Nie każdy ma świadomość, że zaciągnięte przez nas zobowiązania oraz historia ich spłaty są rejestrowane przez BIK, czyli Biuro Informacji Kredytowej. W przypadku ubiegania się o kredyt możesz być pewny, że bank sprawdzi zawarte w nim informacje, by ocenić Twoją wiarygodność finansową. Z tego powodu warto już wcześniej zadbać o swoją historię kredytową. A zatem czym tak naprawdę jest BIK i na czym polega działalność tej instytucji?
Z tekstu dowiesz się:
- Co to jest BIK?
- Jakie informacje gromadzi BIK?
- Jak długo Twoje dane pozostają w BIK-u?
- Co to jest raport BIK i jak go pobrać?
- Co oznacza scoring?
- Jak poprawić BIK?
- Jak sprawdzić czy jesteś w BIK-u?
- Czym są alerty BIK?
Co to jest BIK?
BIK, czyli Biuro Informacji Kredytowej jest instytucją, która została powołana w 1997 roku z inicjatywy Związku Banków Polskich na mocy ustawy o Prawie Bankowym. Ustawa ta pozwala na gromadzenie, przetwarzanie oraz wzajemne przekazywanie informacji między instytucjami finansowymi, dotyczących terminowości spłat zobowiązań określonych kredytobiorców. BIK gromadzi powiadomienia przekazane przez banki, tzw. SKOK-i (Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe) oraz firmy pożyczkowe, które następnie są porządkowane i przygotowywane do udostępnienia instytucjom finansowym. Dane zawarte w BIK-u ułatwiają określenie ryzyka związanego z udzieleniem finansowania danemu konsumentowi. Uznaje się, że Biuro Informacji Kredytowej spełnia istotną społeczną rolę, gdyż wspiera odpowiedzialne kredytowanie oraz przeciwdziała zjawisku nadmiernego zadłużania.
Biuro Informacji Kredytowej i jego zadania
Głównym zadaniem BIK-u jest gromadzenie oraz monitorowanie danych o zobowiązaniach konsumentów. Instytucja ta kontroluje czy klient radzi sobie ze spłatą zaciągniętego zobowiązania. Biuro Informacji Kredytowej jest ważnym źródłem danych o potencjalnych kredytobiorcach, ponieważ zawiera zarówno pozytywne jak i negatywne historie kredytowe. Pozytywna historia kredytowa świadcząca o terminowej spłacie zobowiązań zdecydowanie ułatwi Ci uzyskanie kredytu. Sytuację utrudnia natomiast historia negatywna, będąca rezultatem regularnie pojawiających się opóźnień. Wówczas bank może stwierdzić, iż istnieje wysokie ryzyko, że nie będziesz w stanie spłacać kolejnego zobowiązania.
Kiedy możesz znaleźć się w BIK-u?
Twoje dane osobowe zostaną przekazane do BIK-u, gdy złożysz wniosek kredytowy bądź gdy zaciągniesz zobowiązanie w banku, SKOK-u lub firmie pożyczkowej. Pożyczkodawca zobaczy je, gdy będzie badał Twoją historię kredytową po złożeniu przez Ciebie wniosku o kolejne finansowanie. Jeśli znajdujące się w BIK-u informacje potwierdzą, że nie masz problemu ze spłatą zobowiązań, wówczas Twój wniosek zostanie rozpatrzony pozytywnie. Instytucja, która udzieli Ci finansowania, dostarczy do BIK-u kolejne informacje dotyczące przyznanego kredytu. Dodatkowo, przynajmniej raz w miesiącu BIK aktualizuje Twoje dane oraz kontroluje czy terminowo spłacasz przyznane kredyty.
Informacje na Twój temat znajdą się w BIK-u również wtedy, gdy podczas ubiegania się o kredyt Twój wniosek zostanie odrzucony oraz gdy zostaniesz poręczycielem kredytu innej osoby.
Jakie informacje gromadzi BIK?
BIK zbiera dane zarówno na temat klientów indywidualnych, jak i przedsiębiorców. Informacje te dotyczą przede wszystkim:
- danych osobowych kredytobiorców,
- danych na temat ich zobowiązań, tj. data udzielenia, okres spłaty oraz rodzaj i waluta finansowania,
- terminowości spłat,
- zadłużenia.
W Biurze Informacji Kredytowej znajdują się dane takich zobowiązań jak: kredyty gotówkowe, hipoteczne, pracownicze, studenckie, odnawialne, a także pożyczki oraz karty kredytowe czy limity w koncie.
Jak długo Twoje dane pozostają w BIK-u?
W przypadku, gdy swoje zobowiązania spłacasz terminowo, BIK przetwarza dane na ich temat do momentu wygaśnięcia okresu kredytowania. Możesz także wyrazić zgodę, aby po spłacie kredytu Twoje dane pozostały w systemie. Wówczas banki będą mogły upewnić się, że jesteś rzetelnym i sumiennym kredytobiorcą. Z kolei jeśli posiadasz opóźnienia w spłacie przekraczające 60 dni oraz gdy minęło 30 dni od momentu poinformowania Cię przez instytucję finansową o zamiarze przetwarzania informacji na temat tego zobowiązania, dane te będą widoczne również bez Twojej zgody przez okres 5-ciu lat. Po upływie tego czasu możesz wnioskować o ich usunięcie.
Zgodnie z ustawą Prawo Bankowe, wszystkie informacje dotyczące zobowiązań kredytobiorców mogą być przetwarzane przez okres 12 lat od momentu zakończenia spłat dla celów stosowania metod statystycznych. Przetwarzanie danych w tym celu nie wymaga udzielenia zgody, ponieważ nie wpływają one na Twoją historię kredytową.
Raport BIK – co to jest?
Raport BIK jest dokumentem zawierającym wszystkie wspomniane wyżej dane na temat posiadanych zobowiązań. W raporcie udostępnione są również informacje na temat tego, jaką kwotę zobowiązania spłaciłeś do tej pory oraz jaka suma pozostała jeszcze do uregulowania.
BIK współpracuje z jednym z biur informacji gospodarczej – BIG InfoMonitor. W związku z tym, oprócz zobowiązań kredytowych raport BIK zawiera również informacje dotyczące zobowiązań finansowych. Dzięki temu wiadome jest, czy nie zalegasz z innymi opłatami, np. za prąd, gaz, czynsz, telefon, internet bądź telewizję.
Co ważne, raport uwzględnia również informacje na temat tego, czy ktoś sprawdzał Twoją sytuację finansową. Pozwala to na szybką reakcję w przypadku podejrzenia próby wyłudzenia kredytu na Twoje dane.
Raport BIK posiada termin ważności, który wynosi 30 dni. W przypadku, gdy starasz się o kredyt, instytucja finansowa posłuży się najnowszym dostępnym raportem.
Czym jest scoring w raporcie BIK?
Twoja sytuacja płatnicza udostępniona w raporcie BIK wyrażona jest w postaci oceny punktowej, czyli tzw. scoringu. Ma on istotne znaczenie dla rozpatrzenia Twojego wniosku kredytowego. Scoring polega na porównaniu Twojego profilu z profilami innych osób, które otrzymały kredyty. Grupa odniesienia tworzona jest na podstawie wielu parametrów. Są to m.in.:
- płeć
- wiek
- stan cywilny
- liczba osób w gospodarstwie domowym
- wykształcenie
- wykonywany zawód
- rodzaj umowy
- wysokość wynagrodzenia
Im bardziej Twój profil jest podobny do profili osób terminowo spłacających zobowiązania, tym wyższa ocena punktowa, a więc jednocześnie większa szansa na otrzymanie kredytu.
Co dokładnie uwzględnia ocena punktowa?
Do wyliczenia oceny punktowej brane są pod uwagę następujące aspekty:
- aktywność kredytowa – posiadanie historii kredytowej jest zdecydowanie pomocne przy ubieganiu się o finansowanie. Jeśli od zawsze spłacasz swoje zobowiązania terminowo, dla instytucji finansowej będzie to znak, iż jesteś rzetelnym kredytobiorcą. Z drugiej strony, jeśli w ostatnim czasie zaciągnąłeś zbyt wiele zobowiązań, może to obniżyć Twoją ocenę. Jeżeli natomiast nigdy wcześniej nie korzystałeś z kredytów, trudno będzie ocenić, czy jesteś osobą wiarygodną, która swoje zobowiązania będzie spłacać terminowo. Warto wcześniej zadbać o odpowiednią historię kredytową, zaciągając zobowiązanie nawet w niewielkiej wysokości, np. zakupić sprzęt RTV bądź AGD na raty, by udowodnić bankowi, że nie masz problemu z regularnym i terminowym dokonywaniem spłat.
- terminowość spłaty zobowiązań – Twoja ocena będzie wyższa w przypadku, gdy spłacasz kredyty w wyznaczonych terminach. Jeśli natomiast posiadasz opóźnienia Twoja punktacja zmaleje.
- Wykorzystywanie limitów kredytowych – jeśli posiadasz limit w koncie bądź kartę kredytową i często wykorzystujesz przyznane limity, system może uznać to zachowanie za ryzykowne, w związku z czym Twój scoring zostanie obniżony.
- Częstotliwość wnioskowania o kredyty – jeśli w krótkim czasie ubiegałeś się o kilka kredytów w różnej kwocie, może to negatywnie wpłynąć na Twoją ocenę punktową. Nie dotyczy to złożenia kilku wniosków o kredyt w tej samej wysokości z przeznaczeniem na jeden cel.
Biorąc pod uwagę wymienione wyżej parametry, system przedstawia Twój indywidualnie wyliczony scoring. Jest on wyrażony w skali punktowej od 0 do 100. Wynik od 80 punktów wzwyż jest określany jako bardzo dobry. 60 punktów to wynik dobry, natomiast ocena poniżej tego poziomu może utrudnić ubieganie się o kredyt.
Jak poprawić BIK?
Natomiast co w przypadku, gdy Twoja historia w BIK nie jest zadowalająca? Czy da się poprawić BIK? Poprawa oceny punktowej jest jak najbardziej możliwa, a dokonać tego możesz na kilka sposobów.
Jednym z nich jest powstrzymanie się od wnioskowania o kilka różnych kredytów w tym samym czasie. W takiej sytuacji każde zapytanie instytucji finansowej o Twoje dane w BIK-u pogarsza ocenę historii kredytowej.
Jeśli posiadasz kartę kredytową bądź limit w koncie, a nie korzystasz z nich, powinieneś rozważyć ich zamknięcie lub chociażby obniżenie kwoty przyznanej Ci przez bank. Posiadanie takich produktów, nawet nieużywanych, obniża Twoją zdolność kredytową. Natomiast jeśli są one przez Ciebie użytkowane, pamiętaj, by nie przekraczać przyznanych Ci limitów i korzystać z nich tylko w razie konieczności.
Co najważniejsze, by utrzymać dobrą ocenę punktową powinieneś przede wszystkim pamiętać o terminowym uiszczaniu rat. Kiedy jednak na Twoim koncie pojawiły się obniżające scoring opóźnienia, dobrym rozwiązaniem może być zaciągnięcie niewielkiego zobowiązania (np. zakup na raty) oraz jego sumienne spłacanie. Nie usunie to oczywiście negatywnych wpisów na Twój temat, ale przyczyni się do poprawy punktacji.
Zakup na raty, chociażby w niewielkiej kwocie i jego regularna, terminowa spłata, jest również dobrym sposobem na zbudowanie swojej historii kredytowej, jeśli nigdy wcześniej nie zaciągałeś żadnego zobowiązania. W ten sposób instytucje finansowe nabiorą do Ciebie zaufania i przestaniesz być dla nich anonimowy.
Jak sprawdzić czy jesteś w BIK-u?
Wiesz już, czym jest raport BIK oraz na jakich zasadach bank wylicza Twoją ocenę punktową. Gdzie zatem możesz sprawdzić czy Twoje dane znajdują się w zasobach Biura Informacji Kredytowej? Raport BIK możesz uzyskać na kilka sposobów:
- rejestrując się na stronie www.bik.pl,
- korzystając z bankowości internetowej, jeśli posiadasz konto m.in. w PKO BP, Pekao SA, Inteligo czy Idea Bank,
- odwiedzając placówkę bankową, jeśli jesteś klientem Santander Consumer Banku lub Banku Pocztowego.
Najbardziej popularnym sposobem jest pobranie raportu BIK przez Internet. Po wejściu na stronę www.bik.pl kliknij w pole „raport BIK”, a następnie wypełnij formularz, by dokonać rejestracji. W tym celu należy podać następujące dane:
- imię i nazwisko
- adres zamieszkania
- numer telefonu
- adres e-mail
- numer PESEL
- seria, numer i data ważności dokumentu tożsamości
Następnie musisz potwierdzić swoją tożsamość. Z racji tego, iż dostęp do takich danych jest ograniczony, instytucja musi mieć pewność, że zawarte w raporcie informacje nie dostaną się w niepowołane ręce. W tym celu po podaniu danych dokumentu tożsamości należy zlecić przelew identyfikacyjny na kwotę 1 zł. Przelew musi być wykonany z Twojego konta bankowego, w którym dane są zgodne z tymi, które podałeś w formularzu. Po zleceniu przelewu na podany adres e-mail otrzymasz link aktywacyjny. Gdy klikniesz w link otrzymasz wiadomość SMS z kodem autoryzacyjnym. Wykorzystując podany kod należy ustawić hasło do logowania. Po wykonaniu tych czynności Twoje konto jest już zarejestrowane.
Istnieje też druga metoda weryfikacji tożsamości. Możesz to zrobić, wybierając opcję dostarczenia listu poleconego. Powinieneś jednak wziąć pod uwagę, iż wówczas na sprawdzenie raportu będziesz musiał poczekać trochę dłużej. Wiąże się to z czasem dostarczenia listu. Jeśli zdecydujesz się na ten sposób, w otrzymanej korespondencji znajdziesz kod weryfikacyjny, który należy wpisać po kliknięciu w link aktywacyjny wysłany na adres e-mail. Następnie, analogicznie jak w przypadku pierwszej metody, otrzymasz wiadomość SMS zawierającą kod autoryzacyjny, dzięki któremu będziesz mógł ustawić swoje hasło.
Po zalogowaniu możesz zdecydować, jaką opcję raportu chcesz otrzymać. Pojedynczy raport kosztuje 39 zł. Możesz także wybrać pakiet zawierający 6 raportów oraz alerty BIK w cenie 99 zł. Płatności możesz dokonać poprzez przelew online, przelew tradycyjny bądź BLIK. Otrzymany raport możesz pobrać, zapisać w formacie PDF bądź wydrukować.
Jak sprawdzić BIK za darmo?
Dostęp do swojej historii kredytowej możesz otrzymać także bez ponoszenia opłat. By sprawdzić raport BIK za darmo, nie częściej niż raz na 6 miesięcy masz prawo wnioskować w Biurze Informacji Kredytowej o tzw. kopię danych. Możesz to zrobić osobiście (udając się do Centrum Obsługi Klientów BIK w Warszawie), korespondencyjnie bądź drogą elektroniczną, przesyłając wniosek przez swoje konto zarejestrowane na portalu BIK.
Należy jednak pamiętać, iż czas oczekiwania na darmowy raport jest zdecydowanie dłuższy – może wynosić nawet do 30 dni. Informacje zawarte w takim raporcie są również mniej szczegółowe w porównaniu do tych, które możemy otrzymać w płatnej wersji.
Czy rejestracja w BIK-u jest bezpieczna?
Wiele osób zastanawia się czy podanie w formularzu tak wielu wrażliwych danych jest bezpieczne. Odpowiadamy – nie masz się o co martwić. Strona internetowa oraz system BIK zostały zaprojektowane w sposób zapewniający bezpieczeństwo na najwyższym poziomie.
BIK nie może wysłać raportu bez wcześniejszego otrzymania Twoich szczegółowych danych. Po dokonaniu weryfikacji i potwierdzeniu rejestracji instytucja ma pewność, że nikt się za Ciebie nie podszywa.
Alerty BIK – czym są i jak działają?
Alerty BIK to usługa, z której korzysta coraz więcej osób, gdyż zapewniają one nieocenione bezpieczeństwo. Alerty są wysyłane poprzez wiadomość SMS lub e-mail w sytuacji, gdy instytucja finansowa zapyta o Twoją historię kredytową bądź jeśli będziesz sprawdzany w rejestrze BIG InfoMonitor. Informacje te mogą uchronić Cię przed próbą wyłudzenia kredytu na Twoje dane. Alerty BIK wysyłane są 7 dni w tygodniu przez całą dobę, co pozwala na szybką reakcję w przypadku zauważenia niepożądanych ruchów ze strony oszustów.
Dzięki powiadomieniom będziesz także mógł kontrolować terminowość spłat swoich zobowiązań. Alert zostanie do Ciebie wysłany, gdy do BIK-u wpłynie informacja odnośnie opóźnień w regulowaniu rat. Jest to szczególnie przydatne, gdy posiadasz więcej zobowiązań i istnieje ryzyko, że zapomnisz o nadchodzącym terminie płatności.
Jeśli zdecydujesz się na aktywację alertów, niezbędne będzie posiadanie profilu na portalu BIK. Do wyboru będziesz miał alerty wysyłane przez 12 miesięcy w cenie 24 zł bądź pakiet alertów na cały rok wraz z sześcioma raportami BIK w kwocie 99 zł. Powiadomienia zostaną włączone niemalże natychmiast po dokonaniu płatności.
Starając się o kredyt, możesz spodziewać się alertów informujących o zapytaniu dotyczącym Twojej historii kredytowej – jest to całkowicie normalne i nie powinno wzbudzać jakichkolwiek obaw. Co natomiast powinieneś zrobić w przypadku, gdy otrzymasz alert, a nie ubiegasz się o żadne finansowanie? W takiej sytuacji powinieneś jak najszybciej skontaktować się z Biurem Informacji Kredytowej, dzwoniąc pod numer 22 348 4444. Wówczas obsługujący Cię konsultant zweryfikuje daną sprawę i pomoże w jej rozwiązaniu.
Nie taki BIK straszny jak go malują
Jak widzisz, Biuro Informacji Kredytowej to ogromna baza danych. Przynosi ona korzyści nie tylko dla instytucji finansowych, ale także dla potencjalnych kredytobiorców. Z jednej strony BIK ułatwia bankom oraz firmom pożyczkowym podejmowanie decyzji dotyczących udzielenia finansowania. Natomiast z drugiej, pozwala kredytobiorcom kontrolować swoją historię kredytową, a także dowiedzieć się jak są postrzegani przez instytucje finansowe. Zdecydowanie warto korzystać również z raportów i alertów BIK. Dzięki nim możesz na bieżąco śledzić posiadane zobowiązania, ocenić swoje szanse na przyznanie finansowania, sprawdzić kto wysłał zapytanie o Twoją historię kredytową oraz uchronić się przed wyłudzeniem kredytu na Twoje dane.