Każdy, kto choć raz stanął przed koniecznością wymiany walut – czy to w banku, czy w kantorze – wie, że taka operacja zawsze wiąże się z kosztami. Kiedy chcemy określić, czy transakcja w euro lub dolarach się nam opłaci, powinniśmy kierować się głównie kursem walutowym, który wskaże poniesiony przez nas koszt. Jeśli z kolei chcielibyśmy ocenić, czy oferta walutowa danego banku lub kantoru jest opłacalna, lepszym miernikiem będzie spread walutowy.
Z tekstu dowiesz się:
- Czym jest spread walutowy?
- Jak obliczyć spread?
- Jakie są spready obowiązujące w bankach i kantorach?
- Jak obniżyć spread?
Wymiana walut nigdy nie odbywa się w stosunku 1:1. Marzeniem każdego byłoby zapłacić 1 zł za 1 euro czy dolara; niestety każda waluta ma swoją cenę, którą określa jej kurs. Kiedy chcemy wymienić polskie złote na EUR, USD, CHF i odwrotnie, często spotkamy się z określeniem “spread walutowy”. Co to właściwie oznacza i dlaczego jest lepszą miarą na określenie, czy oferta banku bądź kantoru jest opłacalna?
Spread walutowy – co to oznacza?
Zanim zajmiemy się spreadem, wyjaśnijmy, co banki rozumieją przez kurs kupna i kurs sprzedaży walut.
Kurs kupna wyraża cenę, po jakiej bank lub kantor kupuje walutę od klientów. Stosuje się go, przykładowo, kiedy wymieniamy euro na polskie złote, otrzymujemy przelew zagraniczny na rachunek prowadzony w PLN itp.
Kurs sprzedaży to cena, za jaką bank sprzedaje walutę klientowi. Jest używany przy rozliczaniu transakcji dokonanych kartą za granicą, przelewach walutowych wykonywanych z rachunków w polskich złotych i przy zwykłej wymianie PLN na EUR, USD itd.
Czym zatem jest spread walutowy? Definicja jest prosta: to różnica pomiędzy kursem sprzedaży a kursem kupna. Stanowi ona zysk instytucji finansowej na transakcjach wymiany walut. Wynika to z tego, że cena, po jakiej bank sprzedaje euro, dolary, funty itd., jest zawsze wyższa od ceny ich kupna. Różnica między nimi, czyli spread, to czysty zarobek dla danej instytucji.
Jak obliczyć spread, czyli trochę praktyki
Obliczanie spreadu nie jest niczym trudnym – wystarczy od kursu sprzedaży odjąć kurs kupna i w ten sposób otrzymujemy wynik w groszach. W tabelach kursowych spotykane jest także procentowe ujęcie spreadu. Wyliczany jest on wtedy według wzoru:
Spread = {(kurs sprzedaży – kurs kupna) / [(kurs kupna + kurs sprzedaży) / 2]} *100%
Niezależnie od tego, jakiej metody obliczeń użyjemy, spread może nam służyć do porównania oferty walutowej w bankach i kantorach (o czym niżej). Jak łatwo się domyślić, im niższa jego wartość, tym lepiej dla klienta. Sprawdźmy, jaka jest tego przyczyna.
Spread w praktyce
Wyobraź sobie, że masz 1000 zł i chcesz je wymienić na euro. W trzech różnych instytucjach dla tej waluty obowiązują poniższe kursy.
| Euro | Kurs kupna | Kurs sprzedaży | Spread w groszach | Spread w % |
| Bank X | 4,3715 zł | 4,6887 | 0,3172 zł | 7,00% |
| Bank Y | 4,3907 | 4,6623 | 0,2716 | 6,00% |
| Kantor Z | 4,4936 | 4,5236 | 0,03 | 0,67% |
W banku X po danym kursie sprzedaży możesz kupić 213,28 euro, natomiast w Y – 214,49 euro. W kantorze Z z kolei 1000 zł wymienisz na 221,06 EUR. Różnice między bankami nie są duże, ale już oferta kantoru wydaje się bardziej korzystna.
Zauważ, że powyższe działania dotyczą tylko wymiany złotych na euro. Co w sytuacji, kiedy chciałbyś sprzedać taką ilość waluty? Powinieneś otrzymać 1000 zł, prawda? Niestety, nie jest tak łatwo. Przy wymianie EUR na PLN stosowany jest kurs kupna waluty. Jeśli wynosi on, przykładowo, 4,3715 zł, to sprzedając bankowi X 213,28 euro, otrzymasz nie 1000 zł, a 932,35 zł, natomiast przy transakcji w kantorze Z… ok. 60 zł więcej! Spójrz na tabelę:
| Kurs kupna | Kurs sprzedaży | Koszt wymiany 1000 PLN na EUR | Koszt wymiany zakupionego EUR na PLN | Różnica | |
| Bank X | 4,3715 zł | 4,6887 | 213,28 EUR | 932,35 zł | 67,65 zł |
| Bank Y | 4,3907 | 4,6623 | 214,49 EUR | 941,76 zł | 58,24 zł |
| Kantor Z | 4,4936 | 4,5236 | 221,06 EUR | 993,36 zł | 6,64 zł |
Co stało się z brakującą kwotą? Dlaczego na początku mieliśmy 1000 zł, a na końcu zauważalnie mniej? To właśnie spread walutowy, który pokazuje, ile bank zyskał na całej operacji wymiany walut. Każda instytucja finansowa szuka dla siebie źródeł finansowania i zarabianie na spreadzie jest jednym z nich; niestety, z punktu widzenia klienta nie jest to korzystna sytuacja.
Spready walutowe w bankach
Wysokość spreadu na ogół się nie zmienia. Choć banki dowolnie kształtują kursy walutowe, opierając się przede wszystkim na kursie średnim publikowanym przez NBP, to tylko sporadycznie wprowadzają niewielkie korekty w spreadzie. Co do wielkości samego spreadu, to między poszczególnymi instytucjami można zauważyć dość duże różnice w zależności od konkretnej waluty. Przykładowo, dla euro najwyższy spread wynosi ponad 10%, najniższy zaś – 6%.
Kursy kupna i sprzedaży można także porównać z warunkami obowiązującymi na rynku walutowym (forexie). Ceny walut w bankach są oczywiście wyższe, jednak im mniejsza różnica między kursem rynkowym a kursem w danej instytucji, tym lepiej.
Jeśli w bankowości poszukujesz właśnie tanich i wygodnych rozwiązań walutowych, rozejrzyj się za instytucjami, w których spread jest stosunkowo niski. Przykładowo, płacąc kartą za granicą z konta w PLN, zapłacisz połowę spreadu + ewentualnie prowizję za przewalutowanie. Przy pojedynczej transakcji nie odczujesz różnicy, ale przy kilku, kilkunastu będzie ona zauważalna.
Taniej w kantorze internetowym
Podstawowe spready walutowe wynoszą od 6 do 10% i z tym niewiele można zrobić. Jeśli zależy nam na obniżeniu kosztów wymiany, dobrze skorzystać z oferty kantoru internetowego, czy to prowadzonego przez bank, czy przez inną instytucję. Spready w e-kantorach zwykle nie przekraczają 1%, a klienci mogą zawierać transakcje nie tylko w dogodnym czasie, ale i na ustalonych przez siebie warunkach. Co więcej, na takich platformach, oprócz możliwości wymiany danej waluty na polskie złote, znajdziesz też inne pary walutowe, np. EUR/USD, EUR/GBP itd. Pozwalają one wymienić konkretną walutę bezpośrednio na inną, z pominięciem złotego, jednak takie transakcje dokonywane są raczej przez doświadczonych inwestorów.
Kantory prowadzone przez banki będą wymagać od Ciebie posiadania konta walutowego. W większości przypadków taki rachunek jest bezpłatny, jednak niektóre instytucje pobierają opłaty za prowadzenie konta w obcej walucie.
Spread walutowy można obniżyć
Wiemy już, czym jest spread, pytanie jednak, do czego tę wiedzę możemy wykorzystać. Osoby, które sporadycznie wymieniają walutę czy płacą za granicą, raczej nie zwracają uwagi na to, że ich bank może stosować wysoki, niekorzystny spread. Doświadczeni, aktywni klienci będą już na to bardziej wyczuleni i spróbują poszukać sposobu na obniżenie kosztu transakcji walutowych i uniknięcie spreadu. Przykładowo:
- Przy spłacie rat kredytu we frankach szwajcarskich – banki już od dłuższego czasu stosują tu obniżony spread, dzięki temu kredytobiorcy mogą na lepszych warunkach zakupić walutę potrzebną do uregulowania zobowiązania.
- Przy płatnościach kartą za granicą – kiedy płacimy w obcej walucie poza granicami kraju (stacjonarnie i online), ponosimy koszt w postaci połowy spreadu, dlatego warto korzystać z lepszych rozwiązań w postaci kart wielowalutowych bądź kart rozliczanych po kursie organizacji płatniczej Visa / Mastercard.
Warto także wiedzieć, że przelewy w innej walucie niż euro dokonywane z rachunku w PLN mogą nas naprawdę słono kosztować, dlatego najlepiej zlecać je z konta w odpowiedniej walucie; opłaty wprawdzie nie unikniemy, ale przewalutowania po niekorzystnym kursie – już tak.
Spread walutowy to nieodłączny element każdej transakcji walutowej. Jak widzisz, są sposoby na to, aby go obniżyć, a nawet uniknąć ponoszenia tego kosztu. Dla chcącego nic trudnego!