Jak odzyskać środki z błędnego przelewu? – przegląd możliwości

Przelew na zamknięte konto

Bywa też, że z przyzwyczajenia lub braku wiedzy wykonasz przelew na zamknięte konto. Źródłem problemu może być również cykliczne polecenie przelewu, które nie zostało w porę cofnięte.

W odróżnieniu od opisanej wcześniej sytuacji, nieaktywny rachunek ma „poprawny” (tj. zgodny z algorytmem) numer, tak więc nie wyświetli Ci się komunikat o błędzie. Co więcej, taki przelew zostanie wysłany, chyba że zareagujesz błyskawicznie i anulujesz pechową operację. Cofnięcie standardowego przelewu zewnętrznego jest możliwe, jednak tylko wtedy, gdy posiada on status płatności nieprzetworzonej w systemie Eliksir. W niektórych bankach możesz unieważnić przelew w bankowości elektronicznej, w innych - kontaktując się telefonicznie z infolinią.

Źródło: własne

Co jednak, gdy cofnięcie omyłkowego przelewu będzie niemożliwe? W takim przypadku nie pozostaje Ci nic innego niż poczekać na zwrot pieniędzy. Najprawdopodobniej taki przelew zostanie odrzucony przy pierwszej sesji Eliksir, a środki w ciągu paru dni powrócą na Twoje konto.

Warto w tym miejscu dodać, że stare numery kont – w przeciwieństwie do np. numerów telefonów – nie są poddawane „recyklingowi”. Innymi słowy, jeśli ktoś zamknie konto osobiste, to przypisany do niego numer nie zostanie przekazany innemu klientowi. Nie ma więc szans, by Twoje środki trafiły do przypadkowego odbiorcy.

Przelew na niewłaściwe konto

Może też się zdarzyć, że pomylisz numery rachunków i prześlesz pieniądze na konto walutowe, choć w zamierzeniu miały zasilić np. rachunek oszczędnościowy. Taki błąd może Cię słono kosztować, ponieważ poniesiesz wówczas koszty przewalutowania oraz zapłacisz prowizję od takiej transakcji (co gorsza, bank pobierze te opłaty dwukrotnie, jeśli będziesz chciał wykonać przelew zwrotny). W efekcie z konta może Ci „zniknąć” całkiem pokaźna kwota, której prawdopodobnie już nie odzyskasz.

Powody są dwa - przelewy wewnątrz banku są rozliczane online, bez udziału systemu Elixir. Cechą charakterystyczną przelewów wewnętrznych jest więc niemal natychmiastowa realizacja transakcji. Oznacza to, że nie da anulować takiego przelewu ani z poziomu bankowości elektronicznej, ani za pomocą pracownika banku, nawet jeśli podejmiesz taką próbę kilka minut później po omyłkowym wysłaniu pieniędzy.

Po drugie – bank najprawdopodobniej odrzuci Twoją reklamację. Rolą banku jest wykonywanie dyspozycji klienta, jeśli więc podasz taki a nie inny numer rachunku, a następnie autoryzujesz przelew, bank uzna transakcję za całkowicie poprawną.

Oczywiście, warto mimo wszystko zgłosić taki przypadek i poprosić pracownika banku o pomoc w anulowaniu przelewu. Trzeba jednak mieć świadomość, że najprawdopodobniej otrzymasz taką informację:

Przelew na niewłaściwe konto może również przytrafić się przedsiębiorcom. Z reguły jest to omyłkowe przekazanie kwoty wynikającej z faktury na rachunek innej firmy niż wystawca dokumentu. Jak wiemy, zgodnie z mechanizmem podzielonej płatności zapłata zostaje podzielona na kwotę netto i podatek VAT. Ten zaś trafia na osobne konto, z którego nie da się wypłacić środków, chyba że po uzyskaniu zgody fiskusa.

Wydawać by się więc mogło, że roztargniony nadawca przelewu nie ma żadnych szans na odzyskanie całej wysłanej kwoty. W tym jednak przypadku odbiorca błędnie przelanego VAT jest zobowiązany do zwrotu otrzymanej płatności (w przeciwnym razie odpowiada solidarnie za VAT z dostawcą towaru lub usługi, do którego miał trafić przelew).

Bywa również, że przedsiębiorca omyłkowo dokona przelewu podatkowego na rachunek bankowy niewłaściwego urzędu skarbowego. W takiej sytuacji ma dwie możliwości:

• może złożyć wniosek do urzędu, do którego trafił błędny przelew, o przeksięgowanie wpłaty na rachunek właściwej skarbówki,
• jeszcze raz zapłacić podatek (tym razem na poprawne konto) i jednocześnie złożyć wniosek do urzędu, na którego rzecz została dokonana nieprawidłowa wpłata, o zwrot środków.

Przelew do niewłaściwej osoby

Równie stresującą sytuacją jest przelew do niewłaściwej osoby. Rachunek, na który wysłałeś przelew, istnieje, a w dodatku jest aktywny, niemożliwy jest więc automatyczny zwrot środków. Co więc możesz w takim przypadku zrobić?

Często zdarza się, że taki przelew można anulować. Jak już wspominaliśmy, zlecenia księgowane są zgodnie z harmonogramem sesji ELIXIR i część banków pozwala wycofać oczekujące transakcje z poziomu bankowości elektronicznej.

Jeśli nie masz możliwości samodzielnego dysponowania przelewami oczekującymi, warto skontaktować się z najbliższym oddziałem banku. Jeżeli nie przekroczyłeś terminu sesji ELIXIR, taki przelew może zostać anulowany przez pracownika.

Kiedy jednak zbyt późno zorientujesz się, że wysłałeś przelew na rachunek niewłaściwego odbiorcy, pozostaje Ci kontakt z bankiem w celu uruchomienia odpowiednich procedur. Po wejściu w życie nowelizacji ustawy o usługach płatniczych z dnia 22 marca 2018 r., banki są prawnie zobligowane do udzielenia pomocy swoim klientom i podjęcia określonych działań w ich imieniu.

Przelew na niewłaściwy numer telefonu

Niestety, przelewu BLIK nie da się anulować, ponieważ ten system płatności nie przechowuje danych użytkowników i ich numerów kont – to zaś oznacza, że nie jest w stanie powiązać określonej transakcji z konkretną osobą. Ponadto BLIK nie udostępnia numeru telefonu, na jaki został wysłany błędny przelew. Jeśli więc nie pamiętasz kolejności cyfr tworzących numer, pozostaje Ci tylko jedno - złożenie pisemnej reklamacji do banku, będącego właścicielem aplikacji mobilnej, z której została zrealizowana niewłaściwa transakcja. Po otrzymaniu wniosku bank powinien wystąpić do banku odbiorcy z prośbą o zwrot pieniędzy z omyłkowego przelewu.

Błędny przelew na konto zajęte przez komornika

To chyba najbardziej stresująca sytuacja, która może Ci się przydarzyć. Nie tylko dlatego, że nie odzyskasz szybko swoich pieniędzy, lecz również dlatego, że najprawdopodobniej będziesz musiał stoczyć prawną batalię o zwrot środków zajętych przez komornika na poczet długów całkiem obcej osoby.

Zacznijmy od tego, że organ egzekucyjny zajmując wierzytelność z rachunku bankowego nie posiada wiedzy o pochodzeniu poszczególnych wpływów. Nie wie więc (i wiedzieć nie musi), czy kwota, która pojawiła się na koncie, została wpłacona przez dłużnika, członka jego rodziny czy przez przypadkową osobę. Także bank nie wnika w to, kto przelał dane środki i na mocy elektronicznego zawiadomienia o zajęciu wierzytelności blokuje konto osoby wskazanej we wniosku. Ponadto nie może sam na własną rękę zwolnić rachunku i to nawet wtedy, gdy poinformujesz go o błędnym przelewie. Może to zrobić jedynie komornik i to do niego musisz się zwrócić.

Reasumując, jeśli omyłkowo wykonany przelew trafił na konto zajęte przez kancelarię komorniczą, musisz jak najszybciej napisać wniosek o wyłączenie spod egzekucji środków będących Twoją własnością. Do wniosku musisz dołączyć reklamację złożoną w swoim banku, która uwiarygodni Twoje żądanie. Masz na 14 dni od dnia uzyskania wiadomości o czynności egzekucyjnej.

Czy złożenie wniosku będzie oznaczało koniec Twoich kłopotów? Niekoniecznie. Jak pokazuje praktyka, komornik może nie uwzględnić Twojej prośby. Nie masz również szans na odzyskanie pieniędzy, jeśli środki zdążyły już trafić do wierzyciela.

W takiej sytuacji pozostaje Ci jedynie postępowanie sądowe wobec odbiorcy przelewu, którego stan posiadania na rachunku bankowym powiększył się bezpodstawnie. Musisz być jednak przygotowany na to, iż nie będziesz w stanie wyegzekwować swoich pieniędzy, ponieważ odbiorca przelewu nie będzie mieć żadnego majątku, z którego mógłbyś zaspokoić swoje żądanie.

Gdzie reklamować błędne przelewy?

Odpowiedź jest oczywista i kilkukrotnie wspominaliśmy o niej wcześniej - jeżeli wykonałeś omyłkowy przelew, powinieneś jak najszybciej zgłosić ten fakt w swoim banku, a następnie postępować zgodnie z obowiązującą w nim procedurą. Z reguły proces odzyskania środków składa się z następujących etapów:

1. W pierwszej kolejności musisz napisać oficjalną reklamację, w której poinformujesz bank o zaistniałej sytuacji i poprosisz o podjęcie odpowiednich kroków.
2. Po otrzymaniu takiego pisma Twój bank ma 3 dni na skontaktowanie się z adresatem przelewu i wezwaniem go do zwrotu środków.
3. Odbiorca ma obowiązek zwrotu pieniędzy w terminie 30 dni roboczych na specjalny rachunek techniczny w Twoim banku.
4. Po ich otrzymaniu bank musi przesłać środki na Twoje konto w ciągu jednego dnia roboczego. Za wykonanie transakcji zwrotu środków bank nie pobiera opłat.

Co jednak, jeśli adresat błędnego przelewu zignoruje wezwanie i nie odda pieniędzy? W takim przypadku musisz wziąć sprawę w swoje ręce i samodzielnie wyegzekwować zwrot środków.

1. Jeżeli odbiorca nie zwróci pieniędzy w tym terminie, złóż pisemny wniosek do swojego banku o udostępnienie jego danych osobowych.
2. Po uzyskaniu tych informacji wyślij do odbiorcy nieprawidłowego przelewu pismo o następującej treści:

Gdyby i ten sposób okazał się nieskuteczny, nie pozostanie Ci nic innego niż złożyć pozew do sądu.

Czy i kiedy bank może odmówić pomocy w odzyskaniu środków?

W większości przypadków możesz liczyć na pomoc banku w odzyskaniu omyłkowo wysłanych środków, jednak od od tej reguły są wyjątki. Jednym z nich jest błędny przelew na konto zajęte przez komornika - jak już wiesz, w tej sytuacji bank ma związane ręce i nie może wezwać adresata przelewu do zwrotu środków, ponieważ są one zablokowane przez organ egzekucyjny. Także przedsiębiorcy, którzy puścili przelew na konto niewłaściwego urzędu skarbowego lub zapłacili fakturę na rachunek obcej firmy, nie będą mogli skorzystać z procedury reklamacyjnej umożliwiającej odzyskanie pieniędzy.

Otrzymałem błędny przelew - czy muszę zwrócić środki?

Warto mieć świadomość, że błędny przelew jest w świetle prawa nieuzasadnioną korzyścią majątkową. Zgodnie z artykułem 405 Kodeksu Cywilnego:

"Kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości".

Reasumując, obowiązkiem odbiorcy błędnego przelewu jest zwrócenie omyłkowo przelanych pieniędzy. Najlepiej w takiej sytuacji wykonać przelew zwrotny lub spytać pracownika banku, co w takiej sytuacji należy zrobić. Być może bank poprosi Cię o przelanie środków na specjalny rachunek techniczny, otworzony wyłącznie na potrzeby przeprowadzenia tego konkretnego zwrotu, a następnie sam prześle pieniądze na konto ich prawowitego właściciela.

Pamiętaj, że jeśli nie zwrócisz dobrowolnie pieniędzy, bank zostanie zwolniony z obowiązku zachowania tajemnicy bankowej i będzie mógł przekazać Twoje personalia osobie zlecającej przelew. Ta wówczas będzie mogła złożyć pozew o bezpodstawne wzbogacenie się i dochodzić zwrotu pieniędzy na drodze sądowej.

Jak nie popełniać błędów

Pomyłki zdarzają się każdemu, możesz jednak zminimalizować to ryzyko, stosując się do kilku prostych zasad.

Sprawdzaj dane dwa razy

Zanim zatwierdzisz przelew, sprawdź, czy wpisałeś poprawny numer konta, imię i nazwisko odbiorcy, kwotę oraz tytuł przelewu. Jeśli masz zwyczaj kopiowania numeru rachunku, upewnij się, czy nie doszło do podmiany cyfr numeru przez złośliwe oprogramowanie, które mogłeś niechcący zainstalować na swoim komputerze.

Zdefiniuj popularnych odbiorców

Dowiedz się, czy system transakcyjny Twojego banku pozwala na zapisanie odbiorców, do których regularnie wykonujesz przelewy - dzięki temu nie musisz każdorazowo uzupełniać wszystkich danych. W książce odbiorców znajdziesz zapisane szablony płatności. Wystarczy, że wybierzesz odpowiedniego odbiorcę z książki, a system automatycznie uzupełni w formularzu przelewu poprawny numer jego rachunku.

Korzystaj z polecenia zapłaty oraz zleceń stałych

W przypadku regularnych płatności, takich jak opłaty za media czy raty kredytu, korzystaj z automatycznych przelewów w formie zlecenia stałego lub polecenia zapłaty. Największym plusem obu opcji jest gwarancja, że przelew zostanie zrealizowany na czas i w pełni poprawnie.