środki wpłacone na konto powiernicze są jego własnością – aż do momentu wywiązania się powiernika z wyznaczonych mu zadań. Jeżeli powiernik nie zrealizuje swoich zobowiązań, pieniądze wracają do Kowalskiego. Dzięki temu rozwiązaniu nie podlegają one egzekucji komorniczej, np. w przypadku bankructwa firmy, której powierzyliśmy oszczędności na budowę mieszkania.

Jak widzisz, w przypadku rachunków bankowych nie ma “wolnej amerykanki”: rachunki są dokładnie sklasyfikowane, a prawo określa wyraźnie, kto może założyć konkretny rodzaj i w jakim celu. Dzięki temu zasady funkcjonowania rynku w Polsce są klarowne, a to wpływa na bezpieczeństwo i banków, i klientów.


Oceń artykuł
0
(0 ocen)
Aby oddać głos, wskaż odpowiednią liczbę gwiazdek.
Dziękujemy za Twój głos Dziękujemy za Twój głos

Komentarze

(0)
Dodaj swój komentarz...
Nie ma jeszcze komentarzy
Skomentuj jako pierwszy