Co to jest BIG, czyli o biurach informacji gospodarczej

• Co to jest BIG?
• BIG w Polsce
• Jak wpisać dłużnika do biura informacji gospodarczej?
• Jak sprawdzić siebie w BIG? Za darmo raz na pół roku
• Jak sprawdzić BIG? Wskazówki dla firm
• Biuro Informacji Gospodarczej nie musi być złe

Każdy, kto ma jakiekolwiek zadłużenie, przynajmniej raz spotkał się ze złowieszczo brzmiącym skrótem “BIG”. Biuro informacji gospodarczej – bo o nim mowa – pełni istotną rolę w obrocie gospodarczym, nie tylko zbierając dane o dłużnikach, ale i samych długach. Przekonajmy się, jak działa BIG i co warto wiedzieć o tej instytucji.

Co to jest BIG?

Biuro informacji gospodarczej, w skrócie BIG, to instytucja, która zajmuje się pośrednictwem w udostępnianiu informacji gospodarczych, czyli na ich przyjmowaniu od wierzycieli, a także na przechowywaniu i ujawnianiu tych danych innym osobom i podmiotom. Działalność BIG-u została zdefiniowana w Ustawie z 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych.

BIG może działać jedynie w formie spółki akcyjnej z wpisem do KRS, a minimalny kapitał zakładowy powinien wynosić 4 miliony złotych. Co istotne, podmioty określone w ustawie mają obowiązek posługiwać się nazwą “biuro informacji gospodarczej” lub skrótem BIG. Oba te określenia nie mogą być używane przez inne instytucje!

Każde biuro informacji gospodarczej działa w oparciu o własny regulamin, który zatwierdza minister właściwy do spraw gospodarki (w Polsce jest to obecnie Minister Rozwoju i Technologii). Przed akceptacją tego dokumentu działalność BIG jest niedozwolona.

Informacje gospodarcze to nie tylko dane dotyczące zadłużenia, np. jego kwoty, waluty, daty powstania zaległości czy jej tytułu prawnego, ale także te związane z posługiwaniem się cudzym/podrobionym dokumentem. W tej definicji mieszczą się również informacje o samym dłużniku, nieco inne w zależności od tego, czy jest to konsument, przedsiębiorca, czy inny podmiot. Ważne jest, że w świetle ustawy dłużnikiem-konsumentem jest także osoba posiadająca zaległości z tytułu alimentów, grzywien, kosztów sądowych, opłat za pobyt dziecka w rodzinie zastępczej itd.

Biuro informacji gospodarczej zajmuje się także analizą wiarygodności płatniczej przedsiębiorstw (w oparciu o dostępne dane), szkoleniami, przetwarzaniem danych archiwalnych w celach statystycznych. Prowadzi również rejestr zapytań, w którym rejestrowane są wnioski o ujawnienie informacji gospodarczych; taka baza zawiera datę ich ujawnienia, określenie podmiotu składającego zapytanie oraz zakres przekazanych danych.

BIG w Polsce

Można odnieść wrażenie, że biuro informacji gospodarczej jest tylko jedno. Nic bardziej mylnego! Z rejestru prowadzonego przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii wynika, że w naszym kraju działa aż sześć BIG-ów:

• Bisnode Międzynarodowe Biuro Informacji Gospodarczej S.A.,
• BIG InfoMonitor S.A.,
• Krajowe Biuro Informacji Gospodarczej S.A. (KBIG),
• Krajowy Rejestr Długów Biuro Informacji Gospodarczej S.A. (KRD),
• ERIF Biuro Informacji Gospodarczej S.A.,
• Krajowa Informacja Długów Telekomunikacyjnych Biuro Informacji Gospodarczej SA (KIDT BIG SA).

Każde z tych biur działa niezależnie, zatem jeśli Twoje dane znajdą się w jednym BIG-u, nie oznacza to, że pozostałe biura także otrzymają te informacje. Warto jednak wiedzieć, że BIG-i powiązane są wzajemnymi umowami o przekazywanie między sobą informacji gospodarczych. Dzieje się to, gdy w jednym z biur złożono wniosek o ujawnienie danych z innego biura. W tej sytuacji pytany BIG musi wówczas przekazać informacje do pierwotnego BIG-u.

Wielu osobom mogą mylić się skróty BIG i BIK. Biuro informacji gospodarczej, czyli BIG, gromadzi przede wszystkim dane o niesolidnych dłużnikach, a jego działalność jest określona odrębną ustawą. Biuro Informacji Kredytowej – BIK – zostało utworzone przez banki i ZBP (Związek Banków Polskich), a w jego bazie znajdują się informacje o wszystkich zobowiązaniach danej osoby, także tych regulowanych terminowo.

Jak wpisać dłużnika do biura informacji gospodarczej?

Być może jesteś w sytuacji, w której sam masz zadłużenie lub to Tobie ktoś jest winien zapłatę i myślisz o wpisie do BIG-u. Okazuje się, że przekazanie danych do biura informacji gospodarczej nie jest sprawą szybką i prostą, ponieważ dług musi spełniać szereg wymagań w zależności od tego, kto dokonuje wpisu i kto jest wierzycielem.

Jak osoba fizyczna może dokonać wpisu do BIG?

Jeśli jesteś osobą fizyczną, możesz wpisać do BIG-u zobowiązanie, które spełnia łącznie poniższe warunki:

• Zostało stwierdzone tytułem wykonawczym (np. wyrokiem sądu opatrzonym klauzulą wykonalności).
• Wysłałeś dłużnikowi listem poleconym lub do rąk własnych pismo z ostrzeżeniem o zamiarze przekazania informacji do BIG-u i od tamtego momentu minęło minimum 14 dni.
• Przekazałeś do BIG-u dane dotyczące daty wydania i sygnatury tytułu wykonawczego oraz organu orzekającego.
• Nie minęło 6 lat od stwierdzenia istnienia zobowiązania prawomocnym orzeczeniem sądu lub w inny określony sposób.

Jak widzisz, nie możesz zwyczajnie wpisać do BIG-u np. pracodawcy, który nie wypłaca pensji, albo znajomego spóźniającego się ze spłatą pożyczki. Pierwszym krokiem powinno być skierowanie sprawy do sądu, aby uzyskać tytuł wykonawczy, uprawniający do prowadzenia egzekucji komorniczej. Potem wysyłasz dłużnikowi pismo ostrzegające o tym, że chcesz wpisać dług do biura informacji gospodarczej i czekasz 14 dni – po tym terminie wpis do BIG-u będzie już możliwy.

Zanim zdecydujesz się na współpracę z BIG-iem, zwróć uwagę na koszty. Biura informacji gospodarczej mają swoje cenniki związane z wpisaniem długów, jak i z udostępnianiem danych. Korzystanie z usług danego BIG-u wymaga posiadania u niego konta w systemie informatycznym, co wiąże się z każdorazową opłatą za wpis do bazy, pobranie informacji itd. Można również wykupić miesięczny abonament.

Jak firma może dokonać wpisu do BIG?

Jeśli prowadzisz działalność gospodarczą, możesz wpisać do BIG-u zarówno swojego kontrahenta – inną firmę, jak i dłużnika, który jest konsumentem. W sytuacji, gdy posiadasz tytuł wykonawczy, wystarczy spełnić warunki wskazane dla osoby fizycznej (kwota długu nie ma znaczenia), w przeciwnym razie powinny zostać spełnione także poniższe wymogi.

Wezwanie do zapłaty z ostrzeżeniem o wpisie do BIG-u powinno zawierać informację dla dłużnika o możliwości złożenia sprzeciwu wobec przekazania danych. Może on zakwestionować dług (w całości lub w części) lub powołać się na jego przedawnienie. Jeżeli jednak wierzyciel zdecyduje się na wpis do biura informacji gospodarczej, powinien uwzględnić w nim sprzeciw dłużnika.

BIG zbiera także informacje pozytywne – o terminowym wywiązaniu się ze zobowiązania. Jeśli Twoje opóźnienie w spłacie nie przekracza 29 dni, możesz zwrócić się do wierzyciela z prośbą o wpisanie do biura tego faktu.

Jakie informacje można przekazać?

Ustawa o BIG jasno wskazuje, jakie informacje można przekazać do biura i dotyczy to zarówno samego zobowiązania, jak też dłużnika i wierzyciela. Minimum potrzebne do poprawnego wpisania długu to:

• dla wierzyciela – imię i nazwisko oraz PESEL (osoba fizyczna) LUB nazwa, adres i NIP (osoba prawna) LUB firma, miejsce zamieszkania oraz adres do doręczeń / wykonywania działalności i NIP (JDG)
• dla dłużnika – te same informacje,
• dla zadłużenia – tytuł prawny, kwota i data powstania zaległości, data wysłania wezwania do zapłaty z ostrzeżeniem o wpisie do BIG-u, informacja czy dłużnik kwestionuje zobowiązanie oraz czy roszczenie jest przedawnione.

Jeśli dane przekazane do biura informacji gospodarczej nie będą kompletne, wpis nie zostanie dokonany, warto zatem zadbać o ich poprawność.

Jak sprawdzić siebie w BIG? Za darmo raz na pół roku

Zgodnie z ustawą masz dostęp do Twoich danych w BIG-u. Dla osoby fizycznej jest to bezpłatne raz na 6 miesięcy, dla przedsiębiorców zaś koszt nie może przekroczyć 0,5% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Ta zasada obowiązuje w każdym z biur osobno.

Jak w praktyce sprawdzić siebie w BIG-u? Należy zacząć od założenia konta klienta w systemie konkretnego biura i potwierdzić swoją tożsamość. Potem można wygenerować dwa rodzaje zestawień:

• Raport o sobie - zawiera informacje dotyczące Ciebie, Twojego zadłużenia i firmy, która jest wierzycielem.
• Raport z rejestru zapytań – zawiera informacje o tym, kto sprawdzał w BIG informacje na Twój temat i jakie dane uzyskał.

Jak wspomnieliśmy, dane z każdego rejestru możesz bezpłatnie pozyskać raz na pół roku i korzystać z nich tylko przez 90 dni – po tym czasie albo sam powinieneś usunąć pobrane informacje z Twojego konta, albo zrobi to za Ciebie BIG.

Konsument może sprawdzić w BIG tylko samego siebie lub przedsiębiorcę. Nie jest możliwe poznanie informacji o długach np. bliskiej osoby albo kogoś z rodziny.

Jak sprawdzić BIG? Wskazówki dla firm

Jeśli prowadzisz działalność gospodarczą, również możesz pobrać z BIG-u raport o swojej firmie. Niestety, będzie to płatne – za pojedyncze sprawdzenie zapłacisz nie mniej niż 0,5% minimalnego wynagrodzenia za pracę – i wymaga odpowiedniej umowy zawartej z biurem (można też wykupić miesięczny abonament). Przedsiębiorcy w BIG-u mogą sprawdzać informacje o swoich kontrahentach i klientach (w tym osobach fizycznych), jednak są tu istotne różnice.

Kiedy chcesz poznać dane o innej firmie, na przykład przed podjęciem ważnej decyzji biznesowej, druga strona nie musi o tym wiedzieć. Wystarczy jej NIP.

Jeśli szukasz informacji o osobie fizycznej-konsumencie, musisz posiadać jej upoważnienie (ważne 60 dni). Bez tego nie możesz sprawdzić jej w BIG-u! Ustawa wskazuje także, że brak takiej zgody może spowodować, że firma nie podpisze z nami umowy lub jej warunki będą mniej korzystne.

Jeśli Twoje zadłużenie znalazło się w biurze informacji gospodarczej i udało Ci się spłacić część lub całość zaległości, zażądaj od wierzyciela aktualizacji danych w BIG-u. Podmiot, u którego masz dług, powinien tego dokonać w ciągu 14 dni.

Biuro Informacji Gospodarczej nie musi być złe

Biura dłużników, rejestry długów itp. budzą postrach każdego dłużnika. Każdy zdaje sobie sprawę, że lepiej nie znaleźć się w takiej bazie danych, bowiem nigdy nie wiadomo, kiedy negatywne informacje o długu utrudnią nam życie i to właśnie powinno nas motywować do terminowej spłaty zobowiązań, nie tylko wobec banków. Biuro informacji gospodarczej może jednak być nie tylko karą dla niesolidnego dłużnika, ale także przydatnym narzędziem na co dzień.

Każdy z nas, zanim podpisze umowę np. z firmą, która nie budzi zaufania, może ją sprawdzić w BIG-u. Gdy pracodawca spóźnia się z wypłatą wynagrodzenia, widmo wpisu do biura może skutecznie skłonić go do uregulowania należności. Nawet raport z rejestru zapytań może okazać się przydatny, bo dzięki niemu wiemy, kto otrzymał nasze dane i możemy zapobiec ich nieuprawnionemu użyciu. Podobnie rzecz ma się w działalności gospodarczej - firmy mogą weryfikować swoich kontrahentów, na bieżąco monitorować informacje o sobie, aby uniknąć strat finansowych. BIG może przysporzyć kłopotów, warto zatem dbać o to, by zawsze terminowo spłacać długi, a wtedy te trzy litery nie będą dla nas straszne.