Myśląc o kupnie mieszkania, samochodu czy wyposażenia mieszkania albo planując remont czy wakacyjny wyjazd i zaciągając na ten cel kredyt, na ogół nie zastanawiamy się, co się stanie w sytuacji, gdy nie będziemy terminowo regulowali rat. Większość z nas myśli, że jakoś to będzie, że na roztrząsanie problemu przyjdzie czas, gdy się pojawi. Nie ma w tym nic złego, jeśli masz świadomość, że do wyboru są tylko dwa scenariusze:
- kontakt z wierzycielem, przedstawienie mu przyczyn opóźnień w płatnościach i perspektyw wyjścia z problemów, szukanie rozwiązania dogodnego dla obu stron;
- udawanie, że nic się nie dzieje, brak reakcji na kontakty ze strony wierzyciela, co będzie skutkowało wszczęciem działań windykacyjnych, których zwieńczeniem może być kosztowna i nieprzyjemna egzekucja komornicza.
Pierwsza opcja nie wymaga, naszym zdaniem, wyjaśnień. Zajmijmy się więc analizą drugiej.
Na czym polega windykacja długu?
Zacznijmy od wyjaśnienia pojęcia windykacja oraz poznania osoby windykatora.
Windykacja to ogół działań podejmowanych przez wierzyciela, by skłonić dłużnika do uregulowania należności. Muszą być one prowadzone w granicach prawa i nie powinny naruszać godności osobistej zadłużonego.
Kim jest windykator? Definicja tego zawodu mówi, że jest to osoba działająca w imieniu wierzyciela, by odzyskać należność od dłużnika. Miejscem jego pracy może być bank czy firma pożyczkowa, firma windykacyjna, możliwe też jest, by windykator prowadził własną działalność gospodarczą.
Jego rolą jest przede wszystkim nawiązanie kontaktu z osobą zadłużoną, poznanie przyczyn nieterminowego regulowania rat, poinformowanie o konsekwencjach zaistniałej sytuacji i znalezienie rozwiązania, które sprawi, że dłużnik będzie spłacał zobowiązanie.
Zadaniem windykatora nie jest zajęcie majątku dłużnika – to rola komornika, który współpracuje z sądem i podejmuje działania dopiero po zakończeniu postępowania sądowego.
Rodzaje windykacji. Czym się różni miękka od twardej?
Dobór działań windykacyjnych uzależniony jest w dużej mierze od postawy dłużnika. Obowiązuje jednak zasada, że pierwszym etapem odzyskiwania długów jest windykacja miękka (inaczej: windykacja polubowna). Na początku są przypomnienia o przekroczeniu terminu płatności wysyłane na adres e-mail lub numer telefonu zadłużonego i rozmowy telefoniczne. Gdy to nie przyniesie rezultatów, dłużnik nie ureguluje należności lub nie podejmie rozmów o zmianie terminu jej zapłaty, wierzyciel wysyła upomnienie listem poleconym.
Możliwe jest wysłanie do dłużnika windykatora terenowego (tzw. windykacja terenowa), który przekaże mu powyższe informacje, ale może także ocenić jego sytuację materialną, zaproponować rozłożenie długu na raty, przygotować nowy harmonogram spłaty, doprowadzić do podpisania oświadczenia o uznaniu długu, które skróci postępowanie sądowe, gdyby do niego doszło.
Kolejny etap to tzw. windykacja twarda, która oznacza zmianę nastawienia wierzyciela – w miejsce próśb i upomnień pojawiają się konkretne działania. Informację o przeterminowanym zadłużeniu z prośbą o wpisanie danej osoby do rejestru dłużników otrzymuje biuro informacji gospodarczej (jedno lub kilka), do sądu kierowany jest wniosek o nakaz zapłaty wraz z tytułem egzekucyjnym, który umożliwi egzekucję komorniczą, możliwe jest wypowiedzenie przez bank umowy konta (gdy zadłużenie jest związane z debetem do rachunku) lub kredytu przez pożyczkodawcę.
Rozpoczyna się windykacja – co to oznacza dla dłużnika?
Na etapie windykacji polubownej nie odczujesz żadnych negatywnych skutków tego, że nie uregulowałeś zobowiązania. Jedyny dyskomfort, jaki może Cię spotkać, to rozmowa telefoniczna lub bezpośrednia z windykatorem. Jeśli do niej dojdzie i wykażesz się otwartą postawą, wytłumaczysz przyczyny opóźnienia spłaty długu, możesz liczyć na polubowne załatwienie sprawy – przesunięcie terminu, zmianę harmonogramu regulowania należności.
Gorzej, gdy dojdzie do windykacji twardej. Może Ci się wydawać, że wpis w Biurze Informacji Kredytowej czy BIG to nic strasznego. To nieprawda. Adnotacja o nierzetelnym spłacaniu rat w BIK będzie się za Tobą ciągnęła latami, przełoży się na gorsze warunki zobowiązania, które będziesz chciał zaciągnąć w przyszłości. Skutki wpisania Cię do rejestru dłużników odczujesz od razu – będziesz miał problem z zawarciem jakiejkolwiek umowy abonamentowej, wzięciem kolejnej pożyczki i w wielu innych sytuacjach, gdyż z biurami informacji gospodarczej współpracuje bardzo wiele firm, które czerpią z ich rejestrów informacje o swoich potencjalnych klientach.
Wypowiedzenie umowy rachunku czy kredytu też oznacza kłopoty. W takiej sytuacji musisz nie tylko uregulować bieżącą należność, ale i w określonym przez instytucję finansową czasie spłacić w całości zobowiązanie wobec niej.
Dodatkowe zmartwienia staną się Twoim udziałem, gdy sprawa trafi do sądu i zapadnie decyzja o wszczęciu postępowania egzekucyjnego. Wówczas nie tylko będziesz musiał oddać dług z odsetkami, ale zapłacisz także koszty sądowe oraz wynagrodzenie komornika. Jeśli nie będzie on mógł zaspokoić roszczeń wierzyciela z Twojego konta, upomni się o składniki posiadanego przez Ciebie majątku. Egzekucji komorniczej nie sposób ukryć przed bliskimi, nie zawsze jest ona niezauważalna dla sąsiadów, dowie się o niej z pewnością Twój pracodawca, bo dostanie informację o przekazywaniu części wynagrodzenia na konto komornika. Tak więc czekają Cię nie tylko straty materialne, ale i wizerunkowe.
Co może firma windykacyjna, a co jest zabronione?
Zadaniem windykatora jest szukanie rozwiązania, które doprowadzi do uregulowania długu. Powinien działać taktownie i dyskretnie, by nie zrazić dłużnika do wierzyciela, dzięki czemu możliwe będzie odbudowanie między nimi pozytywnych relacji w przyszłości.
Firmy windykacyjne zrzeszone w Polskim Związku Zarządzania Wierzytelnościami (ponad 70 podmiotów) podpisały zobowiązanie do przestrzegania Zasad Etyki, które określają reguły postępowania obowiązujące windykatorów. Zgodnie z nimi częstotliwość i sposób prowadzenia czynności windykacyjnych nie powinny być nadmiernie uciążliwe dla dłużnika i nie mogą nosić znamion szykanowania.
Korespondencja papierowa powinna być wysyłana w zamkniętej kopercie, na której nie mogą znajdować się treści wskazujące na istnienie zadłużenia (dopuszczalne jest umieszczenie nazwy i logotypu firmy windykacyjnej). Pismo powinno zawierać precyzyjne wyjaśnienie przyczyn jego wystosowania ze wskazaniem wierzyciela, kwoty należności głównej i naliczonych odsetek czy innych opłat. W toku dalszej korespondencji konieczne jest stosowanie oznaczeń jasno identyfikujących sprawę, wskazujących etap, na jakim się ona znajduje oraz określenie zaktualizowanej kwoty zadłużenia. W momencie kierowania sprawy do sądu powinny zostać określone minimalne koszty postępowania. Straszenie dłużnika maksymalnymi kwotami uważane jest za nieetyczne.
Windykator terenowy może złożyć wizytę dłużnikowi w miejscu jego zamieszkania lub prowadzenia działalności gospodarczej w dni powszednie od poniedziałku do piątku od 7:00 do 21:00, a w soboty od 8:00 do 20:00. Kontakty nie powinny być uporczywe i nosić znamion nękania. Zabronione jest rozmawianie o zadłużeniu z osobami trzecimi, wypytywanie ich o majątek dłużnika oraz inne działania naruszające zasadę poufności.
Powyższe godziny odnoszą się również do rozmów telefonicznych. Poza podanymi przedziałami czasowymi wizyty i telefony są dopuszczalne tylko wtedy, gdy we wskazanych godzinach kontakt nie był możliwy lub dłużnik wyraźnie sobie tego zażyczył.
Windykator zawsze powinien się wyraźnie przedstawić (podczas wizyty osobistej okazać identyfikator) oraz precyzyjnie określić, w jakiej sprawie się kontaktuje. Nigdy nie powinien zastraszać dłużnika (słownie lub postawą), wprowadzać go w błąd czy okłamywać. Przekazanie informacji nt. zadłużenia powinno nastąpić po zweryfikowaniu danych osobowych rozmówcy.
W przypadku przyjęcia przez windykatora wpłaty musi być ona potwierdzona pokwitowaniem wskazującym, jaką kwotę dłużnik przekazał, kiedy to się stało i jakiej sprawy ona dotyczy. Oryginał zostaje u dłużnika, kopia trafia do firmy windykacyjnej.
Wspomniane Zasady Etyki określają też zasady wniesienia reklamacji oraz postępowania w razie podniesienia zarzutu przedawnienia wierzytelności lub kwestionowania istnienia zadłużenia.
Windykator nie ma prawa zastraszać dłużnika, nękać go telefonami o różnych porach dnia i nocy, wchodzić na siłę do jego mieszkania, informować pracodawcy o zadłużeniu czy rozmawiać o nim z osobami trzecimi. Niedopuszczalna jest agresja słowna i fizyczna, podawanie nieprawdziwych informacji o konsekwencjach niespłacenia długu. Tego typu działania, gdyby zaistniały, powinieneś zgłosić na policję lub do prokuratury.
Windykacja to ostateczność
Podkreślmy raz jeszcze, że wierzyciel chce przede wszystkim odzyskać dług, że jego celem nie jest gnębienie czy upokarzanie dłużnika. Proces windykacji, jego przebieg i czas trwania, w dużej mierze uzależniony jest od postawy tego drugiego, od jego otwartości na kontakty z wierzycielem, szukania rozwiązania satysfakcjonującego obie strony. Niezależnie od jej przebiegu windykacja należności nie jest bezstresowym doświadczeniem. Dlatego widząc jakiekolwiek zagrożenie dla terminowego uregulowania należności, dobrze jest skontaktować się z wierzycielem i przedstawić mu swoją sytuację, poszukać wspólnie rozwiązania, by nie dopuścić do rozpoczęcia działań windykacyjnych.
Wiesz już, na czym polega windykacja, znasz jej możliwe scenariusze i ich konsekwencje. W razie kłopotów możesz chować głowę w piasek i liczyć, że problem sam się rozwiąże (co i tak nie nastąpi). Naszym zdaniem, właściwym rozwiązaniem jest jednak jedynie szczere przedstawienie wierzycielowi swojej sytuacji i szukanie z nim porozumienia, by uniknąć kosztownej egzekucji komorniczej. Decyzja – jak zawsze – należy do Ciebie.
Komentarze
(0)