Moneteo
Spis treści
Wróć

Ustawa o kredycie konsumenckim - warto by każdy ją znał

Krzysztof Duliński
Krzysztof Duliński
Analityk produktów finansowych
Krzysztof Duliński
Krzysztof Duliński
Analityk produktów finansowych

160 publikacji 3209 komentarzy

Recenzent promocji bankowych i autor tekstów poradnikowych dotyczących zarządzania finansami osobistymi będący zdania, że nawet najbardziej skomplikowane zagadnienie można przedstawić w prosty i przystępny sposób.


Ustawa o kredycie konsumenckim - warto by każdy ją znał

Być może ustawa o kredycie konsumenckim zupełnie Cię dotąd nie interesowała, uważałeś, że skoro nie masz żadnego kredytu i nie planujesz jego zaciągnięcia, to nie ma potrzeby, byś zawracał sobie głowę zagadnieniami z tego obszaru. Mogłeś być w błędzie, bo przepisy wspomnianej ustawy dotyczą również innych produktów kredytowych, z których być może korzystasz.

Kogo i czego dotyczy ustawa o kredycie konsumenckim?

Obecnie obowiązująca ustawa o kredycie konsumenckim weszła w życie 18 grudnia 2011 r. (Dz. U. z 2011 r., nr 126, poz. 715). Znajdują się w niej zapisy określające obowiązki kredytodawców i pośredników kredytowych oraz uprawnienia konsumentów związane z zawieraniem umów o kredyt konsumencki. Jednym ze źródeł nowych uregulowań jest dyrektywa Parlamentu Europejskiego z 2008 r. Zgodnie z nią Polska i inne państwa członkowskie były zobowiązane do wdrożenia przepisów pozwalających na łatwe porównanie ofert kredytowych nie tylko w swojej ojczyźnie, ale i w innych krajach Unii Europejskiej.

Trzeba podkreślić, że ustawa ma zastosowanie do ofert banków, Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych (SKOK-ów) oraz innych instytucji dotyczących:

Ustawa o kredycie konsumenckim stosowana jest także w przypadku umów leasingowych i najmu, jeśli odrębny dokument przewiduje przeniesienie własności przedmiotu, którego dotyczy umowa, uzależniając ten fakt od żądania kredytodawcy.

Co wyróżnia kredyt konsumencki spośród innych?

O kredycie konsumenckim można mówić wyłącznie w przypadku zobowiązań, których wysokość nie przekracza kwoty 255 500 zł lub jej równowartości w innej walucie. Chcąc mieć pewność, że kredyt udzielany w obcej walucie spełnia ten warunek, trzeba przeliczyć jego wartość, stosując średni kurs danej waluty określony przez Narodowy Bank Polski w ostatnim dniu kwartału poprzedzającego datę zawarcia umowy kredytowej.

Dodajmy, że są pewne rodzaje kredytów, do których stosuje się tylko wybrane przepisy ustawy o kredycie konsumenckim precyzyjnie wskazane w jej treści. Są to, między innymi, kredyty i pożyczki hipoteczne, umowy dotyczące debetu na rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym lub kredytu na ROR spłacanego przez konsumenta w terminie do 1 lub 3 miesięcy.

Kiedy nie mówimy o kredycie konsumenckim?

Ustawa o kredycie konsumenckim nie ma zastosowania do umów kredytowych, w których warunki proponowane klientowi są korzystniejsze od tych powszechnie obowiązujących na rynku. Mieszczą się w tym m.in. kredyty z RRSO 0% (kredytobiorca nie jest zobowiązany do poniesienia jakichkolwiek kosztów związanych z zaciągnięciem zobowiązania), kredyty studenckie, kredyty mieszkaniowe z dopłatą (np. rządową) czy też kredyty udzielane tylko pracownikom danego pracodawcy.

Przepisów ustawy nie stosuje się także do umów leasingu (pod warunkiem, że z umową nie wiąże się obowiązek przeniesienia własności na konsumenta), kredytów będących wynikiem ugody sądowej oraz tych zawieranych z podmiotami zajmującymi się obrotem instrumentami finansowymi (np. z domami maklerskimi).

Inny artykuł wskazuje, że z kredytem konsumenckim nie mamy do czynienia także wtedy, gdy konsument jest zobowiązany do zapłaty za spełnione świadczenia lub dostawę towaru / realizację usług w ustalonych odstępach w trakcie obowiązywania umowy i tym samym następuje odroczenie płatności (taka sytuacja dotyczy m.in. dostaw prądu, gazu, wody).

Najważniejsze pojęcia

Omawiając ustawę o kredycie konsumenckim, warto wyjaśnić kilka pojęć, które się w niej znajdują.

Konsument - jest to osoba fizyczna dokonująca czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością zawodową lub gospodarczą. Odnosząc to do sfery, której dotyczy omawiana ustawa, konsumentem będzie osoba, która zaciąga kredyty na cele prywatne, kupuje towar na raty do użytku domowego.

Przedsiębiorca - pod tym pojęciem w ustawie rozumie się osobę fizyczną lub prawną albo jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną, prowadzącą działalność zawodową lub gospodarczą we własnym imieniu. W zakresie definicji mieszczą się więc prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą oraz spółki (jawne, akcyjne, z ograniczoną odpowiedzialnością).

Kredytodawca i pośrednik kredytowy - ustawa wyraźnie odróżnia kredytodawcę i pośrednika kredytowego. Kredytodawcą jest przedsiębiorca, którego działalność polega na udzielaniu lub choćby tylko składaniu przyrzeczenia udzielenia kredytu. Z kolei pośrednik kredytowy to przedsiębiorca, który wykonuje czynności związane z przygotowaniem, oferowaniem i zawieraniem umowy o kredyt i z tego tytułu otrzymuje korzyści majątkowe (np. w formie wynagrodzenia, prowizji, opłat) od kredytodawcy lub konsumenta.

Całkowita kwota niejedno ma imię - należy rozgraniczyć dwa pojęcia – całkowita kwota kredytu konsumenckiego i całkowita kwota do zapłaty. Ta pierwsza to kwota, którą kredytodawca udostępnia konsumentowi. Pieniądze mogą być przekazane kredytobiorcy do ręki lub na jego rachunek. W przypadku, gdy zobowiązanie dotyczy spłaty zaciągniętego wcześniej kredytu środki są przekazywane na konto instytucji, która go udzieliła. Gdy mamy do czynienia zakupem ratalnym pieniądze trafiają na konto sklepu oferującego dany przedmiot/usługę. Natomiast całkowita kwota do zapłaty stanowi sumę całkowitej kwoty kredytu i całkowitego kosztu kredytu, czyli wszelkich kosztów (np. prowizji, ubezpieczenia, innych opłat), jakie musi ponieść konsument, by mógł pożyczyć pieniądze. Nie są tu wliczane opłaty za inne produkty bankowe (np. ROR, kartę kredytową), z których trzeba skorzystać, by otrzymać kredyt na określonych warunkach.

Stopy procentowe

Z oprocentowaniem kredytu wiąże się kilka ważnych pojęć. Najważniejszym wydaje się stopa referencyjna Narodowego Banku Polskiego, która jest podstawą do ustalania oprocentowania kredytów, a którą ogłasza Rada Polityki Pieniężnej.

Kolejna istotna kwestia – wyrażona w procentach stopa oprocentowania kredytu, czyli wysokość odsetek w ujęciu rocznym, jakie kredytodawca naliczy konsumentowi od całkowitej kwoty kredytu. Jego oprocentowanie może być stałe w całym okresie obowiązywania umowy lub zmienne (np. co miesiąc, kwartał, rok).

Warto jeszcze znać wysokość Rzeczywistej Rocznej Stopy Oprocentowania, która mówi o całkowitym koszcie kredytu wyrażonym procentowo w stosunku rocznym, oraz wiedzieć o stopie oprocentowania zadłużenia przeterminowanego. Ta druga mówi o wyrażonej w procentach wysokości odsetek w stosunku rocznym, jakie kredytobiorca naliczy konsumentowi od zobowiązania niespłaconego w terminie.

Ocena ryzyka kredytowego

Każda decyzja kredytowa poprzedzona jest badaniem zdolności i wiarygodności kredytowej. Zdolność kredytowa mówi, czy kredytobiorca będzie w stanie spłacić wnioskowaną kwotę kredytu w czasie na jaki chce ją pożyczyć. Natomiast wiarygodność kredytowa odnosi się do historii spłaty dotychczasowych zobowiązań klienta. Inaczej mówiąc, jest to ocena ryzyka kredytowego, czyli ewentualności, że zobowiązanie nie będzie spłacane terminowo. Ma to wpływ na warunki finansowe kredytu, które zostaną zaproponowane konsumentowi.

Obowiązki informacyjne

Z punktu widzenia kredytobiorcy bardzo ważny jest art. 30 pkt 1. Zgodnie z nim w umowie kredytowej, poza danymi personalnymi konsumenta i parametrami kredytu, muszą być też określone skutki i koszty niespłacenia zobowiązania zgodnie z terminem, zasady odstąpienia od umowy przez konsumenta czy zwrotu prowizji w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu. Ustawa wymaga także podania konsumentowi informacji o możliwości korzystania z pozasądowego rozstrzygania sporów oraz wskazania organu nadzoru zajmującego się ochroną praw konsumentów.

Ustawa o kredycie konsumenckim określa również, czym jest tzw. przykład reprezentatywny (w dużym uproszczeniu jest to opis warunków kredytu dla najszerszej grupy klientów, której – zdaniem kredytodawcy – zostanie on udzielony) oraz jakie informacje muszą być podawane w reklamach produktów kredytowych.

Lepiej wiedzieć więcej

Znane porzekadło mówi, że nieznajomość prawa szkodzi. Za brak wiedzy dotyczącej kredytów konsumenckich nie grożą Ci żadne konsekwencje karne, ale nie posiadając jej, możesz się wpędzić w kłopoty, podpisując niekorzystną umowę. Mogą być one szczególnienieprzyjemne, gdy nie będziesz spłacał zobowiązania terminowo, unikał wierzyciela i dojdzie do egzekucji komorniczej.

Lepiej więc przed zawarciem umowy o kredyt konsumencki dokładnie ją przeczytaj, w razie wątpliwości poproś doradcę kredytowego czy pracownika banku o wyjaśnienie niejasności i pilnuj terminowego uiszczania należności. A gdybyś miał kłopoty finansowe, poinformuj o tym fakcie kredytodawcę i wspólnie ustalcie zasady dalszej obsługi zadłużenia (np. odroczenie płatności, wydłużenie okresu kredytowania).

Zanim złożysz wniosek kredytowy spokojnie zastanów się raz jeszcze, czy na pewno musisz pożyczyć pieniądze, przeanalizuj ponownie informacje uzyskane na temat kredytu, na który się zdecydowałeś. Wszystko po to, by Twoja decyzja była w pełni racjonalna, a spłata zobowiązania nie była dla Ciebie kłopotliwa.


Oceń artykuł
0
(0 ocen)
Aby oddać głos, wskaż odpowiednią liczbę gwiazdek.
Dziękujemy za Twój głos Dziękujemy za Twój głos

Komentarze

(0)
Dodaj swój komentarz...
Nie ma jeszcze komentarzy
Skomentuj jako pierwszy