ETF – co to jest i jak w nie inwestować?

Specyfika inwestycji w ETF – ryzyko, potencjał zysku i horyzont czasowy

Pora przyjrzeć się nieco bliżej charakterystyce samego inwestowania w ETF-y. Zacznijmy od przypomnienia, że tego typu fundusze pozwalają osiągać praktycznie takie same stopy zwrotu jak aktywa, których zachowanie naśladują. Te ostatnie mogą być różne, więc siłą rzeczy poszczególne ETF-y różnią się pod względem potencjału zysku, ryzyka inwestycyjnego czy optymalnego czasu trwania inwestycji.

Jeśli chodzi o zyskowność i ryzyko, to oczywiste jest, że np. ETF-y na koszyk obligacji skarbowych dużych gospodarek zwykle mają mniejsze wahania wartości niż np. fundusze pasywne z ekspozycją na akcje rynków wschodzących lub walory spółek związanych z rynkiem kryptowalut. Z drugiej strony, potencjał zysku ETF-ów obligacyjnych jest niższy niż bardziej ryzykownych funduszy.

Inne ryzyka związane z inwestowaniem w ETF-y

Inwestowanie w fundusze ETF wiąże się nie tylko z ryzykiem poniesienia straty finansowej, wynikającej z niekorzystnej zmiany ceny rynkowej jednostek funduszu. W tym przypadku występują jeszcze co najmniej dwa istotne rodzaje ryzyka: walutowe i emitenta.

Ryzyko walutowe dotyczy ETF-ów zagranicznych i wiąże się z możliwością zmiany wyniku inwestycji wskutek zmiany kursu np. dolara czy euro w relacji do polskiego złotego. Jeśli waluta, w której wyceniany jest ETF, osłabi się względem naszej waluty, to wynik ulegnie pogorszeniu. Jej umocnienie będzie miało z kolei pozytywny wpływ na rezultat inwestycji.

Natomiast ryzyko emitenta polega przede wszystkim na możliwości wycofania danego ETF-a z notowań giełdowych. W tej sytuacji uczestnicy funduszu najczęściej nie tracą jednak kapitału, bowiem emitent odkupuje od nich tytuły uczestnictwa w likwidowanym ETF-ie. Strata może pojawić się u nich w przypadku, gdy wycena jednostek funduszu w momencie odkupienia jest niższa od tej, za którą inwestorzy dokonywali ich zakupu – wtedy są zmuszeni zrealizować stratę.

Horyzont czasowy – czy ETF-y to inwestycja długoterminowa?

Fundusze typu ETF, niezależnie od tego, jakie aktywa naśladują, są przeznaczone przede wszystkim dla inwestorów średnio- i długoterminowych, ale stanowią też przedmiot zainteresowania traderów.

Jeśli rozważasz krótkoterminową spekulację, zwróć uwagę na ETF-y syntetyczne z niewielkim lewarem (zwykle wynosi on 2:1 lub 3:1) albo kontrakty CFD, które pozwalają zajmować pozycje z większą dźwignią finansową. Takie produkty mają większy potencjał zysku, ale i wyższe ryzyko inwestycyjne, bowiem każda zmiana wartości naśladowanego indeksu lub innego aktywa pociąga za sobą wielokrotnie większą zmianę ich kursów.

Jakie ETF wybrać? Kluczowe kryteria selekcji

Skoro wiesz już, czym są i jak działają ETF-y, pozostaje Ci określić, na jaki indeks lub inne aktywa chciałbyś uzyskać ekspozycję, a następnie sprawdzić, które fundusze dają Ci taką możliwość. Zanim zakupisz jednostki jednego z nich, zapoznaj się ze specyfiką wybranego produktu, zwracając uwagę na niżej opisane elementy.

Typ ETF-u: dystrybucyjny czy akumulacyjny?

Jeśli jesteś zainteresowany ETF-em na indeks akcyjny, powinieneś zwrócić również uwagę, czy ma on charakter dystrybucyjny, czy akumulacyjny. To o tyle istotne, że fundusze typu akumulacyjnego reinwestują dywidendy wypłacane przez spółki z indeksu, natomiast fundusze dystrybucyjne przekazują je bezpośrednio posiadaczom jednostek danego ETF-a.

Z powyższego wynika, że fundusze dystrybucyjne mogą być dobrym wyborem wówczas, gdy w okresie trwania inwestycji chcesz otrzymywać dodatkową gotówkę i samodzielnie decydować o jej przeznaczeniu. Fundusze typu akumulacyjnego nie dają tej korzyści, ale za to wiążą się z łatwiejszym rozliczeniem zysków (będzie o tym jeszcze mowa) i notują nieco lepsze wyniki, co jest naturalnym następstwem reinwestowania środków z tytułu dywidend.

Płynność obrotu – jak ją sprawdzić?

Ważne jest, aby wybrać instrument znanej i cenionej instytucji finansowej, która zarządza aktywami o dużej wartości i emituje jednostki cieszące się dużym zainteresowaniem inwestorów. Takie produkty mają wysoką płynność, co pozwala szybko znaleźć na giełdzie chętnego na ich zakup lub sprzedaż.

Aby ocenić płynność obrotu danego ETF-a, zwróć uwagę na:

• wysokość średniego dziennego wolumenu obrotu (Average Daily Volume) – im jest wyższy, tym większa płynność,
• rozpiętość spreadu, czyli różnicę między kursem kupna i sprzedaży ETF-a – niska sygnalizuje wysoką płynność, większa niską,
• obecność animatorów rynku (market makers) – zapewnia ciągłosć obrotu, co jest szczególnie ważne w przypadku mniej popularnych ETF-ów,
• płynność aktywów bazowych – nawet jeśli dany ETF nie jest zbyt popularny, to jego powiązanie z aktywami o wysokiej płynności sprawia, że animatorzy rynku mogą łatwo sprzedać lub kupić np. składniki danego indeksu.

Sposób odwzorowania indeksu – fizyczny czy syntentyczny?

Dość istotne jest również to, w jaki sposób dany ETF odwzorowuje zachowanie naśladowanego indeksu giełdowego lub innego aktywa. Wyniki najbardziej zbliżone do benchmarku uzyskują ETF-y wykorzystujące metody: pełnej replikacji lub replikacji syntetycznej. W przypadku funduszy bazujących na metodzie reprezentatywnej próbki jakość odwzorowania indeksu bywa już odczuwalnie niższa.

Koszty zarządzania w funduszach typu ETF – na co zwrócić uwagę?

W przypadku ETF-ów koszt zarządzania jest niewielki, ale i tak powinieneś zwrócić na niego uwagę – zwłaszcza, jeśli inwestujesz spore kwoty i nastawiasz się na długie utrzymywanie swojej pozycji. Poszczególne fundusze samodzielnie ustalają wysokość tej opłaty, więc może zdarzyć się tak, że dwa produkty dające ekspozycję na te same aktywa będą nieco różniły się pod względem kosztowym.

W praktyce powinieneś mieć na uwadze wskaźnik kosztów całkowitych (TER, z ang. Total Expense Ratio), który wyraża roczne koszty zarządzania jako procent wartości aktywów netto funduszu. Obejmuje opłaty takie jak wynagrodzenie zarządzającego, koszty administracyjne czy prowizje depozytariusza.

W kontekście kosztów trzeba też wspomnieć o tzw. tracking error (błędzie odwzorowania), który stanowi różnicę między wynikami ETF-a a rezultatami naśladowanego przez niego indeksu. Jest to o tyle istotne, że im wyższy występuje błąd odwzorowania, tym wyższe są ukryte koszty zarządzania.

Inwestowanie w ETF-y w praktyce: gdzie i jak kupić?

Na polskiej GPW notowanych jest tylko kilka ETF-ów (na główne polskie indeksy akcyjne i wybrane wskaźniki zagraniczne), niemniej w skali globalnej liczba tego typu funduszy pasywnych powoli dobija do 10 000. Jeśli chciałbyś uzyskać dostęp do kilkuset czy nawet kilku tysięcy tego typu instrumentów, to wystarczy, że założysz odpowiedni rachunek maklerski z dostępem do rynków zagranicznych.

Jakie platformy do inwestowania w ETF-y wybrać?

Za pośrednictwem konta inwestycyjnego możesz składać oferty zakupu i sprzedaży dowolnych jednostek ETF, jakie posiada w ofercie dom maklerski prowadzący Twój rachunek. Samo składanie i realizacja zleceń, jak również notowania ETF-ów i wykresy ich cen, wyglądają tak samo, jak w przypadku akcji giełdowych.

Warto podkreślić, że wprawdzie fundusze pobierają stałą określoną opłatę za zarządzanie (zwykle jest ona uwzględniona w wycenie jednostek), jednak poszczególne domy maklerskie indywidualnie ustalają prowizję za zakup i sprzedaż takich produktów. Co więcej, w zależności od brokera, na ofertę ETF-ów może składać się od kilku do kilkuset (w przypadku polskich podmiotów), a nawet kilku tysięcy pozycji (tak bogaty wybór oferują największe zagraniczne domy maklerskie).

Dzięki poniższemu zestawieniu łatwo znajdziesz najlepszy dla siebie rachunek do inwestowania w ETF-y.

Ranking rachunków maklerskich - Grudzień 2024

1.

XTB Rachunek Maklerski

• Konto
  0 zł

  Miesięczna opłata za prowadzenie rachunku 0 zł

  ---

  po roku może pojawić się opłata w wysokości 10 EUR; można jej jednak łatwo uniknąć, wykonując min. 1 transakcję w ciągu roku / jeśli na koncie nie ma środków / jeśli są kupione dowolne akcje

• Akcje z GPW
  0%

  Akcje 0%

  ---

  • 0% w przypadku miesięcznego obrotu do 100 tys. EUR (minimalna wartość zlecenia to 10 zł)
  • 0,2%, min. 10 EUR od nadwyżki pow. 100 tys. EUR
• Kontrakty na WIG20
  kontrakty CFD

  Kontrakty terminowe na WIG20 i inne indeksy kontrakty CFD

  ---

  XTB nie oferuje klasycznych kontraktów futures, lecz kontrakty CFD na WIG20 i wiele innych indeksów oraz instrumentów bazowych. Takie produkty mają nieco inną konstrukcję, ale również pozwalają grać z dźwignią na wzrosty i spadki rozmaitych aktywów. W przypadku handlu kontraktami CFD za pośrednictwem XTB koszty transakcyjne są już zawarte w spreadzie i nie jest pobierana dodatkowa prowizja; dla kontraktów na WIG20 standardowy spread wynosi ok. 2 pipsy.

• Rynki zagraniczne
  USA, DE, UK + 12 innych

Handel tradycyjnymi instrumentami giełdowymi i kontraktami CFD, odsetki od niezainwestowanych środków, duży wybór ETF-ów (ponad 400), akcje ułamkowe, Plany Inwestycyjne | Nota prawna: 74% rachunków detalicznych CFD odnotowuje straty.

Przeczytaj recenzję

4.8

Załóż konto w 10 minut

2.

Konto inwestycyjne TMS

• Konto
  0 zł

  Miesięczna opłata za prowadzenie rachunku 0 zł

  ---

  W razie braku dokonania transakcji w ciągu 365 dni pojawi się opłata w wysokości 9 zł miesięcznie (lub ewentualnie 3 EUR bądź 3 USD). Nie zostanie ona naliczona, jeśli we wskazanym okresie miałeś otwarte pozycje lub też wykonałeś transakcję po upływie 365 dni a przed momentem pobrania opłaty.

• Akcje z GPW
  0,19%, min. 5 zł
• Kontrakty na WIG20
  kontrakty CFD

  Kontrakty terminowe na WIG20 i inne indeksy kontrakty CFD

  ---

  TMS nie oferuje klasycznych kontraktów futures, lecz kontrakty CFD na WIG20 i wiele innych indeksów oraz instrumentów bazowych. Takie produkty mają nieco inną konstrukcję, ale również pozwalają grać z dźwignią na wzrosty i spadki rozmaitych aktywów. W przypadku handlu kontraktami CFD za pośrednictwem TMS koszty transakcyjne są już zawarte w spreadzie i nie jest pobierana dodatkowa prowizja.

• Rynki zagraniczne
  USA, DE, UK + 2 inne

Handel tradycyjnymi instrumentami giełdowymi i kontraktami CFD.

Przeczytaj recenzję

4.4

Załóż konto w 10 minut

3.

Rachunek Classic Saxo Bank

• Konto
  0 zł
• Akcje z GPW
  0,12%, min. 10 zł
• Kontrakty na WIG20
  niedostępne
• Rynki zagraniczne
  USA, UK, DE + 22 inne

Zagraniczny broker niewysyłający PIT-8C (udostępnia pomocny raport podatkowy), handel tradycyjnymi instrumentami i kontraktami CFD, odsetki od niezainwestowanych środków (powyżej określonej kwoty na rachunku).

Przeczytaj recenzję

4.4

Załóż konto w 10 minut

Przejdź do pełnego rankingu

Podatki od inwestycji w ETF-y

Pamiętaj, że jeśli w danym roku kalendarzowym dokonasz jakichkolwiek transakcji z udziałem ETF-ów, to tak samo jak w przypadku innych instrumentów finansowych będziesz musiał rozliczyć się z nich z fiskusem. Efekty tych inwestycji rozliczasz jednak wspólnie, więc to, czy zapłacisz podatek od dochodów kapitałowych, zależy od sumy zysków i strat ze wszystkich inwestycji wykazywanych w formularzu PIT-38 (inwestując w ETF-y w ramach rachunku IKE lub IKZE, możesz uniknąć podatku).

Gdy lokujesz środki w ETF-ach typu akumulacyjnego, sprawa jest prosta, bo na powyższym kończą się formalności podatkowe. Jeśli jednak inwestujesz w fundusze dystrybucyjne, musisz samodzielnie rozliczyć się również z dywidend otrzymanych w danym roku podatkowym.

Konieczność rozliczenia dywidend bywa problematyczna, bowiem dochodów z tego tytułu nie wykazuje się w PIT-8C. Poza tym, podobnie jak zyski kapitałowe, są w Polsce obarczone 19% podatkiem, ale fundusz emitujący dany ETF płaci podatek od dywidend w kraju swojej rejestracji. Zapłacony przez niego podatek może wynosić nie 19%, a np. 15%, więc brakujące 4% będziesz musiał rozliczyć i dopłacić w polskim urzędzie skarbowym.

ETF-y a inne instrumenty finansowe

Warto przypomnieć, że ETF-y mają sporo wspólnego z akcjami giełdowymi, jednak nie są to wszystkie instrumenty, z którymi można je zestawić.

ETF-y a fundusze inwestycyjne

Zarówno ETF-y, jak i klasyczne fundusze inwestycyjne, lokują środki w wielu aktywach jednocześnie, umożliwiając inwestorom uzyskanie szerokiej ekspozycji rynkowej. Oba te instrumenty najlepiej sprawdzają się w inwestowaniu średnio- i długoterminowym. Różnice między nimi dotyczą kluczowych aspektów, takich jak sposób handlu, wysokość kosztów czy przejrzystość portfela.

ETF-y są szczególnie atrakcyjne dla inwestorów, którzy cenią sobie elastyczność i niskie koszty inwestowania. Natomiast fundusze inwestycyjne mogą przyciągać osoby preferujące podejście pasywne i długoterminowe, bez konieczności regularnego monitorowania rynku.

ETF-y a akcje

ETF-y akcyjne, zwłaszcza te naśladujące indeksy, należą do najpopularniejszych tego typu funduszy. Podobnie jak akcje są notowane na giełdzie i łatwo dostępne z poziomu konta maklerskiego. Można nimi handlować już od niewielkich kwot – próg wejścia zwykle odpowiada cenie jednego instrumentu. Niektórzy brokerzy udostępniają nawet akcje i ETF-y ułamkowe. 

Najważniejsze różnice między ETF-ami a akcjami to stopień dywersyfikacji i ryzyko inwestycyjne. ETF-y pozwalają zminimalizować ryzyko dzięki ekspozycji na całe sektory lub indeksy giełdowe, co czyni je ciekawą opcją dla osób unikających wahań cen pojedynczych akcji. Z kolei akcje są odpowiednie dla inwestorów, którzy chcą skoncentrować się na jednej firmie i są gotowi ponosić większe ryzyko w zamian za potencjalnie wyższe zyski.

ETF-y a obligacje

Na rynku dostępne są też ETF-y obligacyjne, które stanowią interesującą alternatywę dla tradycyjnych obligacji. Chociaż oba rodzaje instrumentów mogą zapewnić stabilność portfela, różnią się pod względem elastyczności i sposobu generowania zysków.

ETF-y obligacyjne oferują łatwiejszy dostęp do rynku obligacji i wyższy poziom płynności niż klasyczne obligacje. Tradycyjne obligacje są z kolei lepszym wyborem dla tych, którzy preferują stały dochód i są gotowi zamrozić kapitał na dłuższy okres.

Fundusze ETF – czy warto w nie inwestować? Kluczowe wnioski dla inwestorów

W tekście przedstawiliśmy jedynie podstawy związane z budową i inwestowaniem w ETF-y. Jednak to powinno Ci wystarczyć, by móc wstępnie rozeznać się w atrakcyjności tych instrumentów finansowych.

Zauważ, że ETF-y mogą stanowić dla Ciebie prosty i wygodny sposób na pasywne inwestowanie, niezależnie od tego, jakim rynkiem jesteś zainteresowany. Dzięki nim w ramach jednej transakcji możesz stać się „udziałowcem” wszystkich spółek z indeksu WIG20, DAX czy SP500, albo uzyskać ekspozycję na rynek złota lub akcje setek firm z rynków wschodzących.

Jeśli zainwestujesz w ETF indeksowy, to wprawdzie nie pobije on wyniku naśladowanego indeksu, jednak nie będzie też od niego gorszy. Wbrew pozorom to spora zaleta, bo np. wiele klasycznych funduszy inwestycyjnych, które pobierają znacznie wyższe opłaty za zarządzanie, uzyskuje słabsze rezultaty niż indeksy akcyjne.

Nic więc dziwnego, że tańsze ETF-y są chętnie wybierane zarówno przez początkujących, jak i doświadczonych inwestorów, którzy chcieliby w prosty i niedrogi sposób zainwestować w koniunkturę na danym rynku. Co ważne, tym ostatnim mogą być nie tylko akcje z danej giełdy, ale też obligacje, surowce czy inne aktywa inwestycyjne.