Jak bezpiecznie pożyczyć pieniądze w firmie pożyczkowej lub banku?

Jak sprawdzić wiarygodność firmy pożyczkowej?

Kluczowym elementem bezpiecznego pożyczania jest świadomość, że działalność firm pożyczkowych jest precyzyjnie regulowana przez przepisy prawa. Najważniejsze akty prawne w tym zakresie to ustawa o kredycie konsumenckim oraz ustawa o nadzorze finansowym.

Od 1 stycznia 2024 r. KNF nadzoruje działalność wszystkich pożyczkodawców, może nakładać na nich kary, wydawać zalecenia itp.

Podstawowym sposobem weryfikacji pożyczkodawcy jest sprawdzenie go w oficjalnych, państwowych bazach danych.

Istnieje dedykowany rejestr instytucji pożyczkowych, do którego firma może być wpisana po przejściu procedury weryfikacyjnej przez KNF. Za podjęcie działalności bez wpisu do rejestru grozi kara do 500 000 zł.

Na co uważać w umowie? Klauzule niedozwolone

Poza weryfikacją samej firmy, należy również dokładnie przeanalizować przedstawioną umowę pod kątem nieuczciwych praktyk i niedozwolonych zapisów. Umowy, które nie są przygotowywane indywidualnie, lecz są powieleniem przyjętego przez daną firmę/instytucję wzorca, nie mogą kształtować praw i obowiązków konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszać jego interesów.

Zasada ta dotyczy także firm pożyczkowych. Jeśli więc pożyczkobiorca ma zastrzeżenie do sformułowań w umowie podsuwanej mu do podpisania, może negocjować z pożyczkodawcą ich treść. Ma też prawo poprosić o wzorzec umowy, by mógł go skonsultować z prawnikiem lub przedstawicielem instytucji/organizacji chroniących prawa konsumentów, np. Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów, miejskim/powiatowym Rzecznikiem Konsumentów, Federacją Konsumentów.

Odmowa udostępnienia wzoru umowy jest niezgodna z prawem i powinna stanowić poważne ostrzeżenie przed nawiązaniem współpracy z danym podmiotem.

Można też samodzielnie sprawdzić, czy wątpliwy zapis nie figuruje w rejestrze klauzul niedozwolonych.

Jak czytać "drobnym druczkiem"? Analiza oferty i reklamy

Aby w pełni zrozumieć ofertę i uniknąć ukrytych kosztów, należy zwrócić uwagę na dwa kluczowe elementy narzucone przez prawo: przykład reprezentatywny oraz obowiązkowe informacje w reklamie. 

Pierwszym z nich jest przykład reprezentatywny. Ustawa nakłada na pożyczkodawców obowiązek jego przedstawienia, aby klient mógł zapoznać się z warunkami na najbardziej prawdopodobnym przykładzie. Prawo wymaga, by opierał się on na parametrach, które będą dotyczyły co najmniej dwóch trzecich umów dla danego typu kredytu. Musi uwzględniać m.in. średni czas kredytowania i całkowitą kwotę. Dzięki temu pożyczkodawca nie może przedstawiać nierealnie optymistycznych kalkulacji, dostępnych tylko dla wąskiej grupy najlepszych klientów.

Równie ważne, co analiza umowy, jest krytyczne spojrzenie na materiały marketingowe. Przepisy jasno wskazują, co musi się znaleźć w reklamach pożyczek. Wymagane jest podanie w jednoznaczny, widoczny i zrozumiały sposób:

• wysokości oprocentowania kredytu wraz z opłatami uwzględnianymi w całkowitym koszcie kredytu,
• całkowitej kwoty kredytu,
• rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania (RRSO).

Dodatkowo, w określonych sytuacjach reklama musi zawierać także informację o czasie trwania umowy i całkowitej kwocie do zapłaty. Jeśli oferta wymaga skorzystania z produktu dodatkowego (np. ubezpieczenia), taka informacja również musi być jawna.

Koszty związane z pożyczkami

W nagłych sytuacjach decydujące znaczenie dla oceny atrakcyjności oferty pożyczkowej mają na ogół czas i formalności, jakich trzeba dopełnić, by otrzymać pieniądze. Nie można jednak zapominać o kosztach. Obowiązuje bowiem zasada: im mniej pożyczkodawca wie o pożyczkobiorcy, tym więcej ryzykuje. Naturalne jest więc, że stara się zrekompensować sobie ryzyko niespłacenia długu w terminie, pobierając różne opłaty.

Co to jest Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania (RRSO)?

Jest to instrument pomocny w ocenie całkowitego kosztu kredytu, będący jego wyrażeniem nie w ujęciu kwotowym, lecz jako procent całkowitej kwoty pożyczki w stosunku rocznym. Inaczej mówiąc, jest to cena pieniądza w określonym czasie.

Pamiętaj! Porównywanie RRSO różnych pożyczek ma sens tylko w przypadku zobowiązań na identycznych warunkach zaciągniętych na ten sam okres.

Kredytodawcy zachęcają do skorzystania ze swojej oferty, pisząc w reklamach: „RRSO 0%!”. Oznacza to, że pożyczając pieniądze, nie poniesiesz żadnych kosztów - oddasz pożyczkodawcy dokładnie tyle, ile otrzymałeś.

Jaki może być maksymalny koszt kredytu?

Całkowity koszt kredytu to wszelkie koszty, które ponosi pożyczkobiorca w związku z zawarciem umowy o kredyt konsumencki. W szczególności chodzi o odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże oraz koszty usług dodatkowych, których poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu (np. składki ubezpieczeniowe).

Nie dotyczy to kosztów opłat notarialnych wnoszonych przez kredytobiorcę.

Z pożyczką mogą być związane koszty odsetkowe i pozaodsetkowe.

Maksymalna wysokość odsetek wynika z Kodeksu cywilnego i jest wartością zmienną, zależną od aktualnej wysokości stóp procentowych NBP. Oblicza się ją jako dwukrotność odsetek ustawowych, które stanowią sumę stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego (która na dzień 23.09.2025 r. wynosi 4,75%) i 3,5 punktu procentowego.

Podobnie jest w przypadku odsetek maksymalnych za opóźnienie w spłacie, które również wynikają z Kodeksu cywilnego. Są one równe dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie, obliczanych jako suma stopy referencyjnej NBP (która na dzień 23.09.2025 r. wynosi 4,75%) i 5,5 punktu procentowego. Oznacza to, że maksymalne odsetki za opóźnienie wynoszą obecnie 20,5% w skali roku. Wysokość wszelkich opłat z tytułu zaległości w spłacie kredytu (np. związanych z windykacją i odsetek za opóźnienie) nie może przekraczać tej kwoty. Pożyczkodawca nie ma prawa obciążać pożyczkobiorcy wyższymi opłatami.

Pozaodsetkowe koszty kredytu to wszelkie koszty (np. opłata przygotowawcza / rejestracyjna, prowizja itp.), jakie musi ponieść pożyczkobiorca, by otrzymać pożyczkę. Ich wysokość jest prawnie ograniczona i nie może przekraczać 45% całkowitej kwoty kredytu. W przypadku naruszenia tego przepisu przez pożyczkodawcę klient może skorzystać z ustawowego prawa do spłacenia tylko pożyczonego kapitału (tzw. sankcja kredytu darmowego).

Ważne dla uczestników promocji walczących o premię

Walcząc o premię za skorzystanie z pożyczki, przyda Ci się kilka informacji „praktycznych”. Przedstawiamy je na podstawie ogólnie obowiązujących przepisów i doświadczeń wynikających z udziału w opisywanych przez nas akcjach.

W regulaminie firmy organizującej promocję przeczytałem, że pożyczkę mogą wziąć tylko osoby w określonym wieku. Czy nie jest to dyskryminacja ze względu na wiek?

Cóż, prawo nie zabrania oferowania produktów dla określonych grup odbiorców. Stąd w ofercie „konta studenckie” czy rachunki dla seniorów.

Ograniczenie wiekowe wiąże się z ryzykiem niespłacenia zobowiązania przez osoby w podeszłym wieku. Co prawda i osoba młoda może umrzeć nagłą śmiercią, ale firmy pożyczkowe najwyraźniej wychodzą z założenia, że seniorzy nie są dla nich atrakcyjną grupą docelową i mogą ich wykluczyć z grona klientów.

Jeśli RRSO jest na poziomie 0%, to na czym zarabia firma oferująca “chwilówki”?

RRSO 0% występuje w ofertach promocyjnych, których celem jest zainteresowanie klienta ofertą pożyczkodawcy. Co więcej, od pewnego czasu na rynku dostępne są propozycje nie tylko bez kosztów, ale i z premią pieniężną. Nie ukrywamy, że takie oferty lubimy najbardziej, ponieważ można na nich po prostu zarobić.

Można zakładać, że tak jak wszelkie działania marketingowe, tak i koszty udzielania pożyczek promocyjnych są wkalkulowane w cenę innych produktów, w tym przypadku „standardowych” kredytów.

W jaki sposób organizator promocji weryfikuje moją tożsamość?

Dzieje się to na ogół dwuetapowo. Po złożeniu wniosku o pożyczkę dzwoni konsultant, by upewnić się, że wnioskodawca jest zainteresowany pożyczeniem pieniędzy, potwierdzić dane wpisane w formularzu. Kolejny krok to dokonanie przelewu w wysokości 1 gr lub 1 zł z własnego rachunku na wskazane konto. Po udzieleniu pożyczki pieniądze wracają na rachunek, z którego zostały przekazane.

Inna możliwość to powiązanie weryfikacji tożsamości z badaniem zdolności kredytowej. W tej wersji, po złożeniu wniosku kredytowego, klient jest przekierowywany ze strony pożyczkodawcy do witryny banku, w którym uczestnik akcji ma swój podstawowy rachunek. Zalogowanie do bankowości elektronicznej stanowi potwierdzenie personaliów, a przeanalizowanie konta przez specjalny program pozwala określić zdolność kredytową.

Czy udział w promocji wiąże się z koniecznością wniesienia opłaty przygotowawczej/rejestracyjnej?

Nie, istotą promocji „chwilówek” jest brak jakichkolwiek kosztów, oczywiście pod warunkiem, że zobowiązanie zostanie spłacone w ustalonym terminie.

Czy chcąc uczestniczyć w promocji, trzeba dostarczyć zaświadczenie o zarobkach od pracodawcy, ewentualnie w inny sposób udowodnić posiadanie stałych dochodów?

Nie, nie ma takiej potrzeby. Część pożyczkodawców zadawala się ustnym oświadczeniem pożyczkobiorcy o wysokości jego dochodów i zobowiązań. Inni ustalają to pośrednio, wykorzystując wspomniany wyżej specjalny program analizujący wpływy i obciążenia rachunku bankowego uczestnika promocji.

Czy mogę wziąć udział w promocji, jeśli figuruję w rejestrach Biura Informacji Kredytowej lub w którejś z baz dłużników?

Jeśli korzystasz z jakiegokolwiek produktu kredytowego (np. karty kredytowej, limitu w koncie), to Twoje dane są w BIK-u i nie ma w tym nic złego. Chyba że nie spłacasz swoich zobowiązań terminowo, wówczas masz niską ocenę punktową, przez co możesz otrzymać gorsze warunki pożyczki.

Większość firm oferujących „chwilówki” nie współpracuje z BIK. Sprawdzają za to, czy klient jest w którymś z rejestrów dłużników. Jeśli Twoje dane są w jednym z nich, to możesz się spotkać z odmową udzielenia pożyczki.

Co się stanie, jak nie spłacę promocyjnej pożyczki w terminie?

W takim przypadku wielu organizatorów promocji nie wypłaci premii. To najmniej bolesna „kara” za opóźnienie. Ponadto trzeba ponieść wszelkie koszty związane z udzieleniem pożyczki, a także zapłacić opłaty związane z opóźnieniem. W skrajnym przypadku, gdyby doszło do postępowania sądowego i egzekucji komorniczej, będzie Cię to bardzo drogo kosztowało.

Tak więc, jeśli zdecydujesz się na skorzystanie z oferty promocyjnej pożyczki, upewnij się, że będziesz w stanie ją spłacić w terminie.

Rozsądek nade wszystko

Nie da się ukryć, że pożyczenie pieniędzy za darmo, na dodatek z premią gotówkową, to bardzo kusząca propozycja. Zanim jednak podejmiesz decyzję, kluczowa jest rozwaga i odpowiedzialność. Pamiętaj o złotej zasadzie: nigdy nie bierz nowej pożyczki na spłatę poprzednich zobowiązań. To prosta droga do wpadnięcia w pętlę długu, z której bardzo trudno się wydostać. Zawsze dokładnie analizuj swoją sytuację finansową i czytaj warunki oferty, aby pożyczka była realną pomocą w nagłej potrzebie, a nie początkiem problemów.

Jednocześnie nie należy się bać pożyczek. Używane świadomie i odpowiedzialnie, są użytecznym narzędziem finansowym, które pozwala realizować plany i radzić sobie w nieoczekiwanych sytuacjach.