Dźwignia finansowa – czym jest i jak działa?
- Co to jest dźwignia finansowa?
- Dźwignia finansowa – instrumenty, w których występuje
- Jak działa dźwignia finansowa i co ma z nią wspólnego depozyt zabezpieczający?
- Mechanizm dźwigni finansowej w instrumentach pochodnych – wady i zalety
- Co jeszcze warto wiedzieć? Efekt dźwigni finansowej w finansach firmowych i osobistych
Zacznijmy od tego, że pojęcie dźwigni finansowej może odnosić się nie tylko do rynku instrumentów pochodnych, ale również choćby do kwestii zarządzania kapitałem w firmie. W tym tekście skupimy się głównie na zastosowaniu dźwigni w inwestycjach, ale dla porządku krótko omówimy jej znaczenie dla finansów przedsiębiorstw.
Co to jest dźwignia finansowa?
Dźwignia finansowa, zwana również lewarem, to mechanizm wbudowany w instrumenty pochodne (derywatywy, derywaty), który pozwala na inwestowanie kwot znacznie większych od faktycznie posiadanych. Oznacza to, że dzięki dźwigni, przy relatywnie niskim zaangażowaniu kapitałowym (niskim depozycie składanym u brokera oferującego dany instrument), możesz uzyskać wysoką ekspozycję na rynku.
Jeśli nabywasz instrument pochodny, to każdy ruch na danym rynku może wygenerować dla Ciebie wielokrotnie wyższą stopę zwrotu niż w przypadku, gdybyś zainwestował w tradycyjne, nielewarowane aktywa inwestycyjne. Jeśli jednak rynek pójdzie w kierunku innym od przewidywanego, to ze względu na wykorzystanie dźwigni finansowej inwestycja przyniesie o wiele bardziej dotkliwe straty.
Instrumenty pochodne pozwalają zajmować zarówno długą, jak i krótką pozycję rynkową. Dzięki nim możesz zatem grać nie tylko na wzrosty, ale również spadki danego aktywa inwestycyjnego.
Dźwignia finansowa – instrumenty, w których występuje
Do najpopularniejszych instrumentów z dźwignią zaliczamy przede wszystkim kontrakty terminowe, opcje i kontrakty CFD (na różnice kursowe). Produkty te różnią się konstrukcją i szczegółami działania, ale wszystkie bazują na wspomnianym mechanizmie dźwigni finansowej. Oznacza to, że z każdym wiąże się duży potencjał zysku i jednocześnie wysokie ryzyko utraty zainwestowanych środków.
Aktywa bazowe w instrumentach z dźwignią
Za sprawą kontraktów czy opcji możesz uzyskać ekspozycję na praktycznie dowolne aktywo inwestycyjne, które w tym kontekście często nazywane jest aktywem (instrumentem) bazowym (podstawowym). Nazwa ta bierze się stąd, że wartość instrumentu bazowego jest podstawą dla wyceny powiązanego z nim instrumentu pochodnego. Warto jednak podkreślić, że ten ostatni stanowi osobny, formalnie niezależny, przedmiot handlu na giełdzie.
Doprecyzujmy, że instrumenty pochodne pozwalają zarabiać (i tracić) na zmianach wartości m.in. złota, srebra, ropy naftowej, indeksów giełdowych czy akcji. Nie wiążą się jednak z faktycznym zakupem takich aktywów, co niesie ze sobą pewne reperkusje. Przykładem niech będzie tutaj kontrakt na akcje PKO BP; instrument ten będzie zyskiwał na wartości wraz ze wzrostem kursu akcji banku, ale nie zapewni prawa do wypłacanej przez niego dywidendy ani do uczestnictwa w WZA (walnym zgromadzeniu akcjonariuszy) spółki.
Jeśli jesteś zainteresowany handlem z dźwignią, sprawdź nasz ranking kont maklerskich, które w większości zapewniają dostęp do polskich kontraktów terminowych i opcji. Natomiast poniżej znajdziesz zestawienie brokerów, którzy posiadają bogatą ofertę kontraktów CFD na pary walutowe, surowce czy akcje i indeksy z całego świata.
Ranking brokerów forex i CFD - Wrzesień 2023
spread w czasie trwania sesji europejskiej
- Szczegóły oferty
- Recenzja
- Szczegóły oferty
- Recenzja
Konto i opłaty z nim związane
-
Opłata za założenie/prowadzenie konta
0 zł
-
Liczba instrumentów
> 6000
-
Minimalny depozyt
brak
-
Waluty rachunku
USD, EUR, PLN
-
Metody zasilenia konta
- przelew bankowy,
- karta płatnicza,
- BlueCash,
- Dotpay,
- PayPal,
- Blik
-
Wypłata z konta
od 500 zł darmowa, ale możliwe prowizje pośrednika
-
Standardowa dźwignia finansowa
1 do 30
-
Ochrona przed ujemnym saldem
TAK
Charakterystyka brokera
-
Typ brokera
market maker
-
Rok założenia
2004
-
Kraj głównej siedziby
Polska
-
Oddział w Polsce
TAK
-
PIT-8C
TAK
-
Obsługa w języku polskim
TAK
-
Broker regulowany
TAK
-
Gwarancja w razie bankructwa brokera
TAK
-
Ostrzeżenie przed ryzykiem
77% rachunków inwestorów detalicznych odnotowuje straty pieniężne w wyniku handlu kontraktami CFD u niniejszego dostawcy CFD. Zastanów się, czy rozumiesz, jak działają kontrakty CFD i czy możesz pozwolić sobie na wysokie ryzyko utraty pieniędzy.
Rynek forex i indeksy
-
Minimalna jednostka transakcyjna
0,01
-
Spread na EUR/USD
0,9
spread standardowy w czasie trwania sesji europejskiej
-
Pary walutowe z PLN
USD, GBP, EUR, CHF
-
Spread na USD/PLN
18
-
Spread na SP500
0,6
-
Spread na DAX
1,5
spread w godz. 9:00-17:30
Pozostałe instrumenty
-
Kontrakty na złoto i srebro
TAK
-
Kontrakty na ropę naftową
TAK
-
Kontrakty na kryptowaluty
TAK
-
Kontrakty na WIG20
TAK
-
Kontrakty na akcje
TAK
-
Akcje
TAK
Spread w czasie trwania sesji europejskiej
- Szczegóły oferty
- Recenzja
- Szczegóły oferty
- Recenzja
Konto i opłaty z nim związane
-
Opłata za założenie/prowadzenie konta
0 zł
-
Liczba instrumentów
> 3000
-
Minimalny depozyt
brak
-
Waluty rachunku
USD, EUR, PLN
-
Metody zasilenia konta
- przelew bankowy,
- karta płatnicza,
- BlueCash,
- Dotpay
-
Wypłata z konta
bezpłatnie (druga i kolejna wypłata w miesiącu poniżej 200 zł jest płatna)
-
Standardowa dźwignia finansowa
1 do 30
-
Ochrona przed ujemnym saldem
TAK
Charakterystyka brokera
-
Typ brokera
market maker
-
Rok założenia
1997
-
Kraj głównej siedziby
Polska
-
Oddział w Polsce
TAK
-
PIT-8C
TAK
-
Obsługa w języku polskim
TAK
-
Broker regulowany
TAK
-
Gwarancja w razie bankructwa brokera
TAK
-
Ostrzeżenie przed ryzykiem
71% inwestorów detalicznych odnotowuje straty pieniężne podczas handlu z tym dostawcą. Zastanów się, czy możesz sobie pozwolić na wysokie ryzyko utraty pieniędzy.
Rynek forex i indeksy
-
Minimalna jednostka transakcyjna
0,01
-
Spread na EUR/USD
0,8
Spread w czasie trwania sesji europejskiej
-
Pary walutowe z PLN
USD, GBP, EUR, CHF
-
Spread na USD/PLN
20
-
Spread na SP500
0,7
-
Spread na DAX
0,9
Spread w godz. 9:00-17:30
Pozostałe instrumenty
-
Kontrakty na złoto i srebro
TAK
-
Kontrakty na ropę naftową
TAK
-
Kontrakty na kryptowaluty
TAK
-
Kontrakty na WIG20
TAK
-
Kontrakty na akcje
TAK
-
Akcje
TAK (polskie i amerykańskie)
W zależności od instrumentu transakcje zawierane są z eToro (model market maker) lub przekazywane do dostawców jego płynności (model STP)
- Szczegóły oferty
- Recenzja
- Szczegóły oferty
- Recenzja
Konto i opłaty z nim związane
-
Opłata za założenie/prowadzenie konta
0 zł
-
Liczba instrumentów
> 3500
-
Minimalny depozyt
100 USD
-
Waluty rachunku
USD
-
Metody zasilenia konta
- przelew bankowy,
- karta debetowa,
- karta kredytowa,
- PayPal,
- Skrill,
- Neteller
-
Standardowa dźwignia finansowa
1 do 30
Charakterystyka brokera
-
Typ brokera
market maker / STP
-
Rok założenia
2007
-
Kraj głównej siedziby
Cypr
-
Oddział w Polsce
NIE
-
PIT-8C
NIE
-
Obsługa w języku polskim
NIE
-
Broker regulowany
TAK
-
Gwarancja w razie bankructwa brokera
TAK
-
Ostrzeżenie przed ryzykiem
74% inwestorów detalicznych odnotowuje straty pieniężne podczas handlu z tym dostawcą. Zastanów się, czy możesz sobie pozwolić na wysokie ryzyko utraty pieniędzy.
Rynek forex i indeksy
-
Minimalna jednostka transakcyjna
0,01
-
Spread na EUR/USD
1,0
-
Pary walutowe z PLN
USD, EUR
-
Spread na USD/PLN
20
-
Spread na SP500
0,75
-
Spread na DAX
2,0
Pozostałe instrumenty
-
Kontrakty na złoto i srebro
TAK
-
Kontrakty na ropę naftową
TAK
-
Kontrakty na WIG20
NIE
-
Kontrakty na akcje
TAK
-
Akcje
TAK
Jak działa dźwignia finansowa i co ma z nią wspólnego depozyt zabezpieczający?
Pora przyjrzeć się bliżej temu, jak działa mechanizm dźwigni w instrumentach pochodnych. Aby ułatwić jego zrozumienie, wyjaśnijmy najpierw pojęcie depozytu zabezpieczającego, który jest immanentną częścią handlu z dźwignią.
Depozyt zabezpieczający (na platformach handlowych określany często jako margin) to nic innego jak kwota, którą musisz posiadać na swoim koncie inwestycyjnym, aby móc otworzyć daną pozycję rynkową. Jak łatwo zauważyć, jest on ujemnie skorelowany z dźwignią finansową, tzn. im większy jest lewar, tym mniejszy wymagany depozyt – i vice versa. Jeśli w danym instrumencie dźwignia wynosi np. 30:1 (w Polsce to maksymalny stopień dźwigni), to w tej sytuacji depozyt jest 30 razy mniejszy od wartości zajmowanej pozycji.
Dla lepszego zobrazowania tematu poniżej przedstawiamy praktyczne przykłady z rynku forex i giełdy papierów wartościowych. Pozwolą Ci one zorientować się w tym, jaki trzeba wnieść depozyt przy danym poziomie dźwigni i jak obliczyć wielkość lewara na danym instrumencie.
Przykład 1: Jak obliczyć wielkość depozytu?
Inwestor chce kupić kontrakt na parę walutową USD/PLN (czyli zagrać na wzrost ceny dolara względem złotego), w którym dźwignia wynosi 30:1. W takim przypadku, aby otworzyć pozycję rynkową, musi wnieść depozyt w wysokości odpowiadającej 3,33% rzeczywistej wartości kontraktu. Jeśli wartość ta wynosiłaby 10 000 dolarów (ok. 45 000 zł), to do otwarcia pozycji wystarczyłaby mu kwota 333,33 dolarów (ok. 1 500 zł).
W powyższym przykładzie 1 500 zł pozwoliłoby uzyskać rzeczywistą ekspozycję rynkową o wartości 45 000 zł. W tej sytuacji zmiana kursu USD/PLN o zaledwie 1 p.p. oznaczałaby zysk lub stratę w wysokości 450 zł, a nie 15 zł, jak byłoby to w przypadku zwykłego (nielewarowanego) zakupu dolarów za polskie złote.
Przykład 2: jak obliczyć dźwignię finansową?
Weźmy teraz przykład inwestora, który chce nabyć kontrakt na indeks WIG20. Instrument ten ma mnożnik w wysokości 20 zł, co oznacza, że rzeczywista wartość kontraktu odpowiada poziomowi indeksu pomnożonemu przez 20. Jeśli wartość ta wynosi np. 40 000 zł (2000 pkt. × 20), a depozyt zabezpieczający 8%, to do otwarcia pozycji wystarczy kwota 3 200 zł.
Aby poznać wielkość lewara, wystarczy posłużyć się prostą formułą na obliczenie dźwigni finansowej. Wzór w przypadku instrumentów pochodnych wyraża stosunek wartości kontraktu do zainwestowanej sumy. W tym przykładzie kwoty te wynoszą odpowiednio: 40 000 zł i 3 200 zł, więc poziom dźwigni sięga 12,5. Ponieważ ekspozycja na rynku jest 12,5-krotnie większa od depozytu zabezpieczającego, każda zmiana kursu kontraktu o 1 p.p. dałaby zysk lub stratę w wysokości 400 zł, a nie 32 zł, jak byłoby to w przypadku inwestycji w WIG20 pozbawionej dźwigni.
Mechanizm dźwigni finansowej w instrumentach pochodnych – wady i zalety
Wykorzystanie instrumentu z dźwignią pozwala otworzyć na danym rynku dużo większą pozycję niż zakup na nim zwykłego, nielewarowanego aktywa; tym samym daje to szansę na wypracowanie wysokich zysków w stosunku do zainwestowanego kapitału. Ponadto, mniejsze zaangażowanie kapitałowe powoduje, że możesz przeznaczyć więcej środków na inne inwestycje, czy też handlować wieloma instrumentami lewarowanymi w tym samym czasie.
Z pomocą instrumentów pochodnych łatwo zabezpieczysz także pozycje utrzymywane na tradycyjnych rynkach i fizyczne aktywa inwestycyjne. Na przykład, jeśli zainwestowałeś w złote sztabki czy monety, których nie chcesz sprzedawać, ale jednocześnie spodziewasz się wyraźnego, krótkotrwałego spadku ceny kruszcu, to możesz zająć pozycję krótką na kontrakcie na złoto. Dzięki dźwigni wystarczy, że zablokujesz na rachunku inwestycyjnym tylko ułamek wartości posiadanych sztabek i monet, a zyskasz możliwość pełnego „odrobienia” strat wynikających ze spadku ich cen rynkowych – oczywiście pod warunkiem, że ceny złota spadną i kontrakt przyniesie zysk.
Możliwość otwierania dużych pozycji przy niskim zaangażowaniu kapitałowym niesie ze sobą również oczywiste zagrożenia. Tak samo jak może zapewnić wysokie zyski, tak też wygeneruje dotkliwą stratę w przypadku niekorzystnej zmiany ceny instrumentu. Ta ostatnia może doprowadzić do konieczności uzupełnienia depozytu lub automatycznego zamknięcia pozycji. Gdy straty rosną, trudniej jest kontrolować emocje, a do tego pojawia się chęć „odegrania”, co często pogrąża nie tylko początkujących, ale też doświadczonych traderów.
Co jeszcze warto wiedzieć? Efekt dźwigni finansowej w finansach firmowych i osobistych
Dźwignia w instrumentach pochodnych jest swego rodzaju pożyczką od brokera lub domu maklerskiego, która pozwala Ci zawierać transakcje o wartości znacznie przekraczającej faktycznie inwestowaną kwotę. Podobny mechanizm występuje choćby w przypadku przedsiębiorstw, które finansują swoją działalność z pomocą kapitałów obcych.
W praktyce kapitał własny rzadko stanowi jedyne źródło finansowania firmy – najczęściej wspomaga się ona dodatkowo produktami bankowymi, takimi jak choćby kredyty i pożyczki. Stosunek środków własnych przedsiębiorstwa do poziomu zadłużenia również nazywamy dźwignią finansową. I podobnie jak w przypadku instrumentów lewarowanych – im jest ona wyższa, tym większe ryzyko ponosi firma. Z drugiej strony, to właśnie pozyskiwanie środków z zewnątrz pozwala przedsiębiorstwu zwiększyć przychody i rentowność kapitału własnego.
Zauważ, że z dźwignią finansową masz do czynienia także w przypadku np. zaciągania kredytu na mieszkanie. W tej sytuacji Twój własny wkład pieniężny wynosi np. 10% wartości nieruchomości, natomiast pozostałe 90% pożyczasz od banku. Także i tutaj działa dźwignia finansowa – mechanizm, który pozwala niewielkim nakładem dokonywać dużych inwestycji.
Komentarze
(2)A jakie sa maksymalne poziomy dzwigni na gieldach kryptowalut?
Odpowiedz
To zależy od giełdy i kryptowaluty, której dotyczy dany instrument pochodny. W przypadku popularnych krypto, np. bitcoina czy ethereum, bez problemu można znaleźć giełdę oferującą dźwignię x100 lub nawet większą.
Odpowiedz