W większości firm leasingowych możesz skorzystać z dwóch pozornie podobnych do siebie produktów: leasingu operacyjnego oraz finansowego. W rzeczywistości jednak obie formy finansowania oferują inne korzyści podatkowe i są w różnym stopniu opłacalne. Jeśli więc zastanawiasz się, jaki rodzaj leasingu będzie dla Twojej firmy optymalny, podpowiedź znajdziesz w naszym tekście.
Z tekstu dowiesz się:
- Czym jest leasing?
- Jakie akty prawne regulują umowę leasingu?
- Na czym polega leasing operacyjny?
- Jakie cechy posiada leasing finansowy?
- Co różni leasing operacyjny od leasingu finansowego?
- Od czego zależy opłacalność leasingu?
Czym jest leasing?
Zanim jednak przejdziemy do omówienia leasingu operacyjnego i finansowego, przypomnijmy pokrótce, jak definiowany jest leasing na gruncie prawnym.
Leasingiem nazywamy taki rodzaj umowy cywilnoprawnej, w którym jedna strona, zwana leasingodawcą lub finansującym, przekazuje drugiej stronie (leasingobiorcy, korzystającemu) prawo do korzystania z określonego środka trwałego przez czas uzgodniony przez obie strony w umowie, zaś leasingobiorca w zamian za określone płatności (raty leasingowe) otrzymuje prawo jego użytkowania i pobierania z tego tytułu pożytków (zarobku).
Leasing operacyjny i firmowy w polskich aktach prawnych
Warto mieć świadomość, że podatkowe i prawne aspekty leasingu zostały skodyfikowane w aż pięciu aktach prawnych. Są nimi:
- Kodeks Cywilny,
- Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych,
- Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych,
- Ustawa o podatku VAT,
- Ustawa o rachunkowości.
Co więcej, poszczególne regulacje tworzą samodzielną definicję leasingu, całkowicie niezależną od definicji funkcjonujących w tym zakresie w innych dziedzinach prawa gospodarczego. Przykładowo – w ustawie o rachunkowości kryteria podziału na leasing operacyjny i finansowy są zupełnie inne od kryteriów stosowanych dla potrzeb podatkowych. Niemniej, jeśli zamierzasz skorzystać z tej formy finansowania, musisz postępować zgodnie z przepisami zawartymi we wszystkich wymienionych wyżej normach prawnych.
Leasing operacyjny i finansowy na gruncie prawa podatkowego
Do wyboru masz dwa podstawowe rodzaje leasingu: operacyjny oraz finansowy. Różnica między nimi ma przede wszystkim charakter podatkowy i mówiąc w pewnym uproszczeniu sprowadza się do tego, kto może dokonywać odpisów amortyzacyjnych od przedmiotu leasingu. Tym, co różni oba typy leasingu, jest także inny sposób naliczania podatku VAT oraz cel i długość umowy.
Co to jest leasing operacyjny?
W przypadku tej usługi właścicielem środka trwałego (pojazdu, linii produkcyjnej, maszyny, sprzętu biurowego itp.) jest leasingodawca. Przekazuje on klientowi daną rzecz w użytkowanie na okres uzgodniony w umowie, zaś leasingobiorca może środek trwały po zakończeniu umowy oddać lub wykupić.
Ponieważ dana rzecz jest własnością leasingodawcy, to on zapisuje środek trwały w swojej ewidencji i to on dokonuje odpisów amortyzacyjnych. Z kolei korzystający może wpisać w koszty uzyskania przychodu następujące opłaty:
- czynsz inicjalny,
- raty leasingowe (w pełnej wysokości),
- opłaty manipulacyjne,
- wydatki związane z użytkowaniem wyleasingowanej rzeczy (np. na paliwo, konserwację, remont itp.),
- kwotę, za jaką będzie mógł wykupić przedmiot po zakończeniu umowy.
Co ciekawe, do kosztów uzyskania przychodu może zaliczyć również opłatę związaną z wcześniejszym rozwiązaniem umowy leasingu, jeżeli tylko za taką decyzją przemawia jego interes ekonomiczny (takie stanowisko zaprezentował w piśmie z 29 stycznia 2010 r. nr IPPB1/415-946/09-2/MT Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie).
Natomiast w ustawie o podatku od towarów i usług (VAT) leasing operacyjny jest traktowany jako usługa o charakterze ciągłym, wykonywana w okresach rozliczeniowych. Na koniec każdego okresu leasingodawca wystawia fakturę, a obowiązek podatkowy powstaje w związku z każdą ratą leasingową. Po otrzymaniu faktury leasingobiorcy przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Raty leasingowe są opodatkowane stawką 23% nawet wtedy, gdy przedmiotem umowy jest towar, przy sprzedaży którego stosuje się niższe stawki (0%, 5% i 8%).
Aby jednak leasingobiorca mógł skorzystać z tarczy podatkowej, umowa leasingu musi spełnić określone warunki, wymienione w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przede wszystkim:
- musi zostać zawarta na czas oznaczony, wynoszący co najmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji wyleasingowanego środka trwałego,
- jeśli przedmiotem umowy są podlegające odpisom amortyzacyjnym nieruchomości, musi być zawarta na czas oznaczony, wynoszący co najmniej 5 lat,
- suma opłat ustalonych w umowie (pomniejszona o należny podatek VAT) musi odpowiadać co najmniej wartości początkowej przedmiotu leasingu.
Normatywny okres amortyzacji to inaczej okres, w którym odpisy wynikające z zastosowania stawek amortyzacyjnych określonych w załącznikach do ustaw podatkowych oraz stawek wynikających z minimalnych okresów amortyzacji przewidzianych w ustawach zrównują się z wartością początkową środków trwałych.
Należy podkreślić, że jeśli umowa nie spełnia powyższych warunków, to w interpretacji fiskusa nie może zostać uznana za umowę leasingową. Tym samym przedsiębiorca nie ma prawa do odliczania kosztów podatkowych wymienionych w ustawie o podatku dochodowym, a jeśli je odlicza – naraża się na sankcje skarbowe.
Mamy więc tu do czynienia z dość kuriozalną sytuacją, w której jedna i ta sama umowa spełnia wszelkie kryteria określone w Kodeksie Cywilnym (czyli jest prawidłowa pod względem prawnym) i jednocześnie jest niezgodna z prawem podatkowym, ponieważ nie respektuje wymienionych wcześniej wytycznych.
Co to jest leasing finansowy?
Także leasing finansowy (zwany też kapitałowym lub inwestycyjnym) polega na przekazaniu w użytkowanie środka trwałego w zamian za opłacanie rat leasingowych, w tym jednak przypadku okres trwania umowy może być w pełni dowolny – nie ma tu ograniczenia dotyczącego normatywnego okresu amortyzacji. Ponadto korzystający staje się właścicielem środka trwałego automatycznie po wpłacie ostatniej raty.
Dla celów podatkowych umowa leasingu finansowego powinna zawierać zapis mówiący o tym, że suma ustalonych w umowie leasingu opłat, pomniejszona o należny podatek VAT, musi odpowiadać co najmniej wartości początkowej środka trwałego. Konieczna jest również klauzula, że odpisów amortyzacyjnych w podstawowym okresie umowy leasingu dokonywać będzie leasingobiorca (to zaś oznacza, że to on musi wprowadzić środek trwały do swojej ewidencji).
W leasingu inwestycyjnym comiesięczna rata jest podzielona na dwie części: kapitałową i odsetkową. Część kapitałowa jest traktowana jako spłata wartości początkowej przedmiotu leasingu, natomiast część odsetkowa stanowi koszt uzyskania przychodu leasingobiorcy.
Charakterystyczną cechą tego rodzaju leasingu jest konieczność uiszczenia podatku VAT w całości wraz z pierwszą ratą leasingową. Wynika to z faktu, że leasing finansowy jest zdefiniowany w ustawie jako dostawa towarów (a nie jako usługa). Co za tym idzie, stawka VAT do zapłaty jest zgodna ze stawką VAT leasingowanego przedmiotu – przykładowo, przy leasingu urządzenia medycznego leasingobiorcę obowiązuje 8% VAT.
Leasing operacyjny a finansowy – najważniejsze różnice
Jak wynika z powyższego omówienia, oba rodzaje leasingu różnią się w wielu istotnych aspektach i oferują nieco inne korzyści podatkowe. Wszystkie najważniejsze różnice uwzględniliśmy w poniższej tabelce.
| Kryterium | Leasing operacyjny | Leasing finansowy |
| Okres trwania umowy | ustawowo określony – nie może krótszy niż 40% czasu amortyzacji przedmiotu | określony – strony mogą dowolnie ustalać między sobą długość trwania umowy, jednak nie może być ona krótsza niż 12 miesięcy |
| Amortyzacja | odpisów amortyzacyjnych dokonuje leasingodawca | odpisów amortyzacyjnych dokonuje leasingobiorca |
| Koszty uzyskania przychodu | korzystający zalicza do kosztów raty, opłatę wstępną, wydatki związane z użytkowaniem środka oraz kwotę wykupu | korzystający zalicza do kosztów część odsetkową rat leasingowych oraz amortyzację |
| Podatek VAT | doliczany do każdej raty leasingowej | opłacany jednorazowo „z góry” wraz z pierwszą ratą leasingową |
| Stawka podatku | 23% | obowiązująca dla danego środka trwałego |
| Wykup | opcjonalny dla leasingobiorcy / zależny od stawki amortyzacji i okresu wykupu | brak wykupu – zapłata ostatniej raty sprawia, że przedmiot automatycznie staje się własnością leasingobiorcy |
Leasing operacyjny czy finansowy – który wybrać?
Opłacalność leasingu zależy od kilku różnych czynników, przede wszystkim od finansowej kondycji firmy, a także od przyjętej przez nią formy prawnej (np. dla ryczałtowców lub przedsiębiorstw rozliczających się za pomocą karty podatkowej leasing raczej nie będzie dobrym rozwiązaniem).
Istotne są również warunki umowy oraz wybór rodzaju leasingu. Jak już wiemy, leasing finansowy niesie nieco inne korzyści podatkowe aniżeli leasing operacyjny, dlatego warto dobrze przemyśleć, która z tych dwóch form finansowania przyniesie naszej firmie więcej pożytku. Przykładowo, jeśli zamierzasz wyleasingować przedmiot objęty niższą lub zerową stawką VAT, lepszym rozwiązaniem będzie leasing finansowy. Identycznie będzie w sytuacji, w której bierzesz w leasing przedmiot używany i możesz skorzystać z amortyzacji o podwyższonej stawce. Ponadto na korzyść tego rodzaju leasingu przemawia dowolny czas trwania umowy oraz brak wykupu.
Nie da się jednak ukryć, że zawierając umowę leasingu finansowego musisz „z góry” zapłacić VAT i wnieść opłatę wstępną, której nie będziesz mógł wrzucić w koszty, to zaś może oznaczać dla firmy duży wydatek wpływający negatywnie na jej finansową płynność. Dlatego jeśli nie stać Cię na zapłacenie podatku w całości lub zależy Ci na jak najmniejszym zaangażowaniu środków – lepszym wyborem będzie leasing operacyjny.
Ten typ leasingu jest szczególnie polecany przedsiębiorcom, którzy chcą wliczyć w koszty uzyskania przychodu wysoką opłatę wstępną bądź też zamierzają zawrzeć umowę leasingową na stosunkowo krótki okres (co za tym idzie – zwiększyć bieżące koszty działalności oraz szybko zmniejszyć podstawę opodatkowania).
Reasumując, ostateczny wybór formy leasingu należy do przedsiębiorcy, bowiem to on jest w stanie stwierdzić, jaki rodzaj finansowania będzie dla niego najkorzystniejszy.
Leasing samochodu osobowego – operacyjny czy finansowy?
Także w tym przypadku wybór rodzaju finansowania zależy od tego, jakie korzyści podatkowe są dla danego przedsiębiorcy bardziej istotne. W przypadku nowych samochodów osobowych ponad 70% przedsiębiorców decyduje się na leasing operacyjny, który pozwala wygenerować znacznie większe koszty, a do tego rozłożyć płatność VAT w czasie.
Jednak czasami bardziej korzystny dla firm – zwłaszcza dużych – może okazać się leasing finansowy. Przykładowo, dla firmy inwestującej we flotę pojazdów o znacznej wartości możliwość zastosowania przyspieszonej amortyzacji oraz większa elastyczność co do czasu trwania umowy mogą być pod względem podatkowym bardziej opłacalne.
Podsumowanie
Reasumując, obie formy leasingu różnią się sposobem zawierania umów, wywołują różne konsekwencje podatkowe i inaczej rozwiązują kwestię własności przedmiotu leasingu. Obie też mają swoje zalety i wady (przy czym jedna i ta sama cecha może być atutem dla jednego przedsiębiorstwa, a dla drugiego istotnym minusem). Dlatego zanim zdecydujesz się na konkretną formę finansowania, przeprowadź dokładną kalkulację korzyści podatkowych oferowanych przez oba produkty i dopiero wtedy dokonaj wyboru.