Charakterystyka lokat ze zmiennym oprocentowaniem
Lokaty ze zmiennym oprocentowaniem są wyjątkowym produktem – ich oprocentowanie niejednokrotnie jest wyższe niż lokat ze stałym oprocentowaniem, jednak trudno jednoznacznie określić, ile zyskamy na takim depozycie. Wszystko przez zmienne oprocentowanie, które bank może podwyższyć lub obniżyć w trakcie trwania umowy.
W praktyce oprocentowanie w danej wysokości naliczane jest przez rzeczywistą liczbę dni, w których obowiązywała określona stawka. Przykładowo: jeśli założymy roczną lokatę z oprocentowaniem 3,5% i po 3 miesiącach bank obniży oprocentowanie do 3,2%, to nowe oprocentowanie będzie nas obowiązywało od 4 miesiąca umowy do jej zakończenia (o ile nie nastąpią kolejne zmiany oprocentowania).
Przykład:
Zakładamy roczną lokatę z początkowym oprocentowaniem 4,5%. Podana stawka obowiązuje przez pierwsze 3 miesiące, natomiast po tym okresie bank obniża oprocentowanie do 3,5%. Nowa stawka obowiązuje przez kolejne 6 miesięcy, zaś przez ostatnie 3 miesiące oprocentowanie wynosi 4%.
Wynika z tego, że średnie oprocentowanie takiej lokaty na koniec okresu umownego wynosi 3,88%. Obliczamy je, wykorzystując wzór matematyczny średniej ważonej:
Wyraźnie widać, że średnie oprocentowanie odbiega od wartości początkowej. Pokazuje to, że w rzeczywistości oprocentowanie lokaty o zmiennej stopie może różnić się od naszych oczekiwań i początkowych warunków, dlatego warto o tym pamiętać, decydując się na taki produkt oszczędnościowy.
Od czego zależy oprocentowanie lokat o zmiennym oprocentowaniu?
W regulaminach i kartach produktów banki mniej lub bardziej dokładnie wskazują, od czego zależy oprocentowanie rachunków bieżących i lokat terminowych. Ma to znaczenie dla lokat ze stałym i zmiennym oprocentowaniem, jednak w przypadku tych drugich wpływ różnych czynników jest silniejszy.
Na wysokość oprocentowania lokat bankowych wpływ mają m.in.:
- stopy procentowe NBP – najbardziej istotną jest stopa referencyjna (określa rentowność 7-dniowych bonów skarbowych NBP).
- stopa rezerwy obowiązkowej banków – wielkość jest określana przez Radę Polityki Pieniężnej;
- stopy na rynku międzybankowym – dotyczy to zarówno lokat międzybankowych (WIBID), jak i kredytów międzybankowych (WIBOR);
Niektóre banki uzależniają oprocentowanie lokat ze zmienną stopą także od innych wielkości, np. stopy inflacji, rentowności obligacji skarbowych czy składki płaconej do BFG, jednak powyższe czynniki pojawiają się najczęściej w kontekście lokat o zmiennym oprocentowaniu.
Warto w tym momencie także wspomnieć, jak banki określają zmienne oprocentowanie:
- Oprocentowanie podane z góry – tak podana stopa procentowa jest wskazana w tabeli oprocentowania i może zmienić się wraz ze zmianą czynników, które bank uwzględnia w swojej polityce. W tym przypadku nie jest dokładnie wskazane, jak bank konstruuje oprocentowanie zmienne lokaty.
- Oprocentowanie określone wzorem – ten sposób wyrażenia oprocentowania uwzględnia zwykle wskaźnik bazowy (np. WIBOR 6M, WIBID 3M) i marżę banku. Oprocentowanie zależy tu przede wszystkim od stopy bazowej i jest ustalane miesięcznie lub kwartalnie. Marża zwykle jest stała przez cały czas trwania lokaty (bank ustala ją w oparciu o podobne czynniki jak w przypadku oprocentowania podanego z góry).
Czy warto założyć lokatę zmiennoprocentową?
Czy lokaty ze zmiennym oprocentowaniem są opłacalne? Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie, gdyż w przypadku tego typu depozytów dużo zależy od sytuacji rynkowej.
Jeśli oczekuje się cięć stóp procentowych NBP (za czym idą spadki oprocentowania lokat), lepiej zainwestować w lokatę o stałym oprocentowaniu – jej warunki nie ulegną pogorszeniu mimo przyszłych zmian na rynku finansowym. Jeśli z kolei branża finansowa spodziewa się podwyżek stóp procentowych NBP, można pokusić się o założenie lokaty o zmiennym oprocentowaniu – Twoje zyski będą się zwiększać wraz ze wzrostami oprocentowania lokat w bankach i na rynku międzybankowym.
Wybierając lokatę o zmiennym oprocentowaniu, warto zwrócić uwagę także na naszą wiedzę, doświadczenie i skłonność do ryzyka. Jeśli nie czujesz się pewnie w kwestii depozytów o zmiennej stopie procentowej, lepiej założyć lokatę o pewnym, stałym oprocentowaniu. Jak już wspominaliśmy, oprocentowanie lokat o zmiennej stopie jest określane przez różne czynniki i warto je dokładnie poznać i zrozumieć, zanim zdecydujesz się na taką lokatę. Jeśli jednak jesteś osobą akceptującą pewne ryzyko finansowe, lokaty o zmiennym oprocentowaniu mogą być interesującym wyborem – masz pewność, że nie stracisz wpłaconego kapitału (inaczej niż na giełdzie, gdzie czasem można stracić wszystko), a zyski zależą już od Twojej zdolności przewidywania, wiedzy, doświadczenia (i oczywiście sytuacji rynkowej).
Zmienne oprocentowanie posiadają także konta oszczędnościowe (oprocentowane podobnie lub wyżej jak lokaty krótkoterminowe i kwartalne o zmiennej stopie), dlatego jeśli poszukujesz produktu oszczędnościowego na krótki okres o atrakcyjnym oprocentowaniu, rozważ rachunki oszczędnościowe jako sposób pomnażania Twoich oszczędności.
Podsumowując: wszystko zależy od sytuacji na rynkach finansowych, Twoich konkretnych wymagań, celów, doświadczenia i skłonności do ryzyka – sposobów oszczędzania jest wiele i to do Ciebie należy ostateczny wybór.
