Zdarza się, że musimy sfinalizować jakiś pilny wydatek, np. remont mieszkania czy kupno samochodu, jednak nie posiadamy wystarczających oszczędności. Możemy wówczas poprosić rodzinę o pożyczenie brakującej kwoty bądź złożyć wniosek o kredyt lub pożyczkę w banku. W tym ostatnim przypadku musimy jednak spełnić kilka określonych warunków, czyli wykazać się odpowiednią zdolnością kredytową.
Z tekstu dowiesz się:
- Czym jest zdolność kredytowa?
- W jaki sposób bank oblicza zdolność kredytową?
- W jaki sposób możesz poprawić swoją zdolność kredytową?
- Czym jest zdolność kredytowa i od czego zależy?
Zdolność kredytowa to nic innego jak możliwość spłaty zaciągniętego zobowiązania wraz z odsetkami w uzgodnionym z bankiem terminie. Aby ocenić, czy będziemy w stanie oddać pożyczone pieniądze, bank rutynowo przeprowadza szereg czynności i od ich wyniku uzależnia ostateczną decyzję. Procedury te – fachowo nazywane scoringiem – polegają na analizie sytuacji majątkowej i życiowej klienta. Analitycy bankowi biorą też pod uwagę historię kredytową osoby wnioskującej o kredyt i na tej podstawie oceniają jej wiarygodność.
Ocena zdolności kredytowej
To, jak dokładnie bank prześwietli różne sfery naszego życia, zależy od kilku czynników. Najważniejszym z nich jest kwota kredytu – im więcej pieniędzy zamierzamy pożyczyć, tym ocena naszych finansów będzie dokładniejsza i tym więcej dodatkowych niuansów bank weźmie pod uwagę. Istotne jest również to, czy w instytucji, w której staramy się o kredyt, posiadamy konto osobiste lub inne produkty bankowe. W takiej sytuacji analityk może łatwiej sprawdzić naszą wiarygodność i zastosować uproszczoną procedurę okołokredytową.
Każdy bank przy ocenie zdolności kredytowej stosuje swoje własne kryteria i posiada różną skalę wartości. To właśnie dlatego jedna instytucja może nas odprawić z kwitkiem, zaś druga bez problemu pożyczyć pieniądze.
Obliczanie zdolności kredytowej, czyli za co bank przyznaje nam punkty
Jak już wspomnieliśmy, bank oceniając potencjalnych kredytobiorców posługuje się scoringiem. Mówiąc w pewnym uproszczeniu, jest to metoda statystyczna, w której poszczególnym cechom osoby aplikującej o kredyt zostają przypisane punkty według
wcześniej przygotowanej skali ryzyka. Następnie analityk oblicza tzw. punkt odcięcia, stanowiący dolny próg przyznania kredytu. Wnioski osób, które uzyskały niższą punktację, zostają przez bank automatycznie odrzucone, natomiast potencjalni kredytobiorcy, którzy zbliżyli się do punktu odcięcia – muszą przedstawić wyższe zabezpieczenie zwrotności kredytu lub pogodzić się z obniżeniem jego wysokości bądź wydłużeniem okresu kredytowania. Do analizowanych przez bank wskaźników zaliczamy:
- dochód netto wnioskodawcy (czyli wysokość miesięcznego dochodu po odliczeniu stałych wydatków),
- warunki zatrudnienia i źródło dochodów,
- pozostałe obciążenia i zobowiązania finansowe (np. limit w koncie, karty kredytowe, pożyczki ratalne, inne kredyty itp.).
Równocześnie bank dokonuje oceny jakościowej klienta (tj. takiej, która umożliwia jego lepsze sprofilowanie). W tym przypadku bierze pod uwagę następujące kryteria:
- wiek, wykształcenie oraz zawód osoby wnioskującej o kredyt,
- jej stan cywilny, status mieszkaniowy oraz miejsce zamieszkania,
- średnie koszty utrzymania gospodarstwa domowego, wysokość miesięcznych wydatków oraz liczbę osób w gospodarstwie domowym (w tym osób pozostających na utrzymaniu kredytobiorcy).
To jednak nie wszystko. Ocena zdolności kredytowej uwzględnia jeszcze jeden ważny aspekt, a jest nim historia kredytowa wnioskodawcy.
Im lepsza historia, tym łatwiej o kredyt
Warto wiedzieć, że zanim dojdzie do podpisania umowy kredytowej, bank bardzo wnikliwie przegląda historię naszych pozostałych zobowiązań finansowych, posiłkując się w tym celu różnymi bazami danych. Przede wszystkim zwraca się do Krajowego Rejestru Długów (KRD) oraz Biura Informacji Kredytowej (BIK) i sprawdza, czy aktualnie nie korzystamy ze zbyt wielu produktów kredytowych i czy regulujemy w terminie wszystkie swoje należności. Jakiekolwiek potknięcia – np. częste opóźnienia w terminowej spłacie zaciągniętych wcześniej zobowiązań – mogą obniżyć do zera naszą wiarygodność kredytową (i to nawet wówczas, gdy posiadamy stabilną pracę i wystarczające dochody).
Najlepszą rekomendacją do uzyskania kredytu jest więc nieskazitelna historia kredytowa. Jednak co ciekawe, klient, który jest dla banków anonimowy, tzn. nigdy wcześniej nie korzystał z pożyczek i kredytów, również nie może liczyć na przychylność bankowców. W sumie trudno się tej ostrożności dziwić – w takiej sytuacji bank nie jest w stanie ocenić jego rzetelności jako dłużnika.
Jak sprawdzić swoją zdolność kredytową zanim uczyni to analityk banku?
Reasumując, jeśli chcesz wiedzieć, czy masz szanse na kredyt, odpowiedz sobie na następujące pytania:
- Ile zarabiasz oraz ile pieniędzy Ci zostaje po opłaceniu wszystkich bieżących wydatków?
- Jakie jest źródło Twoich dochodów (umowa o pracę, umowa zlecenie lub o dzieło, renta/emerytura, działalność gospodarcza)?
- Ile osób liczy Twoje gospodarstwo domowe i ile wydajesz na ich utrzymanie?
- Jakim dysponujesz majątkiem (samochód, mieszkanie) i jakie w związku z tym ponosisz koszty?
- Czy posiadasz jakieś długi lub zobowiązania finansowe?
- Jaka jest stabilność i przewidywalność Twoich dochodów w całym okresie kredytowania?
Do samodzielnej oceny zdolności kredytowej możesz wykorzystać również kalkulator kredytu, który znajdziesz na stronie wielu banków.
Jego działanie jest bardzo proste – w odpowiednie pola wpisujesz kwotę pożyczki, okres kredytowania, wysokość dochodów, liczbę osób w gospodarstwie domowym, miesięczne wydatki oraz inne stałe zobowiązania (np. limity na kartach kredytowych, wysokość rat kredytu, który aktualnie spłacasz). W niektórych bankach będziesz musiał podać nieco więcej informacji, np. wykonywany zawód, formę zatrudnienia, liczbę osób, z którymi będziesz zaciągał kredyt, zabezpieczenie kredytu itp. Następnie narzędzie obliczy maksymalną
dostępną kwotę (czyli Twoją zdolność kredytową) i przedstawi Ci rekomendowane oferty. Rzecz jasna, obliczanie zdolności kredytowej za pomocą kalkulatora ma wyłącznie szacunkowy charakter i nie gwarantuje, że bank rzeczywiście Ci pożyczy dokładnie taką sumę pieniędzy. Niemniej tego typu aplikacja umożliwia lepszy ogląd swojej sytuacji finansowej i ułatwia
Jak zwiększyć zdolność kredytową – kilka praktycznych wskazówek
Jeśli okaże się, że nasza zdolność kredytowa wypadła naprawdę mizernie, możemy podjąć kilka kroków zaradczych, np. poprawić swoją historię kredytową, Kolejnym sposobem na poprawę zdolności kredytowej jest wybór odpowiednich parametrów kredytu. Ta ostatnia metoda daje całkiem dobre wyniki zwłaszcza w przypadku kredytów hipotecznych.
Zdolność kredytowa a kredyt hipoteczny
Warto wiedzieć, że na zdolność kredytową duży wpływ mają również warunki kredytu hipotecznego, czyli okres kredytowania, rodzaj rat kredytowych (równe lub mające) oraz wysokość wkładu własnego.
Im dłuższy okres spłaty wybierzemy, tym niższa i zarazem łatwiejsza do spłacenia stanie się miesięczna rata. W ten sposób zyskamy większą zdolność kredytową, równocześnie jednak nasz kredyt stanie się droższy (z prostego powodu – będziemy dłużej płacili odsetki).
Droższy kredyt, ale zarazem wyższą zdolność kredytową zapewni nam również wybór rat równych zamiast malejących. Te ostatnie są w początkowym okresie spłaty o wiele wyższe niż w przypadku równych płatności, stanowią więc większe obciążenie dla kredytobiorcy, a tym samym wymagają lepszej zdolności kredytowej.
Kolejnym czynnikiem, który może zwiększyć naszą wiarygodność finansową, jest wysoki wkład własny (jest to wymagany przez dany bank próg oszczędności, jakie musi mieć klient starający się o kredyt). Zgodnie z rekomendacją S wydaną przez Komisję Nadzoru Finansowego wysokość wkładu musi wynosić 20 proc. wartości kupowanej nieruchomości lub 10 proc. pod warunkiem wykupienia dodatkowego ubezpieczenia. Jeżeli jednak uda nam się zebrać więcej niż wymagane 20 proc., nasza zdolność kredytowa znacząco wzrośnie. Mało tego – najprawdopodobniej będziemy mogli liczyć na korzystniejsze warunki kredytowania, np. na niższą prowizję.
Istnieje jeszcze jedna metoda umożliwiająca podwyższenie zdolności kredytowej, a jest nią znalezienie wspókredytobiorców. Oczywiście osoby, które będą z nami współdzieliły kredyt, także muszą przejść proces dokładnej weryfikacji i zostać pozytywnie ocenione przez bankowców.
Zdolność kredytowa a kredyt gotówkowy
Tak naprawdę w przypadku kredytów gotówkowych ocena zdolności kredytowej zależy od wysokości kwoty, o którą wnioskujemy. Jeśli jest to niewielkie zobowiązanie z krótkim terminem spłaty, banki z reguły stosują uproszczoną procedurę oceny wniosku, tzn. skupiają się na dochodach, zatrudnieniu i historii kredytowej. Natomiast jeśli występujemy o dużą pożyczkę, musimy przygotować się na znacznie bardziej rygorystyczny scoring.
Zanim zaczniesz starać się o kredyt, dobrze się przygotuj
Reasumując, na naszą zdolność kredytową ma wpływ naprawdę wiele czynników, które możemy samodzielnie zmienić, zwiększając tym samym swoją szansę na uzyskanie pozytywnej decyzji banku. Istotne jest jednak to, abyśmy zaplanowali starania o kredyt z dużym wyprzedzeniem, ponieważ niektóre nasze działania – np. zbudowanie pozytywnej historii kredytowej czy pozbycie się dodatkowych obciążeń finansowych – będą wymagały nieco czasu.
Jeśli jednak zadbamy o swoją zdolność kredytową odpowiednio wcześnie, odniesiemy z tego jeszcze jedną korzyść – im lepiej przygotujemy się do wzięcia kredytu, tym łatwiej będzie go nam później spłacić.