Dofinansowania dla firm. Jak pozyskać dotacje unijne w 2022 r.?

Czym jest dotacja i kto może się o nią starać?

Dotacją nazywamy nieodpłatną i bezzwrotną pomoc finansową, którą państwo udziela podmiotom gospodarczym na realizację ich celów biznesowych za pośrednictwem różnych agend oraz instytucji (np. urzędów pracy, wojewódzkich urzędów marszałkowskich, Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, Banku Gospodarstwa Krajowego, Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska itp.). Jednostki te odpowiadają za uruchomienie krajowych oraz unijnych programów, w ramach których firmy mogą się starać o dofinansowanie. Ponadto zajmują się oceną wniosków, wypłatą funduszy oraz ich rozliczaniem, kontrolują też, czy przedsiębiorstwo wydatkowała pieniądze zgodnie z zasadami danego programu.

Warto bowiem wiedzieć, że otrzymanie dotacji wiąże się z koniecznością spełnienia konkretnych wytycznych. Przede wszystkim – zgłoszony przez firmę wniosek o dofinansowanie musi wpisywać się we właściwy projekt operacyjny (krajowy lub regionalny) – to znaczy realizować konkretną oś priorytetową, działanie i typ przedsięwzięcia (czyli tzw. poddziałanie).

Aby wyjaśnić te wszystkie pojęcia, posłużmy się konkretnym przykładem. Załóżmy, że chcemy zdobyć dotację na uruchomienie niepublicznego przedszkola dla dzieci niepełnosprawnych i znajdujemy w Internecie opis następującego programu:

Oś priorytetowa 8: Nowoczesna edukacja 

Działanie 8.1.: Poprawa dostępności i jakości edukacji przedszkolnej 

Poddziałanie 8.1.1: Poprawa dostępności i jakości edukacji przedszkolnej – projekty realizowane poza formułą ZIT  

Sprawdzamy, czy nasz projekt pasuje do tych wytycznych. Pozornie tak jest, jednak dostrzegamy mały haczyk. Beneficjentem programu mogą być wyłącznie osoby fizyczne prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą na terenie województwa podlaskiego. Tymczasem my zarejestrowaliśmy firmę w Katowicach i ma ona formę spółki cywilnej.

Warto więc mieć świadomość, że poszczególne programy pomocowe są kierowane do różnych grup beneficjentów. Generalnie obowiązuje zasada, że dotacje są udzielane firmom działającym w określonych branżach, które są w stanie wykazać, iż ich inwestycja przyniesie określone korzyści społeczno-gospodarcze (np. przyczyni się do zmniejszenia bezrobocia w regionie, wdrożenia innowacyjnej technologii itp.). W praktyce oznacza to, że nie każda nowa firma ma szansę na pozyskanie dotacji. I tak, właściciel hurtowni materiałów biurowych, który chciałby zdobyć środki na zakup nowych regałów, będzie musiał znaleźć inne źródło finansowania, w jego przypadku nie ma bowiem mowy o realizacji celu zgodnego z polityką gospodarczą czy społeczną państwa.

Dotacje unijne dla firm w 2022 r.

Warto podkreślić, że większość środków przeznaczonych na dofinansowanie przedsiębiorstw pochodzi z budżetu Unii Europejskiej. Łącznie w latach 2021- 2027 Polska otrzyma 76 mld euro, przy czym 72,2 mld euro mają stanowić środki przekazane w ramach polityki spójności, zaś 3,8 mld euro – z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji. Podobnie jak to miało miejsce we wcześniejszych latach, ok. 60% funduszy unijnych zostanie rozdysponowanych na poziomie krajowym, a pozostałe 40% trafi do marszałków województw na Programy Regionalne.

Unijnym wsparciem zostaną objęte następujące obszary: klimat i ochrona środowiska, energetyka, cyfryzacja, edukacja, innowacje, przedsiębiorczość, infrastruktura i sprawy społeczne. Jeśli więc nasza działalność gospodarcza wpisuje się w założenia programów pomocowych, a do tego potrafimy ten fakt uzasadnić we wniosku – śmiało możemy starać się o dofinansowanie.

Dotacje na otwarcie firmy

Jednak raczkujący przedsiębiorca może skorzystać nie tylko z dotacji unijnych, lecz również z dofinansowania ze środków krajowych. Ich rozdziałem zajmują się Powiatowe i Wojewódzkie Urzędy Pracy, które dodatkowo oferują programy dla osób bezrobotnych planujących rozpoczęcie działalności gospodarczej. Także w tym przypadku, aby móc ubiegać się o dofinansowanie, musimy spełnić szereg warunków (mogą się one nieco różnić w zależności od regionu). Z reguły jednak urzędy pracy prowadzą nabór w oparciu o następujące zasady:

• wnioskodawca musi posiadać status osoby bezrobotnej lub biernej zawodowo poświadczony przez ZUS lub Urząd Pracy,  
• spełniać wymagane kryterium wiekowe, 
• posiadać miejsce zamieszkania na terenie danego województwa/powiatu. 

Ponadto wnioskodawca nie może:

• prowadzić działalności gospodarczej w okresie 12 miesięcy przed dniem złożenia wniosku, 
• po zarejestrowaniu jako osoba bezrobotna odmówić (bez uzasadnionej przyczyny) przyjęcia propozycji zatrudnienia, szkolenia, stażu, przygotowania zawodowego, wykonywania prac interwencyjnych lub robót publicznych,  
• mieć długów w banku, zaległości podatkowych itp. 

Na jaką kwotę dotacji z urzędu pracy można liczyć?

Zgodnie z art. 46 ust. 1 pkt 2 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, dofinansowanie z PUP nie może przekroczyć 6-krotnego przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w danym kwartale. Z reguły jednak wysokość wsparcia bywa mniejsza - wiele tu zależy od takich czynników, jak region i stopa bezrobocia na danym obszarze. Są więc powiaty, w których możemy liczyć na maksymalną kwotę dotację, są i takie, w których dofinansowanie będzie o połowę niższe.

W III kwartale 2021 roku przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw wyniosło 5885,75 zł, tak więc w ramach dofinansowania możemy otrzymać maksymalnie 35 314 zł.

Dobrze napisany wniosek o dotację to podstawa sukcesu

Naszym pierwszym krokiem na drodze aplikowania o dotację jest pomysł lub cel, który chcemy zrealizować dzięki otrzymanym środkom. W dalszej kolejności musimy wytypować odpowiedni program (co może być o tyle trudne, że takich programów jest obecnie wiele i są one pilotowane przez różne instytucje, zarówno ogólnokrajowe, jak i regionalne).

Niezwykle istotne jest, abyśmy dokładnie przeanalizowali warunki, które muszą spełnić potencjalni beneficjenci. Dzięki temu będziemy wiedzieli, czy kwalifikujemy się do otrzymania funduszy dostępnych w ramach konkretnego naboru i jakie dokumenty będziemy musieli dołączyć do wniosku.

Ostatnim etapem jest wypełnienie obszernego formularza aplikacyjnego, który z reguły składa się z trzech części. W pierwszej z nich – informacyjnej – wpisujemy dane firmy, podajemy krótki opis projektu, uzasadniamy potrzebę jego realizacji, wymieniamy zadania umożliwiające wdrożenie, charakteryzujemy nasz potencjał finansowy i kadrowy oraz przedstawiamy sposób zarządzania projektem.

W kolejnej części – finansowej – prezentujemy budżet planowanego przedsięwzięcia (przy czym poszczególne wydatki muszą wynikać z opisu wcześniejszych zadań i być zgodne ze stawkami rynkowymi, a także spełniać warunki określone w "Wytycznych" do danego programu). Musimy również uzasadnić "niezbędność, efektywność oraz racjonalność" wszystkich wymienionych wcześniej kosztów.

I wreszcie, w ostatniej części wniosku – czyli w "Harmonogramie" – podajemy kolejność kolejnych zadań w ujęciu chronologicznym (najczęściej kwartalnym) i określamy czas ich trwania.

Dotacje na rozwój firmy – o czym warto pamiętać?

Jeśli chcemy odnieść sukces w walce o dotacje, musimy pamiętać o kilku zasadach. Przede wszystkim musimy wybrać program, który faktycznie pasuje do profilu działalności naszej firmy. Mogą nam w tym pomóc różne aplikacje dostępne zarówno na stronach instytucji pośredniczących w przekazywaniu funduszy, jak i na stronach prywatnych firm konsultingowych.

W pierwszej kolejności warto sprawdzić "Wyszukiwarkę Dotacji" zamieszczoną na stronie Portalu Funduszy Europejskich. Jest ona wyposażona w szereg filtrów, które ułatwią nam znalezienie odpowiedniego programu. Możemy również zgłosić się do regionalnego Punktu Informacyjnego Funduszy Europejskich i poprosić o pomoc zatrudnionych w nim specjalistów. Możemy wreszcie nawiązać współpracę z firmą doradczą, która zajmuje się pozyskiwaniem dotacji (wiele takich firm za wstępne konsultacje nie pobiera żadnych opłat).

Kolejną kwestią, którą powinniśmy wziąć pod uwagę, są ściśle określone terminy naboru wniosków, do tego połączone z ograniczoną liczbą beneficjentów. Warto więc aplikować o dotację jak najwcześniej – najlepiej natychmiast po uruchomieniu programu.

Aby otrzymać dofinansowanie, będziemy musieli również przedstawić różne dokumenty. W większości przypadków będzie to biznesplan, analiza finansowa oraz studium wykonalności, niekiedy jednak lista załączników może być dłuższa i obejmować np. bilans firmy, aktualny wpis do ewidencji działalności gospodarczej lub Krajowego Rejestru Sądowego, zaświadczenia o niezaleganiu w opłatach podatków i składek ZUS, zaświadczenie o niekaralności. Powinniśmy więc zapoznać się z wykazem wymaganych dokumentów i odpowiednio wcześnie je przygotować.

Pamiętajmy też, że wszystkie podane przez nas we wniosku informacje zostaną dokładnie przeanalizowane i sprawdzone. Wiele firm "na siłę" podciąga projekt pod konkretny program, jednak takie działanie z reguły kończy się odrzuceniem wniosku.

Dotacje dla firm jednoosobowych – czy warto skorzystać

Dla małego przedsiębiorcy uzyskanie dotacji jest olbrzymią szansą na rozwój firmy, jednak otrzymanie dofinansowania wymaga sporego wysiłku. Ktoś, kto nigdy wcześniej nie miał styczności z tego typu projektami, może mieć problemy z poprawnym wypełnieniem wniosku – chociażby ze względu na użyte w nim sformułowania, nie zawsze wyjaśnione w przystępny sposób (dobrym przykładem może być "wskaźnik realizacji celu", który należy opisać szczegółowo w części informacyjnej formularza).

Złożenie wniosku o dofinansowanie wiąże się również z przygotowaniem obszernej dokumentacji. Niektóre z tych załączników są wydawane przez różne urzędy i czasami trzeba na nie długo czekać, inne – chociażby sprawozdania finansowe – trzeba przygotować we własnym zakresie. To zaś oznacza, że należy mieć choćby minimalne pojęcie, jak napisać biznesplan lub studium wykonalności.

I najważniejsze – środki unijne to pieniądze publiczne i ich wykorzystanie nakłada na beneficjenta szereg obowiązków, np. prowadzenia szczegółowej dokumentacji, przestrzegania harmonogramu, prawidłowego rozliczania wydatków, utrzymania projektu przez określony okres czasu (np. 3 lata po otrzymaniu dotacji). Naruszenie tych procedur kończy się rozwiązaniem umowy i koniecznością zwrotu otrzymanych pieniędzy.

Zanim więc sięgniemy po publiczne środki, przemyślmy zawczasu, czy będziemy w stanie spełnić wszystkie wymogi związane z dotowanym projektem. Jeśli ubiegamy się o dofinansowanie po raz pierwszy lub chcemy mieć pewność, że złożony wniosek jest kompletny i zawiera wszystkie wymagane informacje, skorzystajmy z pomocy doświadczonych specjalistów, np. pracowników Funduszy Europejskich lub doradców firm konsultingowych.