Studia wyższe, choć formalnie mogą być bezpłatne, zawsze wiążą się z mniejszymi bądź większymi wydatkami: na pomoce naukowe, na zakwaterowanie w obcym mieście, na czesne (w przypadku trybu niestacjonarnego lub na uczelniach prywatnych), dojazdy, podręczniki... Gdy na te wszystkie wydatki brakuje pieniędzy, realnym wsparciem dla studentów mniej zamożnych może być kredyt studencki.
Część z nas, pamiętając o przykładzie amerykańskich żaków, którzy mają trudności ze spłatą zobowiązań za okres studiów nawet wiele lat po podjęciu pracy, podchodzi podejrzliwie do takich pomysłów. Jak wygląda kwestia kredytów studenckich w Polsce? Przyjrzymy się im dokładnie.
Co to jest kredyt studencki?
Zacznijmy od tego, czym w ogóle jest kredyt studencki. Jak sama nazwa wskazuje, jest to zobowiązanie finansowe przyznawane osobom studiującym, nie tylko studentom, ale i doktorantom. W Polsce udzielany jest od 1998 r. i jak dotąd skorzystało z niego kilkaset tysięcy młodych ludzi. Finansowany jest cały okres studiów, ale maksymalnie przez 6 lat. Jeżeli jesteś doktorantem, możesz przedłużyć pobieranie kredytu o 4 lata.
Przy przyznaniu kredytu nie ma znaczenia, czy student studiuje na uczelni prywatnej, czy publicznej. Nieistotny jest również tryb studiów: stacjonarny, wieczorowy czy zaoczny.
Ogromną zaletą kredytu studenckiego jest jego niski koszt; taki kredyt jest znacznie tańszy niż te udzielane „standardowo”, np. kredyty gotówkowe czy nawet względnie tanie kredyty hipoteczne. Kredytów studenckich udzielają wyłącznie banki: komercyjne oraz spółdzielcze.
Kredyt studencki a kredyt dla studenta – jaka to różnica?
Wiesz już, czym jest kredyt studencki i na jakich warunkach można go otrzymać. Czym jednak jest kredyt dla studenta? Czy to identyczna forma zobowiązania?
Nie daj się zmylić – kredyt dla studenta to po prostu najzwyklejszy kredyt konsumpcyjny, z którego może skorzystać w zasadzie każdy, kto ma odpowiednią zdolność kredytową. Z zasady jest mniej korzystny niż kredyt na studia, który przedstawiliśmy w tym artykule. A dlaczego „dla studenta”? Cóż, zwykle banki nie kwapią się do udzielania kredytów gotówkowych osobom bez stałej pracy i z niskimi zarobkami, ale niekiedy tak modyfikują warunki finansowania, aby do pewnego stopnia były one możliwe do udźwignięcia również dla kredytobiorców z mniej stabilną sytuacją finansową – w tym dla studentów. W tym wypadku jednak status studenta nie jest wymagany.
Kredyt studencki: warunki i wymagania
Przyjrzyjmy się teraz, jakie są warunki udzielania i wykorzystania kredytu studenckiego.
Na co można przeznaczyć środki?
W przeciwieństwie do pozostałych rodzajów kredytów dostępnych na rynku, które zaciąga się, podając bankowi konkretny cel wydania przyznanych środków, pieniądze pochodzące z kredytu studenckiego możesz przeznaczyć „ogólnie na życie” w trakcie studiów. Transze kredytu mogą zatem sfinansować pobyt w akademiku, wynajem stancji, koszty dojazdu, opłaty za czesne, zakup pomocy naukowych itp.
Do jakiego wieku możesz składać wniosek o kredyt studencki?
Aby ubiegać się o kredyt studencki, nie możesz mieć więcej niż 30 lat lub – w przypadku doktorantów – 35 lat. Co ciekawe, wniosek możesz złożyć nawet jeszcze przed wynikami rekrutacji na studia; jeśli zostaniesz przyjęty, wypłata środków ruszy, gdy potwierdzisz status studenta (np. po okazaniu w banku legitymacji studenckiej).
Kryteria finansowe, które trzeba spełniać, ubiegając się o kredyt studencki
Z założenia kredyt studencki ma wesprzeć żaków, którzy takiego wsparcia potrzebują. Trzeba jednak przyznać, że warunki nie są wyśrubowane. O kredyt mogą ubiegać się studenci, w których rodzinie przeciętny miesięczny dochód na osobę był niższy lub równy kwocie, którą co roku publikuje Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Obecnie kwota ta wynosi 3500 zł netto. Uwaga: chodzi o średni miesięczny dochód z roku poprzedzającego złożenie wniosku.
O kredyt studencki możesz ubiegać się niezależnie od tego, czy np. otrzymujesz już stypendium socjalne.
Czyje dochody są brane pod uwagę przy składaniu wniosku o kredyt studencki?
Przy wyliczaniu przeciętnego dochodu na członka rodziny sprawdza się dochody uzyskiwane przez takie osoby jak: rodzice studenta (albo jego prawni lub faktyczni opiekunowie), ewentualny małżonek studenta oraz oczywiście sam żak.
Do liczby członków rodziny doliczane są także osoby będące na utrzymaniu (w tym niepełnosprawne bez względu na wiek), nieletnie dzieci bądź młodzi uczący się (do 26. roku życia).
Pozostałe warunki
Przyjrzyjmy się teraz pozostałym warunkom, na jakich udzielany jest kredyt studencki. Warto wiedzieć, że nie ma odgórnego terminu, do którego musisz złożyć wniosek o finansowanie; kredyt udzielany jest przez cały rok, a decyzję otrzymujesz w ciągu 30 dni.
Pamiętaj także, że masz pewne obowiązki nie tylko wobec uczelni, ale i wobec banku, który udzielił Ci kredytu. Przede wszystkim musisz czym prędzej poinformować kredytodawcę o swojej sytuacji, jeśli:
- otrzymałeś urlop od zajęć;
- zostałeś zawieszony w prawach studenta/doktoranta;
- zostałeś skreślony z listy studentów/doktorantów;
- ukończyłeś studia.
Ile można wziąć w ramach kredytu studenckiego?
Jak już wspominaliśmy, z kredytu studenckiego możesz korzystać maksymalnie przez 6 lat studiów (do 60 wypłat) lub przez 4 lata studiów doktoranckich (do 40 wypłat). Wysokość miesięcznej transzy to 400 zł, 600 zł, 800 zł lub 1000 zł. Transza wypłacana jest przez 10 miesięcy w roku, z pominięciem sierpnia i września.
Choć wysokość miesięcznych transz jest określana przez ministerstwo, nie oznacza to, że nie możesz zmienić otrzymywanej kwoty z wyższej na niższą lub odwrotnie, gdy zmienią się Twoje potrzeby. Pamiętaj tylko, że wybierasz z czterech zatwierdzonych przez ministerstwo kwot.
Oprocentowanie kredytu studenckiego
Jak już wspominaliśmy, kredyt studencki jest znacznie niżej oprocentowany niż inne kredyty dostępne na rynku. Jego preferencyjne warunki są możliwe dzięki dopłatom z budżetu państwa.
Oprocentowanie kredytu studenckiego składa się z: połowy stopy redyskontowej weksli Narodowego Banku Polskiego oraz marży banku kredytującego, która nie może przekroczyć 2 punktów procentowych. Oprocentowanie kredytu studenckiego spłacanego przez kredytobiorcę wynosi połowę wysokości oprocentowania ustalonego zgodnie z powyższymi zasadami, natomiast druga połowa odsetek spłacana jest z państwowego Funduszu Kredytów Studenckich.
Od 5 października 2023 roku stopa redyskontowa weksli jest równa 5,8%.
Banki, w których możesz otrzymać kredyt studencki
Poniżej przedstawiamy listę banków, które udzielają kredytów studenckich. Są to:
- PKO Bank Polski,
- Bank Pekao SA,
- Bank Polskiej Spółdzielczości (BPS) i zrzeszone banki spółdzielcze.
Wniosek o kredyt można składać w oddziałach wymienionych instytucji lub zdalnie, przez bankowość internetową, jeśli bank dopuszcza taką możliwość. Zanim jednak podpiszesz umowę z wybraną instytucją, porównaj dokładnie warunki udzielenia kredytu.
Co do konta osobistego, które istotnie może obniżyć koszty kredytu, warto rozważyć taką opcję ze względu na preferencyjne warunki prowadzenia ROR-u dla młodych. Studenci niemal nigdzie nie płacą za korzystanie z konta, nierzadko również nie ponoszą opłat za kartę płatniczą (bądź opłaty łatwo uniknąć, np. wykonując tylko jedną transakcję). Banki nie wymagają też w takich sytuacjach zapewnienia regularnego wpływu czy utrzymywania na koncie minimalnego depozytu.
Jak złożyć wniosek o kredyt studencki?
Przyjrzyjmy się teraz, jakie dokumenty i zaświadczenia będzie musiał zawierać wniosek kredytobiorcy. Przede wszystkim będziesz potrzebować dokumentów takich jak:
- wniosek o udzielenie kredytu,
- zaświadczenie, że jesteś studentem bądź doktorantem,
- dokument tożsamości,
- oświadczenie dotyczące wysokości dochodów w rodzinie w roku poprzedzającym rok złożenia wniosku,
- dokument potwierdzający udział w rekrutacji na studia lub szkoły doktorskiej,
- dokumenty dotyczące zabezpieczenia kredytu studenckiego.
Bank może poprosić Cię również o dopełnienie innych formalności, np. o przyniesienie oświadczenia o kontynuowanych kierunkach studiów, o już skończonych studiach itp.
Wymagane poręczenie
Przy zaciąganiu kredytu studenckiego potrzebny będzie poręczyciel zobowiązania, na którego barki spadnie ewentualna spłata długu, gdy student nie wywiąże się z uregulowania rat. Zwykle poręczycielami są rodzice lub najbliższa rodzina.
Bywa jednak i tak, że rodzice żaka nie żyją lub stan ich finansów nie pozwala na skuteczne poręczenie spłaty. W takiej sytuacji student może uzyskać poręczenie w wysokości 80%, 90% lub 100% kwoty kredytu w Banku Gospodarstwa Krajowego lub w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, udzielającej poręczenia dla młodzieży z terenów wiejskich.
Wysokość poręczenia zależy od sytuacji rodzinnej studenta. Poręczenie całej wykorzystanej kwoty kredytu uzyska osoba całkowicie lub częściowo pozbawiona opieki rodzicielskiej (w tym osoba umieszczona w placówce opiekuńczo-wychowawczej, socjalizacyjnej lub w rodzinie zastępczej), niezależnie od tego, czy jako poręczyciel występuje BGK, czy Agencja.
Poręczenie można uzyskać również w przypadku, gdy sytuacja finansowa rodziny studenta nie należy do najlepszych. Wysokość zabezpieczenia zależy od dochodu przypadającego na osobę w rodzinie. Gdy gwarancji udziela BGK, mogą one wynieść:
- 100% kwoty kredytu, jeżeli dochód nie przekracza 1500 zł na osobę,
- 90%, gdy dochód na osobę wynosi maks. 2000 zł.
W przypadku poręczenia Agencji uzyskanie poręczenia w wysokości 100% wymaga nieprzekroczenia dochodu na osobę w wysokości 1000 zł. Uwaga: Agencja współpracuje wyłącznie z bankami spółdzielczymi z grup BPS i SGB.
Uzyskanie poręczenia jest bezpłatne.
Spłata kredytu
Aż do ukończenia studiów i przez kolejne 2 lata odsetki kredytowe Twojego zobowiązania są pokrywane z budżetu państwa. Dopiero po tym okresie zaczynasz spłacać swój kredyt. Okres spłaty rozłożony jest na dwukrotność okresu korzystania z kredytu, tak więc jeżeli pobierałeś kredyt przez 4 lata, to na spłatę zobowiązania masz 8 lat. A ponieważ w przypadku kredytów studenckich mamy do czynienia z bardzo korzystnym dla kredytobiorcy systemem naliczania i regulowania odsetek, regulowanie comiesięcznej raty nie powinno stanowić nadmiernego obciążenia dla domowego budżetu.
Mimo to, jeżeli sytuacja finansowa kredytobiorcy nie będzie najlepsza, możliwe jest odroczenie spłaty lub zmniejszenie wysokości comiesięcznej raty.
Kredyt studencki, podobnie jak i inne kredyty, możesz spłacić wcześniej, jeśli Twoja sytuacja finansowa na to pozwala. Za wcześniejszą spłatę i nadpłaty nie są pobierane prowizje.
Kiedy można liczyć na umorzenie kredytu studenckiego?
To jeszcze nie wszystko; w przypadku kredytów studenckich możliwe jest również częściowe lub całkowite umorzenie zaległych zobowiązań. Ma to miejsce w dwóch przypadkach.
Po pierwsze, częściowe lub całkowite umorzenie kredytu studenckiego dopuszczalne jest za zgodą ministra, gdy sytuacja życiowa absolwenta nie pozwala mu spłacić długu (np. z powodu choroby lub kalectwa).
Po drugie, jeżeli kredytobiorca ukończył studia wśród najlepszych absolwentów, jego zobowiązania również mogą zostać częściowo umorzone. Jest to swego rodzaju nagroda za świetne wyniki w nauce. Wysokość umorzenia zależy od uzyskanych stopni końcowych i wynosi:
- 50% wartości kredytu, jeżeli kredytobiorca znalazł się w gronie 1% najlepszych studentów lub doktorantów;
- 35%, gdy znalazł się grupie od 1,01% do 5%;
- 20%, gdy ukończył studia w gronie 5,01% do 10% najlepszych.
Wniosek o częściowe umorzenie składa się w banku, który udzielił kredytu studenckiego.
Najważniejsze pytanie o kredyt studencki: czy warto?
Być może w dzisiejszych czasach ukończenie studiów nie gwarantuje już takiej kariery jak jeszcze 20 lat temu, niemniej w wybranych ścieżkach zawodowych bez wyższego wykształcenia nie ma czego szukać. Z tego też względu w każdym kolejnym roku akademickim setki tysięcy młodych ludzi rozpoczyna studia z nadzieją, że będą one dobrym startem w przyszłość – a to zawsze wiąże się z mniejszymi lub wyższymi kosztami finansowymi.
Czy zaciągnięcie kredytu studenckiego się opłaca? Tak naprawdę to pytanie o opłacalność podjęcia studiów. Jeżeli Ci na nich zależy, to kredyt studencki raczej nie będzie złym rozwiązaniem. Ostatecznie jest on tani, bardzo korzystny dla studenta i oferuje realne wsparcie finansowe.
Warunki przyznania kredytu nie są wyśrubowane, wystarczy, że dochód w Twojej rodzinie nie przekracza 3500 zł na osobę. Decyzja o udzieleniu zobowiązania nie zależy od przyznanych rodzinie czy studentowi świadczeń (np. stypendium socjalnego). Oprocentowanie jest bardzo preferencyjne, w dodatku spłatę części odsetek bierze na siebie państwo. Nie ma znaczenia, czy zaciągasz kredyt studencki na mieszkanie w innym mieście, pomoce naukowe czy czesne. Gdy ukończysz studia, masz jeszcze dwa lata na znalezienie pracy i ustabilizowanie swojej sytuacji finansowej – dopiero po tym czasie zaczynasz spłacać swoje zobowiązanie.
Nim zdecydujesz się na zaciągnięcie kredytu, weź pod uwagę, że prawdopodobnie po ukończeniu studiów dojdą Ci kolejne wydatki: całkowite usamodzielnienie się, założenie rodziny, być może zaciągnięcie kredytu hipotecznego na własne M. Niespłacony kredyt studencki może stać się pewnym obciążeniem w sytuacji, gdy każde 100 zł się liczy. Jest to jednak swego rodzaju inwestycja w przyszłość; trzeba pamiętać, że inwestycje nie zawsze zwracają się nam w taki sposób, na jaki liczyliśmy.
Komentarze
(0)