Przelanie środków na niewłaściwy rachunek, wbrew pozorom, wcale nie jest takie proste. Numer rachunku jest bowiem tworzony w oparciu o algorytm, który w znacznym stopniu eliminuje przypadkowe pomyłki przy ręcznym wpisywaniu (takie jak przestawienie sąsiednich cyfr czy wpisanie cyfry o jeden mniejszej lub większej). Dokładniejsze informacje na ten temat można znaleźć w tym artykule.
W zdecydowanej większości przypadków okaże się więc, że błędnie wpisany przez nas numer rachunku po prostu nie istnieje. Często już na tym etapie można wychwycić pomyłkę – wiele banków (np. PKO BP) automatycznie wyświetla nazwę instytucji, w której założone jest konto. Jeśli brak takiej informacji, warto ponownie sprawdzić wprowadzone dane.
Może się jednak zdarzyć, że jakimś cudem pieniądze powędrują nie tam, gdzie trzeba. Przyczyn tego może być kilka:
- wysłaliśmy przelew na nieistniejący rachunek,
- wysłaliśmy przelew na nieaktywny (zamknięty rachunek),
- wysłaliśmy przelew na istniejący rachunek, ale niewłaściwy (np. zamiast na konto oszczędnościowe przelaliśmy środki na konto walutowe),
- wysłaliśmy przelew na istniejący rachunek, ale do niewłaściwej osoby.
W zależności od konkretnej sytuacji czeka nas inna procedura postępowania. Zwykle istnieje jednak sposób, by odzyskać swoje środki.
Przelew na nieistniejący rachunek
To najprostszy i w teorii najbezpieczniejszy przypadek. Taka sytuacja wręcz nie powinna się zdarzyć, ponieważ zabezpieczenia banku automatycznie wykryją oczywisty błąd w rachunku – zbyt krótki numer czy nieprawidłowość w sumie kontrolnej. Nie będziemy więc mieć możliwości potwierdzenia takiego przelewu.
Jeśli jednak nasz bank nie jest aż tak rozwinięty technologicznie, może się zdarzyć, że mechanizmy zabezpieczające zawiodą, a środki znikną z naszego konta. Nie należy jeszcze panikować. Nawet jeśli przelew „wyjdzie” z rachunku, to najprawdopodobniej zostanie automatycznie cofnięty przy najbliższej sesji ELIXIR. Na zwrot środków można jednak trochę poczekać – w teorii powinno to nastąpić do jednego dnia roboczego (jak każdy inny przelew), w praktyce czas ten może wydłużyć się do 2-4 dni. Jeśli po tym czasie kwota przelewu nie wróciła na nasze konto (a jesteśmy pewni, że problemem był nieistniejący rachunek), należy zgłosić reklamację do banku.
Przelew na nieaktywny rachunek
Od czasu do czasu zmianie ulega oferta bankowa, a w związku z tym i my zmieniamy nasz rachunek. Podobnie postępują przedsiębiorstwa. Zdarzyć się więc może, że z przyzwyczajenia lub braku wiedzy wykonaliśmy przelew na konto już nieaktywne.
Tu sprawa wygląda bardzo podobnie do przypadku wspomnianego wyżej. Problem w tym, że nieaktywny rachunek ma „poprawny” (tj. zgodny z algorytmem) numer, a więc nie wyświetli się nam komunikat o błędzie. Taki przelew zostanie więc wysłany.
Przede wszystkim trzeba uspokoić osoby, które myślą, że nasze środki mogą trafić do kogoś innego. Stare numery kont – w przeciwieństwie do np. numerów telefonów – nie są poddawane „recyklingowi”, a więc nikt nie otrzyma numeru rachunku należącego kiedyś do nas. Jeśli rachunek jest faktycznie zamknięty (a nie np. „zapomniany”, co czasem się zdarza), mamy do czynienia z sytuacją analogiczną do powyższej. Najprawdopodobniej taki przelew zostanie odrzucony przy pierwszej sesji ELIXIR, a środki w ciągu paru dni wrócą na nasze konto. Jeśli tak się nie stanie, powinniśmy złożyć reklamację.
Przelew na niewłaściwe konto
Może też się zdarzyć, że omyłkowo puścimy przelew między własnymi rachunkami w taki sposób, że pieniądze trafią na konto walutowe, choć zamierzaliśmy nimi zasilić np. rachunek oszczędnościowy. Taki błąd może nas słono kosztować, ponieważ poniesiemy wówczas koszty przewalutowania oraz zapłacimy prowizję od takiej transakcji (i co gorsza, bank pobierze te opłaty dwukrotnie, jeśli będziemy chcieli wykonać przelew zwrotny). W efekcie z konta może nam „zniknąć” całkiem pokaźna kwota, której prawdopodobnie już nie odzyskamy.
Powody są dwa - przelewy wewnątrz banku są rozliczane online, bez udziału systemu Elixir. Cechą charakterystyczną przelewów wewnętrznych jest więc niemal natychmiastowa realizacja transakcji. Oznacza to, że nie będziemy w stanie anulować takiego przelewu ani z poziomu bankowości elektronicznej, ani za pomocą pracownika banku, nawet jeśli podejmiemy taką próbę kilka minut później po omyłkowym wysłaniu pieniędzy.
Po drugie – bank najprawdopodobniej odrzuci naszą reklamację. Rolą banku jest wykonywanie dyspozycji klienta, jeśli więc podamy taki a nie inny numer rachunku i autoryzujemy przelew, bank uzna transakcję za całkowicie poprawną i zrealizuje ją zgodnie z naszą wolą.
Oczywiście, warto mimo wszystko zgłosić taki przypadek i poprosić pracownika banku o pomoc w cofnięciu omyłkowego przelewu. Trzeba jednak mieć świadomość, że bank będzie miał prawo nam odmówić.
Przelew do niewłaściwej osoby
Równie stresującą sytuacją jest przelew do niewłaściwej osoby. Rachunek, na który wysłaliśmy przelew, istnieje, a w dodatku jest aktywny, niemożliwy jest więc automatyczny zwrot środków. Co więc możemy w takim przypadku zrobić?
Często zdarza się, że taki przelew można spokojnie anulować. Pamiętajmy, że zlecenia księgowane są zgodnie z harmonogramem sesji ELIXIR. Część banków pozwala modyfikować oczekujące transakcje (a więc i wycofać je) nawet z poziomu bankowości elektronicznej. To powinien być nasz pierwszy krok. Naturalnie trzeba wykonać go jak najszybciej. Jeśli nie mamy możliwości samodzielnego dysponowania przelewami oczekującymi, warto skontaktować się z najbliższym oddziałem banku. Jeżeli nie przekroczyliśmy terminu sesji ELIXIR, taki przelew może zostać anulowany przez pracownika.
Jeśli jednak zbyt późno zorientujemy się, że wysłaliśmy przelew na niewłaściwy rachunek, pozostaje nam kontakt z bankiem w celu uruchomienia odpowiednich procedur. Po wejściu w życie nowelizacji ustawy o usługach płatniczych z dnia 22 marca 2018 r., banki są prawnie zobligowane do udzielenia nam pomocy i podjęcia określonych działań w naszym imieniu.
Gdzie reklamować błędne przelewy?
Podstawową zasadą jest: zawsze kontaktujemy się z pracownikami w naszym banku, nigdy w banku odbiorcy. To nasz bank posiada wszystkie dane dotyczące danego przelewu i to on w naszym imieniu będzie starał się wyjaśnić sprawę.
W piśmie reklamacyjnym należy podać jak najwięcej szczegółów transakcji – numer rachunku odbiorcy, numer naszego konta, kwotę oraz datę realizacji. Po otrzymaniu tych informacji bank będzie miał 3 dni na poinformowanie odbiorcy przelewu, że ma on obowiązek zwrotu omyłkowo przesłanych środków.
Zwrot powinien nastąpić w terminie 30 dni roboczych od daty otrzymania pisma. Przypadkowy odbiorca zachowa anonimowość, ponieważ zwróci pieniądze na specjalny rachunek techniczny, a dopiero potem bank przeleje je na nasze konto. Zgodnie z nową ustawą odbiorca nie poniesie żadnych kosztów w przypadku zwrotu pieniędzy, jednak nasz bank może nas obciążyć opłatą za pośrednictwo w odzyskaniu środków. Dokładne informacje o kosztach można znaleźć w tabeli opłat i prowizji banku, do którego zwracamy się o pomoc.
Co jednak, jeśli odbiorca omyłkowego przelewu nie odda pieniędzy w wyznaczonym terminie? W tej sytuacji bank zostanie zwolniony z tajemnicy bankowej i będzie mógł nam ujawnić personalia tej osoby. To zaś umożliwi nam odzyskanie swojej własności na drodze sądowej - zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 7 listopada 2014 r. (sygn. akt V KK 236/14) dysponowanie bezprawnie przywłaszczonymi środkami jest bowiem traktowane jako przestępstwo przeciw mieniu.
Przy tej okazji warto też mieć na uwadze, że i my możemy otrzymać taki przelew niespodziankę. W takim przypadku najlepiej nie dysponować tymi środkami – prędzej czy później bowiem ktoś się po nie zgłosi, a my będziemy musieli dokonać ich zwrotu.
