Kredyt kupiecki – co to jest i kiedy może Ci się przydać?

Kiedy i kto powinien rozważyć skorzystanie z kredytu kupieckiego?

Z kredytu kupieckiego szczególnie chętnie korzystają firmy działające w branży budowlanej i spożywczej, jednak obecnie nie ma takiej gałęzi rynku, która nie wykorzystywałaby odroczonego terminu płatności. Dziś nawet przedsiębiorstwa w dobrej kondycji finansowej, które nie mają kłopotów z regulowaniem należności w terminie, chętnie posiłkują się tą specyficzną formą finansowania działalności.

Czy kredyt kupiecki wiąże się z ryzykiem?

Nie da się ukryć, iż firma decydująca się na kredytowanie kontrahentów ponosi z tego tytułu pewne ryzyko, jako że w odróżnieniu od banków i firm pożyczkowych nie dysponuje zbyt wieloma metodami, pozwalającymi sprawdzić wiarygodność oraz wypłacalność kontrahentów. Dlatego w większości firm kredyt handlowy jest przyznawany przede wszystkim stałym odbiorcom, w stosunku do których firma posiada pełne zaufanie. Klienci nowi, bez sprawdzonej wiarygodności, są traktowani znacznie ostrożniej.

Najczęściej stosowaną przez kredytodawców strategią jest strategia "wahadła", polegająca na tym, iż sprzedawca monitoruje stan zadłużenia odbiorcy i wydaje mu nową partię towaru dopiero po uregulowaniu należności za poprzednią dostawę. Do rzadkości należą firmy, które kredytują wszystkich kontrahentów – z reguły są to przedsiębiorstwa o dostatecznie dużej rentowności w sprzedaży, posiadające sprawnie działający dział windykacji.

Wyjątkowo ostrożni kredytodawcy korzystają z usług biur windykacyjnych lub wywiadowni gospodarczych lub też próbują we własnym zakresie szukać informacji na temat wiarygodności swoich klientów, np. w CEIDG, BIG, KRD, biurach komorników i rejestrach handlowych.

Zdarza się jednak, że w niektórych firmach uzyskanie kredytu kupieckiego może przybrać bardziej sformalizowaną postać. Bywa, że kontrahent musi wypełnić wniosek kredytowy i podać w nim informacje ułatwiające ocenę kondycji finansowej swojego przedsiębiorstwa, np. bilans i rachunek zysków i strat, kopię dokumentów finansowych za ostatni rok obrotowy (PIT, CIT), listę najważniejszych odbiorców oraz dostawców, planowaną wartość rocznych zakupów w firmie oferującej kredyt itp. Część kredytodawców może również zażądać aktualnego wyciągu z KRS lub zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej (w zależności od formy prawnej firmy), a także zaświadczeń o posiadaniu NIP oraz REGON.

Dodatkowo firma starająca się o kredyt powinna podać proponowany termin płatności (wyrażony w dniach) oraz wpisać limit kupiecki (czyli wysokość kredytu).

Zabezpieczenia ograniczające ryzyko

Aby zabezpieczyć się przed nierzetelnymi kontrahentami, firmy niekiedy stosują zabezpieczenia, których celem jest poprawa egzekucji długu lub ochrona własnej płynności finansowej. I tak, sprzedawca może od nabywcy zażądać poręczenia, weksla in blanco, zastawu ogólnego lub gwarancji bankowej. Niektóre firmy w umowie kredytu umieszczają klauzulę, iż mają prawo odebrać towar w przypadku przekroczenia terminów płatności. Najprostszym (i najmniej skutecznym) rodzajem zabezpieczenia jest umieszczenie w umowie zapisu o naliczaniu odsetek karnych za zwłokę.

Ubezpieczenie kredytu kupieckiego

Firma może również wykupić ubezpieczenie kredytu kupieckiego. Ochrona ubezpieczeniowa dotyczy tylko tych przypadków, w których brak spłaty należności jest następstwem prawnej lub faktycznej niewypłacalności dłużnika bądź też przewlekłej zwłoki w płatności. Suma ubezpieczenia jest ustalana zwykle na podstawie obrotu. Polisa może mieć charakter jednostkowy (transakcje zawierane z tylko jednym odbiorcą) lub obrotowy – ogół transakcji przeprowadzanych ze wszystkimi kontrahentami. Dla każdego kontrahenta określany jest limit kredytowy, czyli maksymalny poziom salda, jaki podlega ochronie ubezpieczeniowej.

Ubezpieczony uczestniczy w ryzyku poprzez tzw. udział własny w szkodzie. Jego wysokość wynosi zazwyczaj 10% lub więcej.

Co istotne, firma ubezpieczeniowa zobowiązuje się nie tylko do wypłaty odszkodowania rekompensującego koszt dostarczonych towarów i świadczonych usług, lecz także do monitorowania kondycji finansowej klientów ubezpieczonego. Niektóre polisy oferują również dodatkowo płatną opcję windykacji. Usługa może obejmować zarówno polubowne dochodzenie należności, jak i windykację sądową z kompleksową obsługą procesu egzekucji komorniczej.

Gdzie możesz wykupić ubezpieczenie kredytu kupieckiego?

Ubezpieczenie kredytu kupieckiego, zwane również ubezpieczeniem należności, znajdziemy w ofercie zaledwie kilku ubezpieczycieli krajowych (PZU SA, Ergo Hestia, Allianz Trade) oraz międzynarodowych towarzystw ubezpieczeniowych posiadających swoje oddziały w Polsce (np. Marsh, Atradius, Credendo). Proponowane przez towarzystwa polisy dość istotnie różnią się w szczegółach, dlatego przed podpisaniem umowy konieczne należy zapoznać się z ogólnymi warunkami ubezpieczenia (zwłaszcza z częścią dotyczącą wyłączeń - ochrona może nie dotyczyć strat pośrednich takich jak odsetki za zwłokę, kary umowne, koszty transportu). Warto również dopytać o dodatkowe opłaty (np. prowizję za zamianę limitu).

Allianz Trade

Ubezpieczenie "All Cover" jest dedykowane małym oraz średnim firmom wystawiającym faktury z odroczonym terminem płatności. Polisa pokrywa do 95% zadłużenia, a rozliczenia muszą mieścić się w limicie przyznanym dla danego klienta. Allianz Trade ubezpiecza należności powstałe do 90 dni przed podpisaniem umowy. Wysokość składki jest obliczana indywidualnie dla danej firmy i stanowi odsetek wartości obrotu (z reguły poniżej 1%). Ubezpieczenie obejmuje sprzedaż do wszystkich krajów świata oraz szereg dodatkowych opcji: analizę zdolności kredytowej i stabilności finansowej odbiorców objętych limitem, monitorowanie wypłacalności kontrahentów, wsparcie w windykacji długu.

Ergo Hestia

Także w Ergo Hestii podstawą do naliczenia składki jest wartość obrotu, jednak strony w drodze negocjacji mogą ustalić inne zasady obliczania składek (np. od salda należności). Klient zobowiązany jest zgłosić ubezpieczycielowi wszystkich swoich odbiorców, a ubezpieczyciel ustala dla nich kwotowo limity kredytowe po ocenie poziomu ich wypłacalności.

W przypadku przewlekłej zwłoki w spłacie należności ubezpieczony musi w ciągu 14 dni zgłosić ten fakt ubezpieczycielowi oraz wstrzymać sprzedaż towarów i usług zamówionych przez nierzetelnego odbiorcę.

Marsh

Ochrona ubezpieczeniowa oferowana przez Marsh w ramach ubezpieczenia kredytu kupieckiego obejmuje sprzedaż krajową i/lub eksportową. Ubezpieczenie to może także obejmować tzw. ryzyko polityczne związane z eksportem, np. wojnę lub embargo na określone towary. Koszt ubezpieczenia jest wyliczany w oparciu o zrealizowany obrót lub poziom sald należności. Klient ma do wyboru aż cztery warianty polisy:

• ubezpieczenie całości obrotu kredytowego,
• ubezpieczenie największych odbiorców (czyli kontrahentów, którzy z uwagi na skalę współpracy zostali zdefiniowani przez klienta jako kluczowi),
• ubezpieczenie odbiorców wskazanych w oparciu o obiektywne kryterium doboru (np. branżę, miejsce prowadzenia działalności),
• ubezpieczenie pojedynczych transakcji/kontrahentów.

Skonto – czyli marchewka zamiast kija

Specyficzną formą zabezpieczenia kredytu towarowego jest skonto, czyli rabat przyznawany kontrahentom, którzy uregulują należność przed umówionym terminem. Odbiorca może wybrać płatność natychmiastową i odnieść korzyść w postaci rabatu lub zdecydować się na odroczoną spłatę należności, która nie daje prawa do upustu.

W celu sprawdzenia czy skorzystanie ze zniżki jest opłacalne, możemy porównać skonto do kredytu kupieckiego, korzystając z wzoru:

Jak obliczyć skonto- wzór

d – kredyt kupiecki w skali rocznej,

s – skonto,

t – odroczone płatności (okres wyrażony w dniach).

Koszt kredytu kupieckiego

Z otrzymaniem kredytu towarowego nie wiążą się skomplikowane formalności – nie trzeba przedstawiać dokumentów finansowych niezbędnych do oceny zdolności kredytowej firmy, nie trzeba również spłacać rat kapitałowych, marż i prowizji ani odsetek w okresie kredytowania Z tego powodu kredyt towarowy bywa nazywany najtańszym kredytem na rynku.

Wady i zalety kredytu kupieckiego

Kredyt kupiecki - oprócz niewątpliwych zalet - posiada również swoje wady. Ta forma finansowania jest opłacana przede wszystkim dla odbiorców, natomiast sprzedawcy powinni dobrze rozważyć wszystkie "za" i "przeciw".

Kredyt handlowy – korzyści dla odbiorcy

Z punktu widzenia odbiorcy największą zaletą kredytu kupieckiego jest jego niski koszt, łatwość uzyskania i elastyczność. Strony umowy, czyli dostawca oraz odbiorca, samodzielnie określają warunki kredytu, np. okres kredytowania lub formę zabezpieczeń (przy czym częstą praktyką jest całkowita rezygnacja z podpisywania umowy, co jeszcze bardziej usprawnia cały proces).

Kredyt kupiecki pozwala odbiorcy przez pewien czas dysponować cudzymi środkami - tym samym nie musi on angażować własnych ani korzystać ze znacznie droższych form finansowania, takich jak limit w koncie, pozabankowa pożyczka dla firm bądź też kredyt obrotowy.

Kredyt kupiecki – korzyści dla sprzedawcy

Jak wykazały badania rynku, firmy udostępniające kredyt kupiecki notują niemal trzykrotny wzrost zamówień. Dzięki kredytowi kupieckiemu przedsiębiorca może więc znacząco poszerzyć krąg odbiorców oraz uzyskać przewagę nad konkurencją.

Niemniej przedsiębiorstwo decydujące się na udzielenie kredytu handlowego musi wziąć pod uwagę również takie czynniki, jak stan zapasów magazynowych, wysokość produkcji oraz własną zdolność do wywiązania się z zobowiązań. Powinno również oszacować, ilu kontrahentom może udzielić kredytu, aby uniknąć zatorów płatniczych, a także dokładnie skalkulować ryzyko związane z niewypłacalnością odbiorców.

Różnice między kredytem kupieckim a innymi formami finansowania

Aby rozbudować lub zmodernizować firmę i jednocześnie realizować cele związane z bieżącą działalnością, przedsiębiorca musi dysponować odpowiednio wysokim kapitałem. Bywa więc, że oprócz kredytu kupieckiego posiłkuje się kredytem z banku lub pożyczką oferowaną przez firmy pozabankowe. Są to jednak produkty, które w wielu aspektach różnią się od kredytu kupieckiego.

Kredyt kupiecki a kredyt bankowy

Zacznijmy od tego, że termin "kredyt kupiecki" jest nieco mylący. Przede wszystkim dlatego, że kredyt jest produktem celowym oferowanym wyłącznie przez banki i SKOKi. Po drugie, kredyt to inaczej kwota pieniężna, którą instytucja finansowa przekazuje kredytobiorcy na czas określony w umowie, przy czym umowa obowiązkowo musi być zawarta na piśmie i określać w szczególności: kwotę oraz walutę finansowania, okres kredytowania, sposób naliczania odsetek, wysokość oprocentowania i warunki jego zmiany, harmonogram spłaty, informację o kosztach zobowiązania, wymagane przez bank zabezpieczenia. Po trzecie - przed udzieleniem kredytu banki muszą dokładnie ocenić zdolność kredytową klienta, dlatego proces kredytowy jest czasochłonny i mocno sformalizowany.

Jak widać, żadna z tych zasad nie odnosi się do kredytu kupieckiego. Nie ma tu podmiotu (banku) specjalizującego się w udzielaniu finansowania jako strony umowy. Finansowanie nie polega na przekazaniu odbiorcy określonej kwoty pieniędzy, a na odroczeniu płatności wynikającej z faktury. Pisemna umowa między sprzedającym a kupującym nie jest obligatoryjna (choć dla własnego bezpieczeństwa warto ją sporządzić). Oprócz tego dostawca nie pobiera prowizji za wydłużenie terminu zapłaty ani nie jest prawnie zmuszony do zbadania wiarygodności finansowej odbiorcy.

Wszystko to sprawia, że uzyskanie kredytu kupieckiego jest o niebo łatwiejsze niż otrzymanie kredytu w banku. Ponadto o kredyt kupiecki może starać się każda firma, niezależnie od wielkości, branży, stażu na rynku czy wysokości obrotów. Nawet negatywna historia kredytowa nie jest formalną przeszkodą do otrzymania kredytu kupieckiego.

Ranking kredytów gotówkowych - listopad 2024

1.

Kredyt gotówkowy na małe potrzeby VeloBank

• Miesięczna rata
  230,10 zł
• Kwota do spłaty
  8 283,47 zł
• Oprocentowanie
  16,49%
• Prowizja
  0%

Kredyt z możliwością karencji w spłacie pierwszej raty od 1 do 3 miesięcy.

Złóż wniosek

2.

Mistrzowski kredyt gotówkowy Santander Consumer Bank

• Miesięczna rata
  461,40 zł
• Kwota do spłaty
  11 073,67 zł
• Oprocentowanie
  9,99%
• Prowizja
  0%

Oferta przeznaczona dla nowych klientów posiadających pełną zdolność do czynności prawnych oraz przynajmniej 12 miesięcy pozytywnej historii kredytowej w BIK i dla których będzie to pierwszy kredyt w tym banku.

200 zł dla poleconego i nawet 1000 zł dla polecającego produkty kredytowe z oferty Santander Consumer Banku

Przeczytaj recenzję

4.7

Złóż wniosek

3.

Pożyczka internetowa Alior Bank

• Miesięczna rata
  461,40 zł
• Kwota do spłaty
  11 073,67 zł
• Oprocentowanie
  9,90%
• Prowizja
  0%

Oferta dla klientów indywidualnych, którzy nie posiadali kredytów gotówkowych lub konsolidacyjnych w tym banku w żadnym z 12 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku oraz przesłali dane kontaktowe przez internetowy formularz bankowy.

Przeczytaj recenzję

4.8

Złóż wniosek

Przejdź do pełnego rankingu

Kredyt kupiecki a faktoring

Warto w tym miejscu wspomnieć o rozwiązaniu, które może zapewnić sprzedającemu bufor bezpieczeństwa w okresie oczekiwania na płatność. Tym rozwiązaniem jest faktoring - usługa polegająca na tym, że przedsiębiorca przenosi na firmę faktoringową własność wierzytelności wynikających z umów zawartych ze swoimi odbiorcami, natomiast firma faktoringowa zobowiązuje do wypłaty należności z przejętych faktur oraz określa wysokość prowizji, którą będzie pobierać za tę usługę. Dzięki temu klient może zaoferować swoim odbiorcom długie terminy płatności, a jednocześnie pozyskać kapitał na sfinansowanie bieżącej działalności (pensje dla pracowników, zakup materiałów, zapłatę dla podwykonawców, ZUS czy podatki).

Dodatkowo część faktorów oferuje szereg dodatkowych usług, takich jak monitoring należności, a nawet polubowne działania windykacyjne podejmowane w imieniu klienta.

Ranking firm faktoringowych - listopad 2024

1.

eFaktor SA

• Limit faktoringowy
  100 tys. zł - 15 mln zł
• Wysokość zaliczki
  90% - 100%
• Waluta
  PLN, EUR
• Pozostałe usługi
  TAK

  Pozostałe usługi TAK

  ---

  • weryfikacja kontrahentów
  • dedykowany opiekun klienta

W zależności od potrzeb klient może przeznaczyć cały limit globalny na jednego kontrahenta.

Przeczytaj recenzję

5

Złóż wniosek

2.

eFaktoring NFG SA

• Limit faktoringowy
  5 tys. zł - 250 tys. zł
• Wysokość zaliczki
  do 100% wartości faktury
• Waluta
  PLN, EUR
• Pozostałe usługi
  TAK

  Pozostałe usługi TAK

  ---

  • monitoring płatności
  • wsparcie w windykacji

Finansowanie faktur przed uruchomieniem cesji wierzytelności.

Przeczytaj recenzję

4.5

Złóż wniosek

3.

Monevia sp. z o.o.

• Limit faktoringowy
  od 50 tys. zł
• Wysokość zaliczki
  do 100% wartości faktury brutto
• Waluta
  PLN, EUR
• Pozostałe usługi
  TAK

  Pozostałe usługi TAK

  ---

  • bezpłatny monitoring i windykacja należności po terminie płatności
  • bezpłatna weryfikacja kondycji finansowej płatnika faktury

Przelew gotówki za sprzedaną fakturę na wielowalutową kartę płatniczą klienta (bez czekania na sesje Elixir w banku).

Przeczytaj recenzję

4

Złóż wniosek

Przejdź do pełnego rankingu

Kredyt kupiecki a pożyczka pozabankowa

Kolejną alternatywą dla kredytu kupieckiego jest szybka pożyczka dla firm oferowana przez instytucje pozabankowe. Firmy pożyczkowe działają na innych zasadach prawnych niż banki, dzięki czemu nie są zmuszone do rygorystycznej oceny zdolności kredytowej swoich klientów. W efekcie proces wnioskowania o pożyczkę jest błyskawiczny, a wypłata środków trwa maksymalnie kilka dni roboczych.

Warto jednak mieć świadomość, że ta forma finansowania jest znacznie droższa niż kredyt w banku, nie mówiąc już o kredycie kupieckim.

Ranking pożyczek dla firm - listopad 2024

1.

Pożyczka dla firm Finiata Sp. z o.o

• Maksymalna kwota
  100 000 zł
• Okres spłaty
  6 miesięcy
• Sprawdzane bazy
  TAK

  Sprawdzane bazy TAK

  ---

  KRD i BIK firmowy i prywatny

• Dodatkowe korzyści
  TAK

  Dodatkowe korzyści TAK

  ---

  • brak prowizji za wcześniejszą spłatę pożyczki
  • brak opłat za złożenie wniosku, za przyznanie linii lub za zmianę limitu
  • w przypadku trudności w spłacie pożyczki Finiata może zaoferować klientowi alternatywny terminarz spłaty
  • Platforma Finita umożliwiająca wdrożenie i obsługę szerokiej gamy produktów finansowych, oparta na usłudze scoringowej w wersji white-label

Każda spłata pożyczki pozwala na ponowne wykorzystanie środków w dowolnym momencie w trakcie trwania umowy.

Przeczytaj recenzję

4.8

2.

Pożyczka ratalna Wealthon Found

• Maksymalna kwota
  200 000 zł
• Okres spłaty
  do 36 miesięcy
• Sprawdzane bazy
  TAK

  Sprawdzane bazy TAK

  ---

  KRD, BIG prywatny i firmowy przedsiębiorcy

• Dodatkowe korzyści
  TAK

  Dodatkowe korzyści TAK

  ---

  • podpisanie umowy online
  • pożyczkodawca nie wymaga zaświadczeń, PIT i KPiR
  • ubezpieczenie spłaty finansowania
  • usługi doradcze dla przedsiębiorstw, które wpadły w spiralę zadłużenia

Pożyczkodawca nie wymaga zaświadczeń, PIT i KPiR.

3.

Gotówka na raty z kodem rabatowym Visset Spółka z o.o.

• Maksymalna kwota
  200 000 zł
• Okres spłaty
  12 miesięcy
• Sprawdzane bazy
  TAK

  Sprawdzane bazy TAK

  ---

  BIG InfoMonitor, ERIF, KRD

• Dodatkowe korzyści
  TAK

  Dodatkowe korzyści TAK

  ---

  • możliwość podniesienia limitu
  • Visset nie wymaga zaświadczeń o niezaleganiu w ZUS i US
  • usługa "Przyjemna spłata" umożliwiająca zmianę dnia płatności (po spłaceniu 3 pierwszych rat)
  • program rabatowy dla najlepszych klientów

Program Ochrony Płatności - wparcie klienta w monitoringu i windykacji wystawionych faktur (usługa płatna).

Przeczytaj recenzję

4.1

Złóż wniosek

Przejdź do pełnego rankingu

Kredyt kupiecki - czy warto?

Jest faktem, że kredyt kupiecki pozwala zachować dobre relacje z odbiorcami i w wielu przypadkach zwiększa sprzedaż, jednak udzielany bez należytej ostrożności potrafi wpędzić firmę w poważne kłopoty. Dlatego decydując się na tę formę rozliczeń, warto kierować się następującymi zasadami:

• w przypadku nowych odbiorców zawsze sprawdzać ich wiarygodność. Możemy w tym celu przejrzeć bazy dłużników, poprosić o dostarczenie zaświadczeń stwierdzających brak zobowiązań publicznoprawnych wobec ZUS i US, zapoznać się ze sprawozdaniem finansowym firmy klienta, ewentualnie skorzystać z usług wywiadowni gospodarczych. Innym sposobem jest sprawdzenie w Internecie, jakimi opiniami cieszy się dana firma,
• zacząć od krótszych okresów kredytowania i wydłużać je w miarę trwania współpracy,
• zadbać o pisemną formę umowy kredytu,
• umieścić w umowie zapisy o konsekwencjach opóźnienia w spłacie (wstrzymanie dalszej sprzedaży, odbiór towaru, odsetki karne, oddanie sprawy do kancelarii windykacyjnej itp.),
• regularnie monitorować nierozliczone należności i reagować bez zwłoki na wszystkie przeterminowane faktury,
• wdrożyć wewnętrzne procedury windykacyjne i konsekwentnie je stosować.

Tymczasem wielu przedsiębiorców decydujących się na kredytowanie kontrahentów wychodzi z założenia, że nie warto zrażać stałych odbiorców i to nawet wtedy, gdy łamią oni zasady kredytu kupieckiego (czyli mówiąc prościej, nie płacą w terminie). Ta strategia na dłuższą metę może doprowadzić do katastrofy, zwłaszcza gdy takich niepłacących kontrahentów przybywa, a kwota zadłużenia błyskawicznie rośnie. Kredyt kupiecki powinien być opłacalny dla obu stron - jeśli tak nie jest, warto jak najszybciej przyjąć zasadę, że udzielamy kredytu wyłącznie rzetelnym klientom, a nie każdemu, kto o to poprosi.