Zmiany kursów walut mogą prowadzić do niepożądanych strat, których firmy i inwestorzy chcieliby uniknąć. Ponieważ trudno jest przewidzieć siłę i kierunek tych zmian, często pożądane jest ograniczenie ich negatywnego wpływu na wyniki finansowe. Z tego artykułu dowiesz się, na czym dokładnie polega ryzyko walutowe, jakie są jego rodzaje oraz w jaki sposób można nim skutecznie zarządzać.
Czym jest ryzyko walutowe?
Ryzyko walutowe, zwane również kursowym, odnosi się do niepewności związanej z przyszłymi zmianami kursów walutowych. Zjawisko to dotyczy przede wszystkim firm, które handlują międzynarodowo, a także osób inwestujących za granicą.
Dla podmiotów, które eksportują lub importują towary, zmienność kursowa może oznaczać, że zysk z ich transakcji stanie się mniejszy od oczekiwanego, lub że wzrosną im koszty zakupu. Natomiast dla inwestorów wahania kursów są ważne dlatego, że zmieniają wartość ich zagranicznych inwestycji, niezależnie od zachowania cen samych aktywów.
Wahania kursów walut mogą mieć nie tylko negatywny, ale też pozytywny wpływ na wyniki transakcji. Mimo wszystko, wiele podmiotów woli zastosować rozwiązania, które pozwolą im zminimalizować zależność od zmian kursowych. Dzięki zastosowaniu odpowiednich narzędzi, mogą lepiej kontrolować finanse i zwiększyć przewidywalność swoich wyników.
Rodzaje ryzyka kursowego
Ryzyko walutowe może przybierać różne formy, zależnie od charakteru działalności i stopnia ekspozycji na rynki międzynarodowe. Każdy rodzaj tego ryzyka wiąże się z odmiennymi wyzwaniami oraz konsekwencjami, które mogą wpływać na wyniki finansowe firm i zwroty z inwestycji. Zrozumienie, z jakim rodzajem ryzyka masz do czynienia, jest kluczowe, by skutecznie nim zarządzać i ograniczyć jego negatywne oddziaływanie.
Ryzyko transakcyjne
Ten rodzaj ryzyka walutowego dotyczy w zasadzie każdego, kto zawiera transakcje rozliczane w walucie obcej. Wynika ono z faktu, że wartość transakcji, przeliczona na walutę krajową, może się zmienić w wyniku wahań kursów walutowych, które wystąpią między momentem zawarcia umowy a jej ostatecznym rozliczeniem.
Polska firma podpisała kontrakt na zakup maszyn z USA za 100 000 USD, które ma zapłacić za 3 miesiące. Jeśli w tym czasie kurs dolara wzrośnie, to w przeliczeniu na polskie złote firma poniesie wyższe koszty zakupu.
Przykład 2:
Inwestor nabywa akcje amerykańskiej spółki za 10 000 USD. Jeśli w momencie sprzedaży akcji kurs dolara będzie niższy niż w chwili ich zakupu, wartość inwestycji w przeliczeniu na rodzimą walutę również się zmniejszy. Aby taka inwestycja przyniosła zysk, wzrost wartości akcji wynikający z ich aprecjacji musi być proporcjonalnie większy niż strata spowodowana osłabieniem dolara.
Ryzyko przeliczeniowe
O ile ryzyko transakcyjne ma bezpośredni wpływ na przepływy pieniężne i rentowność transakcji, tak ryzyko przeliczeniowe odwołuje się bardziej do kwestii związanych z księgowością i sprawozdawczością.
W przypadku firm działających na rynku międzynarodowym ten rodzaj ryzyka dotyczy sytuacji, w której muszą one przeliczać wyniki wyrażone w walutach obcych na walutę krajową. Zmiana kursów może zniekształcić obraz finansowy firmy w sprawozdaniach, wpływając na ocenę jej kondycji przez inwestorów lub kredytodawców.
Jeśli chodzi o inwestycje, omawiane ryzyko pojawia się wtedy, gdy takie przeliczenie trzeba wykonać w kontekście wartości aktywów inwestora lub funduszu. Dotyczy ono głównie raportowania wyników inwestycji lub określania ich bieżącej wartości rynkowej.
Międzynarodowa korporacja notowana na giełdzie w Polsce osiąga przychody w euro, a jej sprawozdania są sporządzane w złotych. Wzrost kursu złotego względem euro obniży raportowaną wartość tych przychodów.
Przykład 2:
Fundusz inwestycyjny denominowany w euro zwiększa wartość w swojej walucie bazowej o 10%. Jednak jednoczesny spadek kursu euro względem rodzimej waluty inwestora może spowodować, że ostateczny wynik inwestycji będzie neutralny lub nawet negatywny, pomimo dobrych wyników funduszu wyrażonych w walucie bazowej.
Ryzyko ekonomiczne
Ryzyko ekonomiczne to długoterminowy wpływ zmian kursów walut na wartość firmy i jej konkurencyjność, a także na wycenę zagranicznych aktywów inwestycyjnych. Zmiany kursowe wynikają m.in. z polityki monetarnej banków centralnych, występowania faz cyklu gospodarczego czy sytuacji geopolitycznej.
Polska firma eksportująca towary do krajów strefy euro może stracić konkurencyjność, jeśli polski złoty znacząco się umocni. W tej sytuacji jej ceny staną się mniej atrakcyjne w porównaniu z cenami lokalnych producentów. Z perspektywy takiego podmiotu lepiej jest, gdy rodzima waluta traci na wartości, bo w tym wypadku ceny jego produktów stają się bardziej konkurencyjne.
Przykład 2:
Silne napięcia polityczne lub problemy gospodarcze w kraju emitującym daną walutę mogą prowadzić do jej osłabienia. To z kolei przekłada się na spadek wartości aktywów denominowanych w tej walucie.
Zarządzanie ryzykiem walutowym – zalety i wady różnych strategii
Aby zminimalizować wpływ wahań kursów walut na wyniki firmy czy zwroty z inwestycji, stosuje się różne strategie zarządzania ryzykiem walutowym. Każda z nich ma swoje wady i zalety, a ich skuteczność zależy głównie od indywidualnej sytuacji danego podmiotu.
Hedging walutowy z wykorzystaniem instrumentów finansowych
Jedną z najpopularniejszych strategii jest hedging walutowy, który wykorzystuje instrumenty finansowe, takie jak opcje oraz kontrakty futures i forward. Pozwalają one ustalić przyszły kurs wymiany lub zminimalizować straty wynikające z niekorzystnych zmian kursowych.
Zalety:
- Stabilność finansowa – hedging pozwala niejako zablokować kurs wymiany waluty, co daje firmom i inwestorom pewność co do wysokości przyszłych kosztów lub wpływów.
- Elastyczność – opcje walutowe dają możliwość, ale nie obowiązek, wykonania transakcji; posiadacz opcji nie musi więc realizować wynikających z nich praw, gdy nie jest to dla niego opłacalne.
- Szerokie zastosowanie – instrumenty te mogą być stosowane zarówno przez firmy, jak i inwestorów, którzy chcą ochronić się np. przed spadkiem wartości waluty obcej i wycenianych w niej zagranicznych papierów wartościowych.
Wady:
- Dodatkowe koszty – stosowanie hedgingu wymaga poniesienia kosztów transakcyjnych, zapłacenia premii (w przypadku opcji), czy też utrzymywania depozytu zabezpieczającego (np. kontrakty futures).
- Złożoność – posługiwanie się takimi instrumentami wymaga specjalistycznej wiedzy, co może być barierą dla mniejszych firm i inwestorów indywidualnych.
- Brak korzyści z pozytywnych zmian kursowych – w przypadku kontraktów forward i futures zabezpieczenie eliminuje możliwość czerpania zysków z korzystnych ruchów kursowych.
Hedging naturalny
Naturalny hedging walutowy to strategia, która polega na minimalizowaniu ekspozycji na zmienność kursów walut bez wykorzystania instrumentów finansowych. Jego istotą jest dążenie do dopasowania wpływów i wydatków w tej samej walucie. Firma może na przykład otworzyć produkcję w nowym miejscu i zaciągnąć kredyt w lokalnej walucie, ograniczając tym samym ryzyko związane z niekorzystnymi zmianami kursowymi.
Zalety:
- Niskie koszty wdrożenia – strategia nie wykorzystuje instrumentów finansowych, które wiązałyby się z dodatkowymi kosztami.
- Prostota – naturalny hedging jest łatwy do wdrożenia i nie wymaga posiadania specjalistycznej wiedzy.
Wady:
- Dość wąski zakres zastosowania – możliwość wykorzystania tej strategii zależy od struktury działalności podmiotu lub portfela inwestycyjnego; sprawdza się głównie w dużych firmach, które mają zbilansowane przepływy w jednej walucie.
- Niekompletne zabezpieczenie – strategia może nie chronić przed ryzykami wynikającymi z przeliczeń księgowych czy makroekonomicznych.
Dywersyfikacja walutowa
Dywersyfikacja walutowa zakłada prowadzenie działalności lub inwestowanie w różnych walutach. Dzięki temu zmiany wartości jednej waluty nie mają tak dużego wpływu na wynik finansowy.
Zalety:
- Redukcja ryzyka – wahania jednej waluty mogą być równoważone przez wzrost innej.
- Elastyczność – działa zarówno w firmach, jak i u inwestorów, którzy operują na wielu rynkach.
- Potencjalne zyski na rynku walutowym – możliwość czerpania zysków z korzystnych zmian kursowych na różnych walutach.
Wady:
- Złożoność zarządzania – wymaga monitorowania wielu walut i ich wzajemnych relacji.
- Koszty transakcyjne – operowanie na różnych rynkach walutowych wiąże się z dodatkowymi wydatkami.
- Brak pełnej ochrony – nie zabezpiecza przed silnymi wahaniami na rynku jednej waluty, jeśli jest dominująca w portfelu.
Zarządzanie ryzykiem poprzez monitoring rynku walutowego
Część firm i inwestorów decyduje się na aktywne zarządzanie ryzykiem poprzez stałe obserwowanie rynku walutowego i elastyczne reagowanie na zachodzące na nim zmiany.
Zalety:
- Możliwość szybkiego reagowania – pozwala podejmować decyzje w odpowiedzi na zmieniające się warunki rynkowe.
- Niższe koszty – brak konieczności korzystania z kosztownych zabezpieczeń w postaci instrumentów finansowych.
- Dostosowanie do krótkoterminowych zmian – najlepsze efekty przynosi w warunkach wysokiej zmienności.
Wady:
- Wymaga angażowania zasobów – stałe monitorowanie rynku wymaga czasu, wiedzy i odpowiednich narzędzi analitycznych.
- Brak pełnej ochrony– zwykle nie jest skuteczny w przypadku nagłych, nieprzewidzianych zmian kursów walut.
- Czynnik emocjonalny – konieczność podejmowania decyzji w krótkim czasie może prowadzić do błędów i strat.
Zarządzanie ryzykiem bez zabezpieczenia
Niektóre podmioty decydują się nie zabezpieczać przed ryzykiem walutowym, przyjmując je jako naturalny element swojej działalności.
Zalety:
- Brak kosztów zabezpieczeń – eliminacja wydatków związanych z instrumentami finansowymi i monitoringiem rynku.
- Potencjalne zyski na rynku walutowym – pozwala wykorzystać zmiany kursów na swoją korzyść.
- Prostota – brak konieczności wdrażania skomplikowanych strategii zarządzania.
Wady:
- Pełna ekspozycja na ryzyko – firmy i inwestorzy są w pełni narażeni na wahania kursów walutowych.
- Nieprzewidywalność wyników – ryzyko walutowe może znacząco wpłynąć na stabilność finansową i wartość inwestycji.
- Brak kontroli – podejście to jest ryzykowne zwłaszcza w warunkach dużej zmienności rynków.
Inne metody zarządzania
Jak widać, podmioty narażone na ryzyko walutowe mogą nim zarządzać na wiele sposobów. To jednak nie wszystko – mają one również możliwość korzystania z rozwiązań uzupełniających. Najwięcej z nich pozostaje do dyspozycji firm, zwłaszcza tych większych, które stosują czasem ubezpieczenia walutowe, zaciągają kredyty w walutach obcych czy przenoszą ryzyko na swoich kontrahentów.
Jak się zabezpieczyć i ograniczyć ryzyko kursowe?
Ryzyko walutowe jest nieodłącznym elementem inwestowania za granicą i prowadzenia działalności międzynarodowej. Klucz do sukcesu to dobór odpowiedniej strategii i jej regularna modyfikacja w zależności od zmieniających się warunków rynkowych. Większe firmy angażują do tych zadań ekspertów, natomiast te mniejsze oraz inwestorzy ryzykiem walutowym zwykle zarządzają samodzielnie.
Oznacza to, że działania związane z zarządzaniem ryzykiem należy rozpocząć od analizy potrzeb firmy lub inwestora. Duże przedsiębiorstwa i doświadczeni inwestorzy mogą stosować zaawansowane narzędzia finansowe, takie jak opcje lub kontrakty futures. Natomiast mniejsze firmy i drobni inwestorzy mogą polegać na naturalnym hedgingu lub dywersyfikacji walutowej.
Ważnym elementem zarządzania ryzykiem walutowym jest systematyczne obserwowanie kursów i trendów rynkowych. Dzięki temu można szybciej reagować na zmiany oraz dostosowywać strategię w czasie rzeczywistym. Warto korzystać z rozmaitych raportów analitycznych, narzędzi do prognozowania kursów oraz danych makroekonomicznych.
Współczesne technologie umożliwiają automatyzację wielu procesów związanych z zarządzaniem ryzykiem walutowym. Narzędzia takie jak platformy do tradingu walutowego czy systemy ERP pozwalają na wygodne śledzenie kursów i automatyczne realizowanie transakcji.
Przyjmijmy, że założyłeś lokatę walutową w dolarach amerykańskich, wpłacając na nią 1000 USD. Aktualny w momencie otwarcia lokaty kurs wymiany dolara do złotego to 4,00. Wartość lokaty w przeliczeniu na polskie złote to 4000 zł. Jeśli okaże się, że po zakończeniu oszczędzania kurs dolara spadł do 3,80 zł, wówczas pieniądze te będą warte 3800 zł. Różnicę w wysokości 200 zł uzyskasz natomiast w formie zysku z inwestycji w kontrakt terminowy. Jeśli natomiast dolar spadłby jeszcze mocniej, np. do 3,50 zł, wówczas dzięki kontraktom zarobiłbyś aż 500 zł.
Ale w biznesie nie ma nic za darmo. Jest też drugi scenariusz, w którym dolar podrożałby np. do 4,40 zł. Wtedy wartość Twoich pieniędzy na lokacie wzrośnie do 4400 zł. Wówczas jednak posiadany kontrakt terminowy przyniesie Ci stratę w wysokości 400 zł (4000 zł – 4400 zł). Niemniej w dalszym ciągu łączna suma pieniędzy w Twoim posiadaniu wynosić będzie 4000 zł (plus oczywiście naliczone w międzyczasie odsetki). Tak więc obojętnie, w którą stronę podążą notowania amerykańskiej waluty, nie będzie to miało wpływu na stan Twojego portfela.
W poniższym zestawieniu znajdziesz oferty najlepszych kont inwestycyjnych, które zapewniają dostęp do kontraktów i opcji walutowych, a także wielu innych instrumentów finansowych.
Ranking rachunków maklerskich - Grudzień 2024
-
Konto0 złMiesięczna opłata za prowadzenie rachunku 0 zł
po roku może pojawić się opłata w wysokości 10 EUR; można jej jednak łatwo uniknąć, wykonując min. 1 transakcję w ciągu roku / jeśli na koncie nie ma środków / jeśli są kupione dowolne akcje
-
Akcje z GPW0%Akcje 0%
- 0% w przypadku miesięcznego obrotu do 100 tys. EUR (minimalna wartość zlecenia to 10 zł)
- 0,2%, min. 10 EUR od nadwyżki pow. 100 tys. EUR
-
Kontrakty na WIG20kontrakty CFDKontrakty terminowe na WIG20 i inne indeksy kontrakty CFD
XTB nie oferuje klasycznych kontraktów futures, lecz kontrakty CFD na WIG20 i wiele innych indeksów oraz instrumentów bazowych. Takie produkty mają nieco inną konstrukcję, ale również pozwalają grać z dźwignią na wzrosty i spadki rozmaitych aktywów. W przypadku handlu kontraktami CFD za pośrednictwem XTB koszty transakcyjne są już zawarte w spreadzie i nie jest pobierana dodatkowa prowizja; dla kontraktów na WIG20 standardowy spread wynosi ok. 2 pipsy.
-
Rynki zagraniczneUSA, DE, UK + 12 innych
-
Konto0 złMiesięczna opłata za prowadzenie rachunku 0 zł
W razie braku dokonania transakcji w ciągu 365 dni pojawi się opłata w wysokości 9 zł miesięcznie (lub ewentualnie 3 EUR bądź 3 USD). Nie zostanie ona naliczona, jeśli we wskazanym okresie miałeś otwarte pozycje lub też wykonałeś transakcję po upływie 365 dni a przed momentem pobrania opłaty.
-
Akcje z GPW0,19%, min. 5 zł
-
Kontrakty na WIG20kontrakty CFDKontrakty terminowe na WIG20 i inne indeksy kontrakty CFD
TMS nie oferuje klasycznych kontraktów futures, lecz kontrakty CFD na WIG20 i wiele innych indeksów oraz instrumentów bazowych. Takie produkty mają nieco inną konstrukcję, ale również pozwalają grać z dźwignią na wzrosty i spadki rozmaitych aktywów. W przypadku handlu kontraktami CFD za pośrednictwem TMS koszty transakcyjne są już zawarte w spreadzie i nie jest pobierana dodatkowa prowizja.
-
Rynki zagraniczneUSA, DE, UK + 2 inne
-
Konto0 zł
-
Akcje z GPW0,12%, min. 10 zł
-
Kontrakty na WIG20niedostępne
-
Rynki zagraniczneUSA, UK, DE + 22 inne
Podsumowanie
Z mniejszym lub większym ryzykiem walutowym muszą zmierzyć się firmy i inwestorzy działający na rynkach międzynarodowych. Jednak znając specyfikę różnych rodzajów tego ryzyka, takich jak ryzyko transakcyjne, przeliczeniowe czy ekonomiczne, można opracować skuteczną strategię zarządzania i niwelowania zagrożeń.
Co oczywiste, ważne jest również zrozumienie specyfiki i działania dostępnych narzędzi zabezpieczających, a także zależności występujących na rynku walutowym. Nie są to rzeczy proste, dlatego spora część podmiotów i inwestorów nie zabezpiecza się przed ryzykiem kursowym lub zabezpiecza się jedynie w ograniczonym zakresie. Takie podejście nie musi okazać się błędne, ale pod warunkiem, że ekspozycja na ryzyko walutowe nie jest zbyt duża. W pozostałych przypadkach warto chronić finanse i zapewnić sobie możliwie największą przewidywalność przepływów pieniężnych.
Komentarze
(0)