Każdy, kto ma jakiekolwiek zadłużenie, przynajmniej raz spotkał się ze złowieszczo brzmiącym skrótem “BIG”. Biuro informacji gospodarczej – bo o nim mowa – pełni istotną rolę w obrocie gospodarczym, nie tylko zbierając dane o dłużnikach, ale i samych długach. Przekonajmy się, jak działa BIG i co warto wiedzieć o tej instytucji.
Co to jest BIG?
Biuro informacji gospodarczej, w skrócie BIG, to instytucja, która zajmuje się pośrednictwem w udostępnianiu informacji gospodarczych, czyli na ich przyjmowaniu od wierzycieli, a także na przechowywaniu i ujawnianiu tych danych innym osobom i podmiotom. Działalność BIG-u została zdefiniowana w Ustawie z 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych.
BIG może działać jedynie w formie spółki akcyjnej z wpisem do KRS, a minimalny kapitał zakładowy powinien wynosić 4 miliony złotych. Co istotne, podmioty określone w ustawie mają obowiązek posługiwać się nazwą “biuro informacji gospodarczej” lub skrótem BIG. Te określenia są prawnie zastrzeżone.
Każde biuro informacji gospodarczej działa w oparciu o własny regulamin, który zatwierdza minister właściwy do spraw gospodarki (w Polsce jest to obecnie Minister Rozwoju i Technologii). Przed akceptacją tego dokumentu działalność BIG jest niedozwolona.
Działalność BIG to nie tylko przechowywanie danych. Biura te oferują również szereg dodatkowych usług, takich jak analizy wiarygodności płatniczej dla firm. Co jednak kluczowe z perspektywy każdego z nas, każde biuro ma obowiązek prowadzić tzw. Rejestr Zapytań. Jest to szczegółowy zapis tego, kto, kiedy i w jakim celu prosił o dostęp do informacji gospodarczych na Twój temat.
Jakie dane można sprawdzić w BIG?
Dane, które można sprawdzić w BIG, można podzielić na dwie grupy:
- Informacje gospodarcze - są to dane o zobowiązaniach pieniężnych (tytuł prawny, kwota, data powstania zaległości), dane identyfikujące dłużnika i wierzyciela, a także informacje o posługiwaniu się podrobionym lub cudzym dokumentem.
- Informacje z rejestru zapytań - to zapis o tym, kto, kiedy i w jakim zakresie pytał o nasze dane w danym BIG.
Co ważne, w świetle ustawy dłużnikiem-konsumentem jest także osoba posiadająca zaległości z tytułu alimentów, grzywien sądowych czy opłat za pobyt dziecka w pieczy zastępczej.
Instytucje typu BIG działające w Polsce
Wbrew powszechnemu przekonaniu, nie ma jednego, centralnego BIG-u. Zgodnie z rejestrem prowadzonym przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii, w Polsce działają cztery licencjonowanye biura:
- BIG InfoMonitor S.A.
- ERIF Biuro Informacji Gospodarczej S.A.
- Krajowy Rejestr Długów Biuro Informacji Gospodarczej S.A. (KRD).
- Krajowe Biuro Informacji Gospodarczej S.A. (KBIG).
Każde z tych biur działa niezależnie, zatem jeśli Twoje dane znajdą się w jednym BIG-u, nie oznacza to, że pozostałe biura także otrzymają te informacje. Warto jednak wiedzieć, że BIG-i powiązane są wzajemnymi umowami o przekazywanie między sobą informacji gospodarczych. Dzieje się to, gdy w jednym z biur złożono wniosek o ujawnienie danych z innego biura. W tej sytuacji pytany BIG musi wówczas przekazać informacje do pierwotnego BIG-u.
Wiele osób myli BIG z BIK. To dwa zupełnie różne podmioty.
- BIG (Biuro Informacji Gospodarczej) – gromadzi głównie informacje negatywne (o długach), choć może też przechowywać dane pozytywne. Działa na podstawie ustawy o BIG.
- BIK (Biuro Informacji Kredytowej) – Zostało utworzone przez banki i SKOK-i. Gromadzi informacje o wszystkich zobowiązaniach kredytowych (również tych spłacanych terminowo) z sektora bankowego i firm pożyczkowych.
Jak wpisać dłużnika do biura informacji gospodarczej?
Być może jesteś w sytuacji, w której sam masz zadłużenie lub to Tobie ktoś jest winien zapłatę i myślisz o wpisie do BIG-u. Okazuje się, że przekazanie danych do biura informacji gospodarczej nie jest sprawą szybką i prostą, ponieważ dług musi spełniać szereg wymagań w zależności od tego, kto dokonuje wpisu i kto jest wierzycielem.
Jak osoba fizyczna może dokonać wpisu do BIG?
Jeśli jesteś osobą fizyczną, możesz wpisać do BIG-u zobowiązanie, które spełnia łącznie poniższe warunki:
- zostało stwierdzone tytułem wykonawczym (np. wyrokiem sądu opatrzonym klauzulą wykonalności),
- wysłałeś dłużnikowi listem poleconym lub do rąk własnych pismo z ostrzeżeniem o zamiarze przekazania informacji do BIG-u i od tamtego momentu minęło minimum 14 dni,
- przekazałeś do BIG-u dane dotyczące daty wydania i sygnatury tytułu wykonawczego oraz organu orzekającego,
- nie minęło 6 lat od stwierdzenia istnienia zobowiązania prawomocnym orzeczeniem sądu lub w inny określony sposób.
Jak widzisz, nie możesz zwyczajnie wpisać do BIG-u np. pracodawcy, który nie wypłaca pensji, albo znajomego spóźniającego się ze spłatą pożyczki. Pierwszym krokiem powinno być skierowanie sprawy do sądu, aby uzyskać tytuł wykonawczy, uprawniający do prowadzenia egzekucji komorniczej. Potem wysyłasz dłużnikowi pismo ostrzegające o tym, że chcesz wpisać dług do biura informacji gospodarczej i czekasz 14 dni – po tym terminie wpis do BIG-u będzie już możliwy.
Zanim zdecydujesz się na współpracę z BIG-iem, zwróć uwagę na koszty. Biura informacji gospodarczej mają swoje cenniki związane z wpisaniem długów, jak i z udostępnianiem danych. Korzystanie z usług danego BIG-u wymaga posiadania u niego konta w systemie informatycznym, co wiąże się z każdorazową opłatą za wpis do bazy, pobranie informacji itd. Można również wykupić miesięczny abonament.
Jak firma może dokonać wpisu do BIG?
Jeśli prowadzisz działalność gospodarczą, możesz wpisać do BIG-u zarówno swojego kontrahenta – inną firmę, jak i dłużnika, który jest konsumentem. W sytuacji, gdy posiadasz tytuł wykonawczy, wystarczy spełnić warunki wskazane dla osoby fizycznej (kwota długu nie ma znaczenia), w przeciwnym razie powinny zostać spełnione także poniższe wymogi.
| Warunek | Dłużnik-konsument | Dłużnik niebędący konsumentem |
|---|---|---|
| Podstawa zobowiązania | Określony stosunek prawny (np. umowa o kredyt, umowa abonamentowa). | Określony stosunek prawny (np. niezapłacona faktura, umowa). |
| Kwota i okres zaległości | Łączna kwota zobowiązań wynosi min. 200 zł i jest wymagalna od co najmniej 30 dni. | Łączna kwota zobowiązań wynosi min. 500 zł i jest wymagalna od co najmniej 30 dni. |
| Wezwanie do zapłaty | Musi być wysłane (listem poleconym lub doręczone osobiście) i zawierać ostrzeżenie o zamiarze wpisu do BIG. | Musi być wysłane do dłużnika i zawierać ostrzeżenie o zamiarze wpisu do BIG. |
| Okres oczekiwania | Od wysłania/doręczenia wezwania musi upłynąć co najmniej 1 miesiąc. | Od wysłania wezwania musi upłynąć co najmniej 1 miesiąc. |
| Maksymalny wiek długu | Od dnia, w którym zobowiązanie stało się wymagalne, nie minęło więcej niż 6 lat. | Od dnia, w którym zobowiązanie stało się wymagalne, nie minęło więcej niż 6 lat. |
Wezwanie do zapłaty z ostrzeżeniem o wpisie do BIG-u powinno zawierać informację dla dłużnika o możliwości złożenia sprzeciwu wobec przekazania danych. Może on zakwestionować dług (w całości lub w części) lub powołać się na jego przedawnienie. Jeżeli jednak wierzyciel zdecyduje się na wpis do biura informacji gospodarczej, powinien uwzględnić w nim sprzeciw dłużnika.
BIG zbiera także informacje pozytywne – o terminowym wywiązaniu się ze zobowiązania. Jeśli Twoje opóźnienie w spłacie nie przekracza 29 dni, możesz zwrócić się do wierzyciela z prośbą o wpisanie do biura tego faktu.
Jakie informacje można przekazać?
Ustawa o BIG jasno wskazuje, jakie informacje można przekazać do biura i dotyczy to zarówno samego zobowiązania, jak też dłużnika i wierzyciela. Minimum potrzebne do poprawnego wpisania długu to:
- dla wierzyciela – imię i nazwisko oraz PESEL (osoba fizyczna) LUB nazwa, adres i NIP (osoba prawna) LUB firma, miejsce zamieszkania oraz adres do doręczeń / wykonywania działalności i NIP (JDG)
- dla dłużnika – te same informacje,
- dla zadłużenia – tytuł prawny, kwota i data powstania zaległości, data wysłania wezwania do zapłaty z ostrzeżeniem o wpisie do BIG-u, informacja czy dłużnik kwestionuje zobowiązanie oraz czy roszczenie jest przedawnione.
Jeśli dane przekazane do biura informacji gospodarczej nie będą kompletne, wpis nie zostanie dokonany, warto zatem zadbać o ich poprawność.
Wykreślenie z bazy BIG
Aktualizacja i usunięcie z BIG danych o zobowiązaniu pieniężnym następuje na wniosek wierzyciela. Jeśli osoba lub firma, która “wpisała” nas do bazy, otrzyma informacje o uregulowaniu należności częściowo lub całkowicie, zobowiązana jest w ciągu 14 dni do zaktualizowania bądź usunięcia danych w BIG. Biuro z kolei ma na to 7 dni od wpłynięcia takiego wniosku.
Ustawa przewiduje też inne sytuacje, w których BIG powinien usunąć informacje gospodarcze. Są to m.in. zaprzestanie prowadzenia działalności przez biuro, wygaśnięcie umowy z wierzycielem, otrzymanie uzasadnionej informacji o nieistnieniu lub wygaśnięciu zobowiązania.
Jak sprawdzić dane w BIG?
Każdy, niezależnie od tego, czy jest konsumentem, czy prowadzi działalność gospodarczą, może zweryfikować w biurze informacji gospodarczej dane o sobie. Warto jednak zdawać sobie sprawę, że w przypadku osób fizycznych i firm wygląda to nieco inaczej.
Osoby fizyczne w BIG. Raport za darmo raz na pół roku
Zgodnie z ustawą masz dostęp do Twoich danych w BIG-u. Dla osoby fizycznej jest to bezpłatne raz na 6 miesięcy, dla przedsiębiorców zaś koszt nie może przekroczyć 0,5% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Ta zasada obowiązuje w każdym z biur osobno.
Jak w praktyce sprawdzić siebie w BIG-u? Należy zacząć od założenia konta klienta w systemie konkretnego biura i potwierdzić swoją tożsamość. Potem można wygenerować dwa rodzaje zestawień:
- Raport o sobie - zawiera informacje dotyczące Ciebie, Twojego zadłużenia i firmy, która jest wierzycielem.
- Raport z rejestru zapytań – zawiera informacje o tym, kto sprawdzał w BIG informacje na Twój temat i jakie dane uzyskał.
Linki do pobrania darmowego raportu BIG:
- BIG InfoMonitor S.A.: www.big.pl/konsument/raport-o-sobie
- ERIF Biuro Informacji Gospodarczej S.A.: erif.pl/konsumenci
- Krajowy Rejestr Długów BIG S.A. (KRD): konsument.krd.pl
- Krajowe Biuro Informacji Gospodarczej S.A. (KBIG): kbig.pl/dla-konsumentow/oferta
Jak wspomnieliśmy, dane z każdego rejestru możesz bezpłatnie pozyskać raz na pół roku i korzystać z nich tylko przez 90 dni – po tym czasie albo sam powinieneś usunąć pobrane informacje z Twojego konta, albo zrobi to za Ciebie BIG.
Konsument może sprawdzić w BIG tylko samego siebie lub przedsiębiorcę. Nie jest możliwe poznanie informacji o długach np. bliskiej osoby albo kogoś z rodziny.
Sprawdzanie firmy w BIG
Jeśli prowadzisz działalność gospodarczą, również możesz pobrać z BIG-u raport o swojej firmie. Usługi dla biznesu są jednak płatne i wymagają zawarcia odpowiedniej umowy z biurem (najczęściej w formie abonamentu). W zamian przedsiębiorcy zyskują dostęp do potężnych narzędzi, które pozwalają sprawdzać swoich kontrahentów i klientów (w tym osoby fizyczne).
Gdzie szukać informacji jako firma? Poniżej znajdziesz bezpośrednie linki do portali biznesowych każdego z biur:
- BIG InfoMonitor S.A.: www.bik.pl/dla-firmy/twoi-kontrahenci/oferta-bik-dla-firm - to główny portal dla firm, umożliwiający m.in. weryfikację kontrahentów, dodawanie dłużników i monitoring płatności w ramach Systemu BIG.pl.
- ERIF Biuro Informacji Gospodarczej S.A.: erif.pl/przedsiebiorcy - strona prezentująca ofertę dla biznesu, w tym pakiety dostępu do bazy ERIF, które pozwalają na sprawdzanie i dopisywanie dłużników.
- Krajowy Rejestr Długów BIG S.A. (KRD): krd.pl/oferta-krd - portal z ofertą dla firm, która obejmuje nie tylko dostęp do bazy KRD, ale także narzędzia do automatyzacji weryfikacji i windykacji online.
- Krajowe Biuro Informacji Gospodarczej S.A. (KBIG): kbig.pl/dla-firm/oferta - sekcja dla przedsiębiorców, gdzie można zapoznać się z warunkami współpracy i zarejestrować firmę, aby uzyskać dostęp do usług KBIG.
Pamiętaj o kluczowych różnicach w weryfikacji:
- kiedy chcesz poznać dane o innej firmie, na przykład przed podjęciem ważnej decyzji biznesowej, druga strona nie musi o tym wiedzieć - wystarczy jej NIP,
- jeśli szukasz informacji o osobie fizycznej-konsumencie, musisz posiadać jej pisemne upoważnienie (ważne 60 dni); bez tego nie możesz sprawdzić jej w BIG-u! Ustawa wskazuje także, że brak takiej zgody może spowodować, że firma nie podpisze z nami umowy lub jej warunki będą mniej korzystne.
Jeśli Twoje zadłużenie znalazło się w biurze informacji gospodarczej i udało Ci się spłacić część lub całość zaległości, zażądaj od wierzyciela aktualizacji danych w BIG-u. Podmiot, u którego masz dług, powinien tego dokonać w ciągu 14 dni.
BIG – zagrożenie czy przydatne narzędzie?
Biura dłużników, rejestry długów itp. budzą postrach każdego dłużnika. Każdy zdaje sobie sprawę, że lepiej nie znaleźć się w takiej bazie danych, bowiem nigdy nie wiadomo, kiedy negatywne informacje o długu utrudnią nam życie i to właśnie powinno nas motywować do terminowej spłaty zobowiązań, nie tylko wobec banków. Biuro informacji gospodarczej może jednak być nie tylko karą dla niesolidnego dłużnika, ale także przydatnym narzędziem na co dzień.
Każdy z nas, zanim podpisze umowę np. z firmą, która nie budzi zaufania, może ją sprawdzić w BIG-u. Gdy pracodawca spóźnia się z wypłatą wynagrodzenia, widmo wpisu do biura może skutecznie skłonić go do uregulowania należności. Nawet raport z rejestru zapytań może okazać się przydatny, bo dzięki niemu wiemy, kto otrzymał nasze dane i możemy zapobiec ich nieuprawnionemu użyciu. Podobnie rzecz ma się w działalności gospodarczej - firmy mogą weryfikować swoich kontrahentów, na bieżąco monitorować informacje o sobie, aby uniknąć strat finansowych. BIG może przysporzyć kłopotów, warto zatem dbać o to, by zawsze terminowo spłacać długi, a wtedy te trzy litery nie będą dla nas straszne.
Komentarze
(0)