Moneteo
Spis treści
Wróć

Umowa faktoringu – co powinna zawierać?

Beata Szymańska
Beata Szymańska
Analityk produktów finansowych
Beata Szymańska
Beata Szymańska
Analityk produktów finansowych

139 publikacji 148 komentarzy

W Moneteo specjalizuje się w analizowaniu produktów dedykowanych klientom firmowym oraz w tekstach poradnikowych przeznaczonych dla bankowych nowicjuszy. Oprócz tego zajmuje się aktualizacją danych i zmianami w bankowych ofertach.


Umowa faktoringu – co powinna zawierać?

Na czym polega umowa faktoringu?

Jest to dwustronne porozumienie zawarte między podmiotem oferującym usługi faktoringowe a przedsiębiorcą. Polega ono na tym, że przedsiębiorca przenosi na firmę faktoringową własność wierzytelności wynikających z umów zawartych z kontrahentami, natomiast firma faktoringowa zobowiązuje się do wypłaty należności z przejętych faktur oraz określa wysokość prowizji, którą będzie pobierać za tę usługę.

Dodajmy w tym miejscu, że w przypadku faktoringu owymi wierzytelnościami są nieprzeterminowane faktury z odroczonym terminem płatności, natomiast zbycie prawa do wierzytelności jest określane mianem cesji i pociąga za sobą określone skutki prawne.

W ramach umowy faktoringowej klienci mogą też skorzystać z dodatkowych usług takich jak weryfikacja kontrahentów, monitoring należności, finansowanie faktur w obcych walutach czy przejęcie ryzyka niewypłacalności dłużnika.

Umowa faktoringu a cesja

Wyjaśnijmy jeszcze, na czym polega przeniesienie wierzytelności w umowie faktoringu. Mówiąc w pewnym uproszczeniu, sprowadza się ono do przeniesienia uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi na nowego nabywcę. W praktyce oznacza to, że po podpisaniu umowy firma faktoringowa nabywa wszystkie prawa związane z wierzytelnością i może nią rozporządzać jak wystawca faktury. Przykładowo, może pobierać odsetki karne za zwłokę, jeśli wierzytelność nie zostanie spłacona w terminie, może również – jeśli dłużnik uporczywie uchyla się od zapłaty – odzyskać dług na drodze sądowej lub sprzedać wierzytelność firmie windykacyjnej.

Umowa faktoringu na gruncie prawnym

W świetle prawa umowa faktoringowa jest umową nienazwaną, zawieraną na podstawie zasady swobody umów. Oznacza to, że jej treść nie jest regulowana obowiązującymi przepisami – nie ma jednego, "odgórnie" narzuconego wzoru umowy, a każda firma faktoringowa może zastosować własny. Co więcej, również klient ma prawo do modyfikacji niektórych zapisów kontraktu, tak aby były dostosowane do jego potrzeb.

Obie strony muszą jednak respektować art. 353 (1) Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym "mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byle jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego".

Reasumując, umowa faktoringu ma częściowo spersonalizowany charakter – jej niektóre zapisy można negocjować w celu uzyskania korzystniejszych warunków.

Z jakich elementów składa się standardowa umowa faktoringu?

W praktyce umowa faktoringu zawiera elementy typowe dla każdej umowy cywilnoprawnej. Standardowo muszą się w niej pojawić następujące zapisy:

  • oznaczenie daty i miejsca zawarcia umowy, 
  • przedmiot kontraktu (czyli szczegółowy opis wierzytelności), 
  • dane identyfikacyjne stron zawierających umowę oraz ich prawa i obowiązki, 
  • czas obowiązywania umowy, 
  • tryb, warunki oraz sposób jej wypowiedzenia, 
  • opcjonalnie – postanowienia dodatkowe, np. klauzule umowne. 

Uczestnicy faktoringu

Jak już wspomnieliśmy, umowę faktoringową podpisują dwie strony: przedsiębiorca (faktorant) oraz firma nabywająca wierzytelność (faktor).

Uczestnikiem faktoringu jest również dłużnik faktoringowy – jest to kontrahent bądź klient danego przedsiębiorstwa zobowiązany do zapłaty faktury w określonym terminie. Trzeba jednak podkreślić, że nie jest on stroną umowy (choć w niektórych rodzajach faktoringu musi zostać poinformowany o zmianie wierzyciela i wyrazić zgodę na cesję).

Przedmiot umowy

Ważnym elementem umowy faktoringowej jest szczegółowy opis wierzytelności, które będą podlegały wykupowi. Umowa powinna więc dokładnie precyzować, jaka jest wartość przejętej faktury, w jakim dniu przypada termin jej zapłaty, z jakiego tytułu i z jakiej umowy wynika oraz na rzecz kogo została wystawiona. W umowie musi się znaleźć także oświadczenie faktoranta, że wierzytelność nie jest przedawniona, obciążona prawami osób trzecich ani zajęta przez organ egzekucyjny. Ponadto strony powinny ustalić, kto, kiedy i w jakim zakresie informuje dłużnika o dokonanej cesji.

Właściwie sporządzona umowa powinna również wskazywać podmiot ponoszący ryzyko niewypłacalności dłużnika. W zależności od wybranego rodzaju faktoringu (faktoring pełny, faktoring niepełny) ryzyko może ponosić przedsiębiorca albo firma faktoringowa.

Wynagrodzenie faktora

Ponadto w umowie powinny pojawić się zapisy określające wysokość prowizji pobieranej przez faktora. Z reguły stanowi ona określony procent od kwoty brutto faktury, jednak może to być również opłata abonamentowa.

Zabezpieczenie umowy

Podstawowym zabezpieczeniem wypłacanych z faktoringu środków jest finansowana wierzytelność. Niemniej niektóre firmy faktoringowe mogą zażądać od faktoranta dodatkowych zabezpieczeń, np. pełnomocnictwa, weksla in blanco bądź też notarialnego poświadczenie o poddaniu się egzekucji. Informacje o wymaganych zabezpieczeniach również muszą pojawić się w dokumencie.

Warunki faktoringu można negocjować

Jak już pisaliśmy, zanim podpiszesz umowę z faktorem, możesz negocjować niektóre jej warunki. Do zapisów, które można swobodnie kształtować, zaliczamy np. minimalną wartość przyjętej do wykupu pojedynczej faktury, listę kontrahentów objętych umową, wysokość limitów zadłużenia dla poszczególnych dłużników lub zasady naliczania wynagrodzenia faktora za czynności dodatkowe.

Na jakie zapisy umowy warto zwrócić uwagę?

Warto zadbać o to, by umowa była symetryczna, czyli w jednakowy sposób zabezpieczała interesy faktora i faktoranta. Dlatego powinieneś dokładnie przestudiować wszystkie jej zapisy oraz sprawdzić, czy są one dla Ciebie korzystne. Szczególną uwagę powinieneś zwrócić na następujące kwestie:

  • czy w trakcie trwania umowy będziesz mógł dodawać nowych odbiorców oraz zmieniać limit finansowania? Czy obie te usługi oferowane są bezpłatnie, czy wiążą się z dodatkowymi kosztami? 
  • czy faktor pobiera prowizję za tzw. zaangażowanie (czyli za brak wykorzystania przyznanego limitu), a jeśli tak – w jaki sposób ją wylicza?  
  • jakie konsekwencje Ci grożą za opóźnienia w spłacie?  
  • czy faktor przyznaje sobie prawo do odstąpienia od umowy?  

Szczególnie ten ostatni zapis powinien wzbudzić Twoją czujność, gdyż jest on dla Ciebie wybitnie niekorzystny. Konsekwencje, jakie Kodeks cywilny wiąże z odstąpieniem od umowy, sprowadzają się do tego, że umowa uważana jest za niezawartą, a strony są zobowiązane do wzajemnego zwrotu świadczeń. Z Kodeksu cywilnego wynika także, że za świadczenia, których zwrócić nie sposób, należy zapłacić odpowiednie wynagrodzenie. Może więc się zdarzyć, że faktor pod błahym pretekstem skorzysta z tego uprawnienia, a Ty nie tylko z dnia na dzień zostaniesz pozbawiony możliwości finansowania, lecz również zostaniesz zmuszony do zwrotu należności z przejętych faktur pomniejszonych o prowizję dla faktora. Jest oczywiste, że taka sytuacja może skutkować pogorszeniem płynności finansowej Twojej firmy i narazić Cię na duże kłopoty.

Jak przebiega podpisanie umowy?

W pierwszej kolejności musisz złożyć wniosek o zawarcie umowy faktoringowej i dołączyć do niego komplet dokumentów. Na ich podstawie faktor będzie mógł ocenić, czy jesteś wiarygodnym partnerem i czy warto nawiązać z Tobą współpracę.

Dokumenty niezbędne do zawarcia umowy faktoringowej możemy podzielić na trzy grupy. Są to:

1. Dokumenty rejestrowe: np. wyciąg z KRS, zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, decyzja o nadaniu NIP i REGON, umowa spółki, numer rachunku bankowego.

2. Dokumenty finansowo-księgowe: aktualne zaświadczenie z ZUS i urzędu skarbowego o niezaleganiu ze składkami i podatkami, bilans, rachunek wyników, cash flow wraz z deklaracją podatkową CIT lub PIT, rozrachunki z dostawcami i odbiorcami, opinie bankowe.

3. Dokumenty handlowe: np. umowy sprzedaży zawarte z odbiorcą towarów lub usług, kopie faktur podlegających cesji, wykaz faktur objętych usługą faktoringową według terminów płatności (do 30 dni, do 60 dni do 90 dni i do 180 dni).

Do wniosku powinno zostać dołączone oświadczenie, iż kontrahent przedsiębiorcy (czyli dłużnik faktoringowy) wyraził zgodę na cesję wierzytelności na rzecz faktora.

Część firm faktoringowych wymaga również, aby faktorant dostarczył dokumenty umożliwiające ocenę kondycji finansowej dłużników, niektóre jednak weryfikują kontrahentów klienta na własną rękę, korzystając np. z wywiadowni gospodarczych.

Brak zgody na cesję wierzytelności jest często praktyką stosowaną przez duże sieci handlowe, które wymuszają taki zapis w umowie współpracy z mniejszymi firmami, a następnie – korzystając z pozycji monopolistycznego odbiorcy – nagminnie przekraczają terminy płatności. Niestety, brak zgody na cesję uniemożliwia podpisanie umowy obejmującej wierzytelności tego konkretnego kontrahenta.

Podsumowanie

Jeśli chcesz, aby Twoja współpraca z faktorem przebiegała bez przeszkód, przeanalizuj wcześniej warunki kontraktu i wyjaśnij wszystkie sporne kwestie. Koniecznie też przejrzyj najważniejszy załącznik do umowy, czyli "Tabelę opłat i prowizji". To właśnie tam – a nie w umowie – znajdziesz wszystkie pozostałe prowizje składające się na całkowity koszt faktoringu. Na tej podstawie będziesz mógł w pełni świadomie podjąć decyzję, czy chcesz się związać umową z danym faktorem, czy poszukać lepszej oferty.


Oceń artykuł
0
(0 ocen)
Aby oddać głos, wskaż odpowiednią liczbę gwiazdek.
Dziękujemy za Twój głos Dziękujemy za Twój głos

Komentarze

(0)
Dodaj swój komentarz...
Nie ma jeszcze komentarzy
Skomentuj jako pierwszy