W ostatnim czasie niektórzy z nas otrzymali wezwania do złożenia w banku deklaracji o rezydencji podatkowej. Tym razem nie chodzi jednak o istnienie lub nie zobowiązań podatkowych wobec USA, jak w przypadku FATCA, ale o oświadczenie o rezydencji podatkowej w innych państwach, z którymi Polska podpisała stosowne umowy. Nowe przepisy określane są terminem CRS lub... EURO-FATCA.
Co to jest CRS lub EURO-FATCA?
CRS (ang. Common Reporting Standard) to standard automatycznej wymiany informacji w kwestiach opodatkowania pomiędzy zainteresowanymi krajami. Regulacja ma służyć walce z unikaniem płacenia podatków.
Nieco uproszczając, przepisy CRS zostały wprowadzone do porządku prawnego Unii Europejskiej pod koniec 2014 r. (stąd też alternatywna nazwa „EURO-FATCA”). Nakładają one na instytucje finansowe na całym świecie obowiązek gromadzenia informacji o rezydencji podatkowej klientów i udostępniania tych zasobów administracjom podatkowym państw zainteresowanych, z którymi podpisane są odpowiednie umowy.
Dla przykładu, strona polska przekazuje np. stronie francuskiej informacje o aktywach finansowych posiadanych w Polsce przez każdego francuskiego rezydenta podatkowego (środki pieniężne, akcje, obligacje itd.). Informacje pozyskiwane są od wszystkich polskich instytucji finansowych, w tym od banków.
Przepisy CRS na gruncie polskim
Polska wprowadziła nowe regulacje w pierwszej połowie 2017 r. (odpowiednia ustawa uchwalona została 9 marca 2017 r., natomiast weszła w życie 1 maja 2017 r.). Co ciekawe, początkowo w ustawie nie przewidziano żadnych sankcji za brak złożenia deklaracji, jednak to „niedopatrzenie” niedawno naprawiono, wprowadzając w kwietniu 2019 r. ustawę o zmianie poprzedniej ustawy. Zmusza ona polskie instytucje finansowe, w tym banki, do uzyskania od klientów oświadczenia o rezydencji podatkowej – czego wyrazem jest właśnie żądanie złożenia odpowiedniej deklaracji, które otrzymali niektórzy z nas.
Jakich produktów bankowych dotyczy CRS?
Konieczność złożenia oświadczenia zachodzi w przypadku niemal wszystkich produktów oferowanych klientom przez banki, a więc:
- ROR,
- rachunki pomocnicze i powiernicze,
- lokaty,
- karty kredytowe,
- otwarte mieszkaniowe rachunki powiernicze itp.
Oświadczenie CRS – kto musi je złożyć?
Obowiązek złożenia oświadczenia w sprawie rezydencji podatkowej dotyczy osób, które otwierały rachunki bankowe w okresie od 1 stycznia 2016 r. do 30 kwietnia 2017 r. i posiadały je w momencie wejścia w życie ustawy (czyli od 1 maja 2017 r.). Obowiązek ten dotyczy zarówno klientów indywidualnych, jak i instytucjonalnych.
Ważne! Jeśli i Ty zakładałeś konto w tamtym okresie, bank powinien poinformować Cię sam o konieczności złożenia oświadczenia. Może to zrobić, wysyłając odpowiednie pismo na Twój adres lub w systemie bankowości internetowej. Oświadczenie należy wypełnić zgodnie ze stanem na dzień otwarcia konta. Jeśli nie pamiętasz, kiedy dokładnie otwierałeś rachunek, możesz to sprawdzić po zalogowaniu się na swoje konto.
Jakie informacje zbierane są w oświadczeniu CRS?
Banki przekazują właściwym organom podatkowym takie dane i informacje jak:
- imię i nazwisko rezydenta podatkowego,
- miejsce i datę jego urodzenia,
- aktualny adres zamieszkania,
- serię i numer dowodu tożsamości),
- wskazane przez niego kraje rezydencji podatkowej,
- numery identyfikacji podatkowej (TIN),
- numery rachunków bankowych,
- saldo na tych rachunkach,
- wartość zgromadzonych aktywów.
Uwzględnione muszą być także uzyskane odsetki brutto na rachunkach powierniczych i depozytowych, dywidendy czy wartość przychodów ze sprzedaży lub umorzenia aktywów itd.
Jak złożyć oświadczenie CRS?
Złożenie oświadczenia CSR w banku możliwe jest zazwyczaj za pomocą kilku kanałów. Najprostszą drogą będzie skorzystanie z bankowości elektronicznej, po zalogowaniu się na swoim koncie (jeżeli Twój bank udostępnia taką możliwość). Możesz także udać się do oddziału lub pobrać odpowiednie formularze ze strony banku i przesłać je na wskazany przez bank adres.
Oświadczenie CRS - wzór
Poniżej przedstawiamy przykład oświadczenia w Banku Pekao SA:
Konsekwencje niezłożenia oświadczenia CRS
Jeżeli ktoś nie dopełni tego obowiązku, bank co prawda nie zamknie mu rachunku (jak w przypadku FATCA), ale za to wyśle powiadomienie do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej. Inna rzecz, że jeżeli ktoś potwierdzi, że jest rezydentem podatkowym innego kraju, to jego dane i tak tam trafią, a na dalszym etapie – do odpowiednich organów zagranicznych.
Podsumowanie
Pewnym truizmem jest stwierdzenie, że w dobie łatwo dostępnej bankowości elektronicznej i w ogóle Internetu znacznie łatwiej jest lokować swoje środki w bankach na całym świecie i wciąż mieć do nich szybki dostęp; oczywistym jest także, że sytuacja ta rodzi niepokój organów podatkowych i wymaga wprowadzania coraz to nowocześniejszych sposobów kontroli. Jednym z nich są właśnie przepisy CRS.
Państwa łączą siły i zgadzają się na przekazywanie pomiędzy odpowiednimi organami informacji z dziedziny opodatkowania po to, aby zyskać pewność, że klienci instytucji finansowych nie unikną uiszczenia należnej daniny. Dla nas, podatników, oznacza to obowiązek składania kolejnych deklaracji i świadomość, że nasze dane, w niektórych aspektach bardzo szczegółowe, mogą być znane nie tylko polskim organom podatkowym, ale i zagranicznym – o ile jesteśmy rezydentami podatkowymi innych państw.
Trudno jednak stwierdzić, na ile gromadzenie tych ogromnych ilości informacji faktycznie przyczyni się do ograniczenia zjawiska unikania podatków. Być może za kilka lat, gdy pojawią się nowe możliwości w tym zakresie, instytucje nałożą na nas kolejne obowiązki.
W artykule wykorzystałam informacje m.in. ze strony ING Banku Śląskiego oraz Banku BPS.
