Lokata czy obligacje? Co jest lepsze dla Twoich oszczędności?

Lokata czy obligacje - co daje więcej zarobić?

Odpowiedź na powyższe pytanie wiąże się z momentem rozpoczęcia oszczędzania i czasem jego trwania. Trzeba bowiem pamiętać, że oprocentowanie obu produktów jest powiązane:

• z aktualnym poziomem stóp procentowych i wysokością inflacji, czyli sytuacją gospodarczą;
• strategią rozwoju instytucji finansowych oferujących lokaty lub potrzebami pożyczkowymi emitenta obligacji skarbowych.

Banki ustalają oprocentowanie depozytów zgodnie z prognozami dotyczącymi rozwoju sytuacji na rynkach finansowych, swoimi potrzebami pozyskania kapitału i strategią prowadzenia akcji kredytowej. Jeśli zależy im na zdobyciu nowych klientów i ich oszczędności, chętniej oferują wyższe oprocentowanie, by wyróżnić się spośród konkurentów.

Minister Finansów, określając oprocentowanie obligacji skarbowych, musi brać pod uwagę znacznie więcej czynników i starać się, by jego oferta była atrakcyjna dla małych i dużych inwestorów. Ważne są bieżące potrzeby pożyczkowe państwa, ale i możliwość obsługi zadłużenia (wypłaty obiecanych odsetek) w przyszłości.

Przy dynamicznych zmianach na rynkach finansowych może się okazać, że oszczędzający dość nieoczekiwanie wiele zyska lub straci. Z taką sytuacją mieliśmy do czynienia po agresji Rosji na Ukrainę. Wzrost inflacji oznaczał, że właściciele wieloletnich depozytów z góry określonym oprocentowaniem oraz posiadacze obligacji, których oprocentowanie jest stałe przez cały rok byli stratni. Sytuacja odwróciła się, gdy inflacja gwałtownie spadła. W szczególnie dobrej sytuacji były osoby posiadające tzw. obligacje antyinflacyjne, czyli papiery, których oprocentowanie składa się z dwóch elementów - wskaźnika poziomu inflacji oraz marży. Jeśli parametry obligacji zostały ustalone w szczycie inflacji, to oprocentowanie wynosiło blisko 20% i obowiązywało przez cały rok, choć w kolejnych miesiącach inflacja osiągnęła poziom jednocyfrowy.

Kiedy wybrać obligacje skarbowe, a kiedy lokatę?

Przedstawione wyżej cechy obu omawianych produktów w określonych warunkach mogą być uznane zarówno za ich zalety, jak i wady. Wszystko zależy od konkretnej sytuacji danego oszczędzającego. Przyjrzyjmy się więc bliżej plusom i minusom lokat bankowych oraz obligacji skarbowych.

Ogólna rada dla oszczędzających jest następująca:

• spodziewane są spadki stóp procentowych, niższa inflacja - korzystaj z produktów, które zapewnią Ci wysokie oprocentowanie przed dłuższy czas, np. lokat długoterminowych, obligacji skarbowych, których pierwszy okres rozliczeniowy wynosi przynajmniej rok;
• przy prognozach mówiących o wzroście stóp procentowych, wyższej inflacji sięgaj po produkty krótkoterminowe, by móc elastycznie dopasowywać się do zmian zachodzących na rynku finansowym.

Wady i zalety obligacji skarbowych

Zacznijmy od oceny obligacji skarbowych, przy założeniu, że chcemy je kupić bezpośrednio od emitenta, nie za pośrednictwem giełdy.

Wady i zalety lokat bankowych

Przyjrzymy się teraz lokatom bankowym. Scharakteryzowanie ich nie jest łatwe, gdyż oferty promocyjne bardzo różnią się od tych standardowych, nie tylko wysokością oprocentowania, ale i warunkami jego uzyskania, kwotami jakie mogą być ulokowane i czasem trwania.

Co się bardziej opłaca w 2024 r.?

Odpowiedzi na to pytanie nie można rozpatrywać tylko przez pryzmat wysokości oprocentowania, jakie można uzyskać korzystając z lokat lub obligacji skarbowych. Konieczne jest uwzględnienie także innych czynników. Zacznijmy od oferty rynkowej i rozważmy różne uwarunkowania.

Według danych Narodowego Banku Polskiego średnie oprocentowanie depozytów bankowych w sierpniu 2024 r. wynosiło 4,1%. Najwyższe stawki banki oferowały na lokatach trwających od 3 do 6 miesięcy (4,4% w skali roku), a najmniej na tych z terminem zapadalności powyżej 1 roku (2,7% w skali roku).

W tym czasie Minister Finansów oferował m.in.:

• 3-miesięczne obligacje (OTS1124) oprocentowane na 3% w skali roku;
• 2-latki (DOR0826) z oprocentowaniem w pierwszym, miesięcznym okresie odsetkowym na poziomie 6,15% w skali roku. W kolejnych okresach odsetkowych oprocentowanie tych obligacji będzie wyznaczane jako suma wskaźnika stopy referencyjnej NBP i marży 0,35%. Odsetki są wypłacane co miesiąc;
• 10-latki (EDO0834) , których oprocentowanie w pierwszym, rocznym, okresie odsetkowym wynosi 6,80% w skali roku. W kolejnych latach będzie ono ustalane na podstawie wskaźnika inflacji i marży 2,00%. Przy tego typu obligacjach odsetki podlegają corocznej kapitalizacji i są wypłacane na koniec okresu oszczędzania.

Z powyższych danych wynika, że kupno obligacji 3-miesięcznych nie jest najlepszym pomysłem, gdyż średnie oprocentowanie lokat jest znacząco wyższe; na rynku można znaleźć promocyjne depozyty na taki okres z oprocentowaniem rzędu 6-7% w skali roku.

Do odmiennych wniosków doprowadzi analiza ofert na dłuższe okresy. Nie dość, że obligacje są wyżej oprocentowane od lokat, to jeszcze gwarantują, że w kolejnych okresach ich parametry będą powyżej stopy referencyjnej NBP ("dwulatki") lub poziomu inflacji ("dziesięciolatki"). Tymczasem oprocentowanie depozytów będzie stałe przez cały okres umowny.

Jak wspomnieliśmy, zastanawiając się nad skorzystaniem z danego produktu trzeba patrzeć nie tylko na jego oprocentowanie, ale i adekwatność do bieżących potrzeb i własnych preferencji. Pod uwagę należy wziąć również:

• indywidualną sytuację finansową i perspektywy jej zmiany;
• przewidywania co do rozwoju gospodarki, wzrostu/spadku inflacji, sytuacji na rynkach finansowych;
• okres, na który chcemy ulokować nasze oszczędności;
• posiadanie innych zasobów finansowych.

Przy założeniu, że w najbliższych miesiącach nie zmieni się stopa referencyjna NBP, ciekawie wyglądają obligacje 2-letnie, gdyż ich oprocentowanie w kolejnych okresach odsetkowych będzie wynosiło 6,10% w skali roku. Na dodatek wypłacane  na bieżąco odsetki można przeznaczyć na zakup kolejnych obligacji, które będą generowały dodatkowe zyski. Trzeba jednak wspomnieć, że przed upływem 2 lat raczej dojdzie do obniżenia stopy referencyjnej NBP. Nie sposób przewidzieć jak jej nowa wysokość będzie wyglądała na tle oprocentowania depozytów bankowych.

Myśląc o wieloletnim oszczędzaniu i przy założeniu, że dysponujemy innymi zasobami finansowymi, z których możemy skorzystać w razie potrzeby, godne rozważenia są obligacje 10-letnie. Papiery tego typu nie tylko oferują atrakcyjne oprocentowanie w pierwszym roku oszczędzania, ale gwarantują też, że w kolejnych latach będzie ono znacząco wyższe od inflacji. Na dodatek odsetki nie będą wypłacane, lecz co roku kapitalizowane, by pracowały na jeszcze wyższy zysk.

Bezpieczeństwo inwestycji w lokaty i obligacje

Jak wspomnieliśmy na wstępie – zarówno lokaty bankowe, jak i obligacje skarbowe objęte są gwarancjami. W pierwszym przypadku podmiotem udzielającym gwarancji jest Bankowy Fundusz Gwarancyjny, który w razie upadłości któregoś z banków lub SKOK-ów zwraca posiadaczom należne im pieniądze. Jedyne ograniczenie dotyczy maksymalnej kwoty zwrotu, która stanowi równowartość 100 tys. euro (ok. 430 tys. zł). Gwarancja odnosi się do konkretnej instytucji finansowej, a nie wszystkich podmiotów, w których dana osoba ulokowała swoje oszczędności.

Limitów nie ma natomiast w przypadku obligacji skarbowych. Te gwarantowane są w 100% przez Skarb Państwa. Tak więc niezależnie czy zainwestujemy w nie 100 zł czy 100 mln zł – kapitał wraz z odsetkami powinien wrócić do nas w określonym terminie. Przyglądając się więc obu instrumentom można powiedzieć, że dla kwot do 100 tys. euro oba są tak samo bezpieczne, natomiast posiadając więcej środków, rozsądniej będzie zainwestować w obligacje lub podzielić pieniądze między kilka instytucji finansowych.

Alternatywne inwestycje

Zakładanie lokat bankowych czy kupowanie obligacji skarbowych należy do najpopularniejszych sposobów pomnażania oszczędności ze względu na związane z nimi gwarancje. Ważne są też proste zasady funkcjonowania tych produktów, ich elastyczność oraz powszechna dostępność.

Osoby, które nie boją się większego ryzyka, mają czas by śledzić sytuację na rynkach finansowych i rozumieją reguły rządzące notowaniami walutowymi mają do dyspozycji znacznie więcej możliwości i instrumentów. Mogą pomyśleć o kupnie akcji, albo inwestowaniu w złoto lub nieco mniej popularne wśród inwestorów srebro, czy też grze na parach walutowych lub rozpoczęciu inwestycji kryptowalutowych.

Zastanawiając się nad skorzystaniem z tych alternatywnych metod inwestowania, trzeba rozpocząć od zdobycia choćby podstawowej wiedzy na temat tego, czym są kryptowaluty i jak działają, jak wygląda gra na giełdzie, albo czym jest Forex i jak można zarabiać na rynku walutowym.

Podsumowanie

Na zakończenie podkreślmy raz jeszcze, że nie sposób jednoznacznie wskazać co jest lepsze – lokaty bankowe czy obligacje skarbowe. Ważne są nie tylko parametry konkretnych produktów, ale i oczekiwania oszczędzającego, jego sytuacja materialna, posiadanie innych zasobów finansowych oraz rozważany okres oszczędzania, perspektywy zmian na rynkach finansowych.

W dużym uproszeniu można powiedzieć, że chcąc pomnażać środki krótkoterminowo i posiadając środki do równowartości 100 tys. euro, lepszym wyborem będzie raczej lokata bankowa. Dla posiadaczy większych kwot, myślących o ulokowaniu pieniędzy na dłużej, zwłaszcza posiadających inne oszczędności, po które będą mogli sięgnąć w razie potrzeby, dobrym pomysłem może być kupno obligacji skarbowych

Reguła ta sprawdzi się w czasach stabilizacji na rynkach finansowych, jakiekolwiek turbulencje (np. konflikty zbrojne, pandemie, katastrofy naturalne) mogą wprowadzić olbrzymie zmiany, które sprawią, że będzie ona nieaktualna. Dlatego decyzję o tym, jak pomnażać swoje oszczędności każdy powinien podejmować samodzielnie, uwzględniając bardzo wiele czynników.

Po podjęciu decyzji przyjdzie czas na sprawdzenie aktualnej oferty obligacji skarbowych lub spojrzenie na ranking lokat bankowych lub zestawienie najlepszych kont oszczędnościowych.