Podatek Belki a lokaty bankowe
W Polsce, podobnie jak w wielu innych krajach, zysk z lokaty bankowych podlega opodatkowaniu. Najczęściej w tym kontekście mów się o tzw. podatku Belki.
Co to jest podatek Belki?
Podatek Belki to potoczna nazwa podatku od zysków kapitałowych. Jest on płacony przez osoby fizyczne od dochodów, jakie wypracowały ich oszczędności na lokatach i kontach oszczędnościowych, ale także m.in. od zysków z giełdy, inwestycji w kryptowaluty, handlu walutami, a nawet od zysków z udzielenia pożyczki innej osobie.
Ile wynosi podatek od zysków z lokat i jak go obliczyć?
Podatek od zysków kapitałowych zawsze wynosi 19% (jest to bowiem podatek liniowy), niezależnie od kwoty osiągniętego zysku. Nie ma od niego ani ulg, ani kwot wolnych.
Najprostszy sposób na obliczenie należnego podatku od zysku z lokaty to skorzystanie ze wzoru:
Analogicznie zysk netto z lokaty obliczamy: kwota brutto × 0,89.
Jednak samodzielne wyliczenie zysku brutto może przysparzać pewnych problemów, ponieważ trzeba pamiętać, że oprocentowanie podawane jest w skali roku, wiedzieć, ile dni liczy jeden rok według banku (najczęściej jest to 365 dni, ale bywa też 366 w roku przestępnym, a nawet 360), sprawdzić, ile dni dokładnie liczy lokata podawana w miesiącach itd.
Oczywiście da się to policzyć samodzielnie, ale zysk z lokaty najłatwiej obliczyć w kalkulatorze lokat.
Kiedy płacimy podatek Belki od lokat?
Zawsze, jeśli osiągnęliśmy zysk, czyli uzyskaliśmy odsetki z lokaty. Jeśli jednak zerwaliśmy lokatę przed terminem i bank – zgodnie z umową – nie naliczył nam żadnych odsetek, to wtedy podatek nie jest płacony, ponieważ nie zaistniał żaden zysk podlegający opodatkowaniu.
Kto odprowadza podatek Belki od lokat?
Odpowiedź jest prosta: bank. Robi to automatycznie przy kapitalizacji odsetek; kwota, która pojawia się na Twoim rachunku po zakończeniu lokaty, to już kwota netto, czyli po opodatkowaniu.
Oznacza to, że w ogóle nie musisz przejmować się odprowadzaniem podatku. Nie jest konieczne też składanie jakichkolwiek dodatkowych formularzy podatkowych. W przypadku lokat wszelkie kwestie formalne odbywają się bez naszego udziału na linii bank-skarbówka.
Od tej zasady istnieją (nieliczne) wyjątki. Chodzi tu o lokaty zakładane w zagranicznych bankach, w których wprost jest zaznaczone, że podatek zostanie odprowadzony w tym kraju. Jeśli godzisz się na te warunki, to nie ma problemu; bywa jednak i tak, że podatek od zysków kapitałowych w tych krajach jest wyższy niż w Polsce (np. w Austrii wynosi on 25%) i znacznie korzystniej jest rozliczyć się z krajową skarbówką. W takiej sytuacji zysk osiągnięty w banku zagranicznym musisz wykazać w polskim rozliczeniu rocznym (PIT-38).
Czy da się uniknąć podatku Belki od lokat?
Obecnie nie można uniknąć podatku od zysków kapitałowych z lokaty. Kiedyś, w pierwszych latach obowiązywania tej daniny objęte nią nie były lokaty jednodniowe, dzięki czemu produkty te zyskały sporą popularność (i to pomimo tego, że korzystanie z nich było, delikatnie mówiąc, uciążliwe). Szybko jednak ta furtka została zamknięta i dziś wszystkie depozyty podlegają podatkowi Belki.
Legalne sposoby na uniknięcie podatku Belki
Na rynku istnieje kilka rodzajów produktów finansowych, od których – w pewnych okolicznościach – można uniknąć uiszczenia podatku od zysku kapitałowych. Chodzi tu o:
- Indywidualne Konta Emerytalne (IKE),
- Indywidualne Konta Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE),
- Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK),
- Pracownicze Plany Emerytalne (PPE),
- Ogólnoeuropejski Indywidualny Produkt Emerytalny (OIPE).
Jak widzisz, chodzi tu o produkty typowo emerytalne, a nie "cudowny" sposób na uniknięcie podatku z lokaty. Ustawodawca, wyłączając produkty emerytalne z opodatkowania, chciał zachęcić obywateli do oszczędzania na emeryturę. Zwolnienie z podatku Belki możliwe jest jednak pod pewnymi warunkami, np. w przypadku IKE unikniesz daniny tylko wtedy, gdy środki wypłacisz po skończeniu 65 lat, a wcześniej wpłacałeś środki na IKE przynajmniej w 5 dowolnych latach kalendarzowych.
Być może oszczędzanie rachunkach emerytalnych okaże się dla Ciebie korzystniejsze niż deponowanie środków na lokatach, zwłaszcza jeśli zbliżasz się do emerytury. Warto przeanalizować taki wariant.
Ranking kont oszczędnościowych IKE - grudzień 2024
IKE rachunek oszczędnościowy w BNP Paribas
-
Opłata za konto IKE0 zł
-
Oprocentowanie5,85%Oprocentowanie 5,85%
oprocentowanie zależy od stawki WIBOR 3M, ustalane jest każdego dnia; dzienna kapitalizacja odsetek
-
Limit wpłat23 472 zł
-
Konto wymaganeNIE
IKE oszczędnościowe w VeloBanku
-
Opłata za konto IKE0 zł
-
Oprocentowanie5,75%Oprocentowanie 5,75%
oprocentowanie równe aktualnie obowiązującej stopie referencyjnej NBP
-
Limit wpłat23 472 zł
-
Konto wymaganeNIE
Ryzyka związane z unikaniem podatku Belki
Wspomniana już w artykule możliwość samodzielnego rozliczenia podatku od zysku kapitałowych w przypadku lokat zakładanych w niektórych zagranicznych bankach może rodzić pokusę zatajenia informacji o uzyskanych odsetkach przed polskim fiskusem.
Stanowczo odradzamy tego rodzaju oszustwo. Szansa, że skarbówka nie wie o naszych oszczędnościach za granicą, jest mizerna, bo na podstawie umów takich CRS czy FATCA urzędy skarbowe różnych krajów przesyłają sobie informacje o obcokrajowcach, które korzystają w danym państwie z instrumentów finansowych. W przypadku, gdy fiskus dowie się o niezapłaconym podatku, musisz liczyć się nie tylko z koniecznością uiszczenia zaległej daniny, ale również z wysoką grzywną.
Zysk z lokaty a obowiązek rozliczenia PIT
Osoby fizyczne (czyli, mówiąc ogólnie, „przeciętny Kowalski) nie muszą podawać w swoim rozliczeniu rocznym (PIT) zysku osiągniętego na lokatach, gdyż rozliczenia dokonał już bank.
Od tej zasady istnieją rzadkie wyjątki, jak wspomniane już rozliczenie odsetek uzyskanych w innym kraju według prawa polskiego, które wykazujemy w PIT.
Kto musi zgłaszać zyski z lokat do PIT?
Przedsiębiorcy, w odróżnieniu od osób fizycznych, mają obowiązek samodzielnego zgłaszania posiadanych lokat do urzędu skarbowego.
Różnica w obowiązkach wobec osób fizycznych i przedsiębiorców wynika z prostego faktu – ci drudzy nie są obłożeni podatkiem Belki. Żeby jednak nie dopuścić do sytuacji, w których Polacy będą masowo zakładać własne firmy, aby uniknąć podatku od zysków kapitałowych, firmowe lokaty obłożono podatkiem PIT lub CIT (zależnie od formy działalności). Pod kątem podatkowym wychodzi więc praktycznie na to samo, a jedyny plus dla przedsiębiorstw jest taki, że podatku od lokaty bankowej nie trzeba odprowadzać natychmiast po zakończeniu oszczędzania.
Samodzielne zgłoszenie lokat przez przedsiębiorców
Tego typu zgłoszenia dokonuje się na formularzu NIP-7 w przypadku jednoosobowych działalności gospodarczych oraz NIP-8 w przypadku podmiotów wpisanych do KRS (np. spółek akcyjnych). W praktyce zgłoszeniu podlega jednak wyłącznie numer rachunku lokaty, a nie zdeponowana kwota.
Wpłata oszczędności na lokatę a urząd skarbowy
A co dokładnie o naszych lokatach wie fiskus? Przyjrzyjmy się tej kwestii.
Czy urząd skarbowy może skontrolować lokaty bankowe?
Może, i to według własnego uznania, bez żadnego pretekstu, choć wpierw musi wszcząć postępowanie podatkowe.
Do 30 czerwca 2022 r. możliwość kontrolowania rachunków bankowych (a zatem także i rachunków lokat) dotyczyła tylko kont przedsiębiorców lub osób podejrzanych o przestępstwo, ale 1 lipca tegoż roku weszły w życie kolejne przepisy, dające skarbówce znacznie większe możliwości.
Mało tego: skontrolowany podatnik nie musi nawet zostać poinformowany, że jego rachunki podlegały kontroli.
Jakie informacje urząd skarbowy uzyskuje od banków?
Podkreślmy wpierw, że skarbówka otrzymuje od banków informacje o rachunkach, a nie sam dostęp do prywatnych kont. Dotyczą one:
- ile i jakie rachunki posiada klient (w tym rachunki papierów wartościowych),
- aktualnego stanu rachunków,
- obrotów na rachunkach,
- akcji oraz obligacji Skarbu Państwa zakupionych za pośrednictwem banku,
- umów kredytowych i pożyczkowych,
- obrotu certyfikatami depozytowymi wydawanymi przez bank.
Najważniejsze informacje o podatku Belki i lokatach bankowych
Ciężar rozliczeń zysków z lokat ze skarbówką w większości sytuacji bierze na siebie bank, automatycznie odprowadzając nasz podatek od razu po zakończeniu lokaty. Dzięki temu nie musimy poświęcać czasu na liczenie właściwej kwoty daniny. Oszczędzamy też czas na robienie przelewów podatkowych i uzupełniania kolejnych rubryk w formularzu PIT. Takiego komfortu nie mają jednak przedsiębiorcy, którzy wszelkie kalkulacje muszą robić samodzielnie.
Ranking lokat - grudzień 2024
-
Oprocentowanie8,5%
-
Zakres kwot2000 - 50 000 zł
-
Czas trwania3 miesiące
-
Konto osobisteTAKCzy konto osobiste jest wymagane?
TAK
musisz posiadać konto w Toyota Banku np. Moto Konto lub Indeksowane Konto Oszczędnościowe
-
Oprocentowanie7,6%
-
Zakres kwot1000 - 25 000 zł
-
Czas trwania6 miesięcy
-
Konto osobisteTAK
-
Oprocentowanie7,5%
-
Zakres kwot1000 - 25 000 zł
-
Czas trwania3 miesiące
-
Konto osobisteTAK
Sprawdź również ranking lokat firmowych.
Komentarze
(0)