Analizę fundamentalną (AF) można stosować w odniesieniu do wielu aktywów inwestycyjnych. Pozwala ocenić sytuację np. na rynku złota, konkretnej pary walutowej, bitcoina czy akcji, a także zorientować się, jakie są perspektywy danej inwestycji. W przypadku poszczególnych instrumentów finansowych stosuje się nieco inne metody i narzędzia, dlatego, żeby przejrzyście przedstawić temat, skupimy się na klasycznym rozumieniu AF. Inaczej mówiąc, zajmiemy się głównie analizą fundamentów akcji spółek giełdowych.
Co to jest analiza fundamentalna i do czego służy?
Jeśli chodzi o rynek kapitałowy, analiza fundamentalna stanowi zestaw metod i narzędzi, które wykorzystuje się w celu oszacowania rzeczywistej wartości danej spółki. Dzięki niej możesz ocenić, czy warto zainwestować w konkretne przedsiębiorstwo, kupując jego akcje. Co istotne, ta ocena uwzględnia obecną i przyszłą sytuację podmiotu, a także otoczenie, w którym on działa. Pozwala to zorientować się w jego potencjale rozwojowym oraz szansach na zwiększenie zysków. To o tyle ważne, że kwestie te mają kluczowy wpływ na przyszłe kształtowanie się ceny akcji spółki.
W analizie fundamentalnej zakłada się, że największe znaczenie ma kondycja: emitenta akcji, sektora, w którym on funkcjonuje, a także gospodarki jako całości (więcej na ten temat w dalszej części tekstu). Im korzystniej wyglądają te czynniki, tym wyższa jest wycena akcji przedsiębiorstwa i jednocześnie większa jego atrakcyjność dla inwestorów. Co oczywiste, są one istotne jedynie w perspektywie długo- i ewentualnie średnioterminowej. W przypadku krótkiego horyzontu, lepsze rezultaty zapewnia zwykle analiza techniczna, która pomaga znaleźć dogodny moment na wejście lub wyjście z danej inwestycji.
Jeśli zrozumiesz istotę analizy fundamentalnej i nauczysz się poprawnie korzystać z jej narzędzi, będziesz częściej podejmował trafne decyzje inwestycyjne. Wystarczy wspomnieć, że pozwala ona m.in:
-
ocenić, czy akcje danej spółki są w danym momencie tanie, czy drogie,
-
zidentyfikować potencjalne problemy finansowe firm, które mogą wpłynąć na ich przyszłe funkcjonowanie,
-
zbudować portfel inwestycyjny o pożądanym stosunku ryzyka do oczekiwanego zysku,
-
porównywać atrakcyjność poszczególnych firm pod kątem inwestycyjnym.
To wciąż tylko przykłady korzyści, jakie niesie ze sobą analiza fundamentalna. Pozostałe będziesz mógł uchwycić, gdy zapoznasz się z jej poszczególnymi etapami.
Z jakich etapów składa się analiza fundamentalna spółki?
Analiza fundamentalna przeprowadzana jest etapami i składa się tak naprawdę z kilku osobnych badań: makroekonomicznego, sektorowego, sytuacyjnego i finansowego. Wszystkie pozwalają szczegółowo poznać sytuację gospodarki i przedsiębiorstwa, a co za tym idzie, rzetelnie przeprowadzić końcowy, kluczowy etap AF. Tym ostatnim jest wycena giełdowa, czyli oszacowanie faktycznej wartości danej spółki.
Analiza makroekonomiczna
Pierwszy etap analizy fundamentalnej odnosi się do najszerszego możliwego otoczenia spółki, czyli gospodarki danego kraju i jego rynku akcji. W tym wypadku musisz przyjrzeć się takim elementom jak:
- sytuacja społeczno-polityczna kraju,
- polityka gospodarcza prowadzona przez rząd,
- zatrudnienie i bezrobocie,
- inflacja,
- stopy procentowe,
- stawki podatków,
- wysokość długu publicznego,
- kursy walutowe,
- bilans handlowy itp.
W ramach analizy makroekonomicznej powinieneś wziąć również pod uwagę ogólną sytuację gospodarczą i polityczną na świecie, a także inne czynniki o charakterze globalnym. To oczywiste, bo przecież niewiele jest firm, na które w ogóle nie oddziałują takie wydarzenia, jak choćby te z 2020 roku. Wybuch pandemii, wprowadzanie lockdownów, gigantyczny dodruk pieniądza czy ogólnoświatowy trend obniżania, a następnie podwyższania stóp procentowych to czynniki, które musi uwzględnić każdy analityk fundamentalny. Jest tak niezależnie od tego, czy bada rynek akcji, surowców, kryptowalut czy innych aktywów.
Analiza sektorowa i sytuacyjna
W przypadku rynku kapitałowego kolejny etap analizy fundamentalnej polega na badaniu atrakcyjności inwestowania w przedsiębiorstwa działające w danym sektorze. Dzięki analizie sektorowej możesz poznać m.in. ryzyko i możliwości rozwojowe konkretnej gałęzi gospodarki, otoczenie prawne, a także rozmiary rynku czy rentowność działających na nim podmiotów. Przeprowadzona analiza pomoże Ci ocenić, czy sektor będzie rozwijał się szybciej czy wolniej niż cała gospodarka.
Po rozeznaniu się w sytuacji makroekonomicznej i wybranego sektora możesz przejść do analizy sytuacyjnej, a więc badania konkretnej spółki. Ten etap jest niejako uszczegółowieniem analizy sektorowej i ma za zadanie ocenić firmę na tle całej branży. Dzięki niemu określisz pozycję podmiotu na rynku oraz zbadasz jego możliwości rozwoju z perspektywy pozafinansowej.
Analiza sytuacyjna pozwala poznać specyfikę działalności, politykę i cele przedsiębiorstwa, a także dowiedzieć się, na czym i jak zarabia ono pieniądze. Na tym etapie uwzględnia się też budowę i strukturę spółki, jak również jej lokalizację, plany inwestycyjne czy wielkość zatrudnienia. Bierze się także pod uwagę technologie wykorzystywane przez firmę i jakość jej zasobów ludzkich. Ważne są też cechy charakterystyczne jej produktów, a także to, jak przedstawia się w ich przypadku kwestia popytu i podaży (często jest to prezentowane przy pomocy tzw. macierzy BCG).
Analiza finansowa spółki
Wielu inwestorów największą wagę przywiązuje do analizy finansowej spółki. To uzasadnione, bowiem ten etap AF dostarcza odpowiedzi na najważniejsze pytania związane z inwestycją w dane przedsiębiorstwo. Pozwala ocenić jego rzeczywistą wartość, obecną kondycję finansową czy potencjał do generowania dochodów. Aby było to możliwe, trzeba odpowiednio wykorzystać i zinterpretować dane zawarte w sprawozdaniu finansowym, na które składa się bilans, rachunek zysków i strat oraz rachunek przepływów pieniężnych.
Co należy rozumieć przez „odpowiednie wykorzystanie i zinterpretowanie” danych? Na podstawie informacji zamieszczonych w sprawozdaniu przeprowadzana jest analiza wskaźnikowa. Wiąże się ona z obliczeniem wielu wskaźników finansowych, które pozwalają ocenić płynność, aktywność, poziom zadłużenia czy rentowność firmy. Wśród nich są również współczynniki, takie jak C/Z (cena do zysku) czy C/WK (cena do wartości księgowej), które odnoszą się do atrakcyjności zakupu akcji spółki.
Pamiętaj, że przeprowadzając analizę finansową należy korzystać wyłącznie z rzetelnych źródeł informacji. Zaliczają się do nich przede wszystkim raporty okresowe spółek, prospekty emisyjne czy rekomendacje domów maklerskich. Artykuły z serwisów ogólnotematycznych czy finansowych również bywają pomocne, ale mogą być subiektywne i/lub zawierać błędne dane.
Wycena giełdowa
Ostatni etap analizy fundamentalnej polega na ustaleniu wartości wewnętrznej akcji spółki, czyli kursu, po którym powinny być one (przynajmniej w teorii) notowane na giełdzie papierów wartościowych. Oszacowaną w ten sposób wartość porównuje się z bieżącą ceną rynkową waloru, co pozwala ocenić atrakcyjność jego zakupu. Gdy obliczona cena przewyższa kurs giełdowy, akcje uznaje się za niedowartościowane i warte nabycia. W sytuacji odwrotnej mamy do czynienia z przewartościowanymi walorami, dla których analitycy wystawiają rekomendację sprzedaży.
Miej na uwadze, że uzyskana wycena akcji generuje sygnał do zakupu lub sprzedaży akcji pod warunkiem, że wyraźnie odbiega od aktualnego kursu akcji. Różnice rzędu kilku czy nawet kilkunastu procent uznaje się za zbyt małe, by na ich podstawie zajmować pozycję rynkową.
Istotny jest również fakt, że nie istnieje jeden sposób obliczania wartości wewnętrznej akcji. Wykorzystywane są do tego metody:
- dochodowe – bazujące na założeniu, że wartość spółki zależy od jej zdolności do uzyskiwania przychodów w przyszłości,
- majątkowe – przyjmujące, że o wartości firmy decyduje jej majątek pomniejszony o zobowiązania,
- porównawcze (mnożnikowe) – które zakładają, że podobne spółki powinny mieć podobną wycenę,
- mieszane – łączące podejście dochodowe i majątkowe.
Analiza fundamentalna na przykładach
Rzetelnie przeprowadzona analiza fundamentalna spółki ma postać wielostronicowego dokumentu, opracowanego zgodnie z powyższym schematem. Z tego względu poniżej skupimy się jedynie na niektórych praktycznych zagadnieniach, które mogą pomóc ocenić, czy warto wejść lub wyjść z danej inwestycji.
Omówienie wybranych wskaźników finansowych na przykładzie akcji CD Projekt
Poniższa tabela przedstawia kilka wskaźników spółki CD Projekt (CDR), która zajmuje się produkcją i sprzedażą gier komputerowych. Wybraliśmy akurat te wskaźniki, bowiem są często wykorzystywane przez początkujących inwestorów, a jednocześnie nierzadko podlegają błędnym interpretacjom.
|
Wskaźnik / okres |
4 kw. 2022 |
I kw. 2023 |
II kw. 2023 |
III kw. 2023 |
|
Cena akcji CDR |
110,77 |
117,30 |
156,33 |
108,95 |
|
C/WK |
5,49 |
5,61 |
7,68 |
4,93 |
|
C/Z |
32,16 |
33,98 |
48,12 |
25,64 |
|
ROE |
17,59% |
17,30% |
15,89% |
20,26% |
Cena do wartości księgowej
Wskaźnik C/WK wyraża relację giełdowej wartości spółki do jej wartości księgowej. Przyjmuje się, że korzystna może okazać się inwestycja w akcje firm wycenianych poniżej wartości księgowej (z C/WK <1), natomiast te z wysokim wskaźnikiem uchodzą za przewartościowane. W praktyce, temat jest dużo bardziej złożony – wielkości C/WK mocno różnią się w zależności od branży, a ich niskie poziomy mogą świadczyć nie o atrakcyjnej wycenie, lecz o kłopotach finansowych i zagrożeniu bankructwem.
W przypadku akcji CDR w III kw. poprzedniego roku wskaźnik C/WK wynosił 4,93, ale i tak była to jedna z niższych wartości w sektorze gamingowym – rekordziści zanotowali ponad 5-krotnie wyższy wynik. Dla porównania w tym samym czasie PKN Orlen miał C/WK na poziomie 0,45 (średnia sektora to 0,6), a PKO BP 0,96 (tyle co średnia w branży). To nie dziwi, bo spółki kapitałochłonne siłą rzeczy mają niskie C/WK, natomiast firmy biotechnologiczne czy informatyczne, takie jak CD Projekt, charakteryzują się niską wartością księgową w stosunku do giełdowej wyceny.
Cena do zysku
Wskaźnik C/Z to stosunek rynkowej ceny akcji spółki do jej zysku. Pokazuje on, ile razy akcje danej spółki są droższe od zysku netto wypracowanego przez nią w ciągu ostatniego roku, czy też, ile lat trzeba czekać na zwrot z inwestycji. Przyjmuje się, że im niższa wartość wskaźnika, tym bardziej atrakcyjny jest zakup walorów spółki. W teorii, za okazję inwestycyjną można uznać sytuację, w której C/Z nie przekracza 8-10, natomiast o przewartościowaniu akcji mówimy wówczas, gdy wartość wskaźnika jest wyższa od 20.
W przypadku CD Projekt w III kw. 2023 r. omawiany wskaźnik wynosił ponad 25, co mogło świadczyć o przewartościowaniu akcji spółki. W rzeczywistości, był on najniższym od wielu kwartałów i jednocześnie znacznie niższym od średniej w sektorze gamingowym, która w tym czasie przekraczała 40.
W przeszłości wskaźnik C/Z spółki CD Projekt sięgał nawet 200, bowiem inwestorzy dyskontowali już wyczekiwany wielki sukces kolejnej gry producenta. Te astronomiczne wartości przypominają, że nie zawsze warto standardowo podchodzić do interpretacji wskaźników, takich jak C/Z.
Rentowność kapitału własnego (ROE)
Wskaźnik ROE (Return on equity) pokazuje stosunek zysku spółki po opodatkowaniu do jej kapitału własnego, czyli wszystkich aktywów pomniejszonych o zobowiązania. W odróżnieniu od poprzednich wskaźników pożądana jest jego wysoka, powtarzalna wartość, która zwykle świadczy o tym, że spółka jest w stanie sukcesywnie generować zyski w oparciu o posiadany kapitał. Co istotne, za wzrost ROE może jednak odpowiadać również wzrost zadłużenia spółki (pomniejsza on bowiem kapitał własny), czy też jednorazowej sprzedaży jakiegoś wartościowego składnika majątku (to również pomniejsza kapitał własny).
Umownie można przyjąć, że poziomy ROE poniżej 10% są niekorzystne, a powyżej 20% atrakcyjne. Jednak podobnie jak w przypadku C/Z i C/WK, także i wartości ROE mogą się wyraźnie różnić w zależności od branży. Są sektory, w których średni ROE często nie przekracza 10% (tak było w ostatnich latach choćby w przypadku banków), jak i takie, gdzie w pojedynczych kwartałach ROE przekracza 100, a nawet 200%. Wyniki CD Projekt w ostatnich 4 kwartałach prezentowały się korzystnie, zwłaszcza na tle konkurencji, która w tym czasie miała zwykle mocno ujemną wartość wskaźnika (w III kw. 2023 r. ok. -38%).
Ranking rachunków maklerskich - Kwiecień 2024
Po roku może pojawić się opłata w wysokości 10 EUR; można jej jednak łatwo uniknąć, wykonując min. 1 transakcję w ciągu roku / jeśli na koncie nie ma środków / jeśli są kupione dowolne akcje
- 0% w przypadku miesięcznego obrotu do 100 tys. EUR (minimalna wartość zlecenia to 10 zł)
- 0,2%, min. 10 EUR od nadwyżki pow. 100 tys. EUR
XTB nie oferuje klasycznych kontraktów futures, lecz kontrakty CFD na WIG20 i wiele innych indeksów oraz instrumentów bazowych. Takie produkty mają nieco inną konstrukcję, ale również pozwalają grać z dźwignią na wzrosty i spadki rozmaitych aktywów. W przypadku handlu kontraktami CFD za pośrednictwem XTB koszty transakcyjne są już zawarte w spreadzie i nie jest pobierana dodatkowa prowizja; dla kontraktów na WIG20 standardowy spread wynosi ok. 2 pipsy.
W razie braku dokonania transakcji w ciągu 365 dni pojawi się opłata w wysokości 9 zł miesięcznie (lub ewentualnie 3 EUR bądź 3 USD). Nie zostanie ona naliczona, jeśli we wskazanym okresie miałeś otwarte pozycje lub też wykonałeś transakcję po upływie 365 dni a przed momentem pobrania opłaty.
TMS nie oferuje klasycznych kontraktów futures, lecz kontrakty CFD na WIG20 i wiele innych indeksów oraz instrumentów bazowych. Takie produkty mają nieco inną konstrukcję, ale również pozwalają grać z dźwignią na wzrosty i spadki rozmaitych aktywów. W przypadku handlu kontraktami CFD za pośrednictwem TMS koszty transakcyjne są już zawarte w spreadzie i nie jest pobierana dodatkowa prowizja.
Fundamenty a handel na indeksach
Analiza fundamentalna w opisanym, klasycznym wydaniu wykorzystywana jest w długoterminowym inwestowaniu w akcje. Jednak sygnały płynące z fundamentów znajdują zastosowanie także w tradingu, np. na indeksach giełdowych. Zwykle chodzi tu o decyzje monetarne banków centralnych, takich jak FED, EBC i NBP, czy też publikację istotnych danych makroekonomicznych.
Instrumenty pochodne, takie jak kontrakty terminowe czy kontrakty CFD, pozwalają zająć pozycję długą lub krótką na niemal dowolnym indeksie bądź innym instrumencie bazowym. Inaczej mówiąc, dzięki nim możesz grać zarówno na wzrosty, jak i spadki poszczególnych instrumentów. Jak można je wykorzystać w tradingu na podstawie danych fundamentalnych?
Jeśli zakładasz, że najbliższy odczyt PKB lub inflacji w Polsce będzie rozczarowujący, to możesz otworzyć pozycję krótką na indeksie WIG20. Wyższy od oczekiwań wzrost cen lub niższy wzrost gospodarczy może bowiem przełożyć się na spadki wartości polskich akcji i indeksów giełdowych. W tej sytuacji Twoja pozycja okazałaby się zyskowna.
Jeśli natomiast oczekiwałbyś, że dane makroekonomiczne pozytywnie zaskoczą, mógłbyś otworzyć pozycję długą na warszawskim indeksie. Niższa od oczekiwań inflacja lub większy wzrost PKB mogłyby skutkować wzrostami na giełdzie, a co za tym idzie, przynieść Twojej pozycji zysk.
Ranking brokerów forex i CFD - Kwiecień 2024
spread w czasie trwania sesji europejskiej
Spread w czasie trwania sesji europejskiej
Ograniczenia analizy fundamentalnej
Analiza fundamentalna spółek może dostarczać inwestorom cennych wskazówek, ale nie jest wolna od wad i ograniczeń. Odpowiada za nie przede wszystkim fakt, że bazuje na historycznych informacjach i rozmaitych założeniach, a przy tym nie uwzględnia potencjalnych zmian w panujących tendencjach.
W przypadku analizy fundamentalnej niejako zakłada się, że tendencje ujawniane w raportach spółki zostaną zachowane. Jeśli np. generuje ona coraz większe zyski, to oczekuje się, że trend wzrostowy będzie trwał. To poważne ograniczenie choćby dlatego, że w gospodarce występują okresy recesji i ekspansji, które wpływają na sytuację praktycznie każdego przedsiębiorstwa.
Analiza fundamentalna ma także ten minus, że nie uwzględnia szeregu rodzaju ryzyk, wynikających np. ze zmiany stóp procentowych, przepisów podatkowych czy kursów walutowych. Nie bierze pod uwagę również psychologii inwestorów i mody na instrumenty z określonych branż. Spółki giełdowe mogą dynamiczne przybierać na wartości głównie lub tylko dlatego, że działają w popularnej branży, np. kryptowalutowej czy sztucznej inteligencji.
Co oczywiste, z ograniczeniami wiąże się również bazowanie na fundamentach w przypadku tradingu na walutach czy indeksach. Zdarza się, że nawet prawidłowe wytypowanie zaskakująco pozytywnych lub negatywnych danych makroekonomicznych nie zapewnia zysku z otwartych pozycji. Wystarczy, że w międzyczasie na rynek napłynie inna istotna informacja, a dany indeks lub instrument może zachować się niezgodnie z oczekiwaniami.
Analiza fundamentalna – podsumowanie
Dzięki analizie fundamentalnej możesz m.in. poznać rzeczywistą wartość spółki, a także zorientować się, czy wyemitowane przez nią akcje są odpowiednio wycenione przez rynek. Stanowi podstawowy zestaw narzędzi inwestorów długoterminowych, który ułatwia im podejmowanie decyzji inwestycyjnych. AF nie stosuje się natomiast w przypadku krótkiego horyzontu czasowego, w którym z założenia fundamenty nie mają wpływu na kształtowanie się kursu danego instrumentu.
Zauważ, że analizę fundamentalną, przynajmniej w pewnym zakresie, wykorzystuje się także przy analizowaniu aktywów innych niż akcje. Niezależnie od tego, czy inwestujesz w kryptowaluty, złoto czy inne instrumenty, musisz mieć na uwadze np. czynniki makroekonomiczne, czy też tendencje panujące na danym rynku. W ramach analizy fundamentalnej nie obliczysz wartości wewnętrznej tego typu aktywów, ale i tak powinieneś ją przeprowadzić. W każdym przypadku badanie fundamentów jest przecież niezbędne, by móc ocenić atrakcyjność inwestycji w dłuższej perspektywie.
Komentarze
(1)Czasem można odnieść wrażenie, że dziś liczy się bardziej psychologia tłumu a nawet analiza techniczna. Już ile razy było tak, że jakaś spółka miała dobre fundamenty a długo nie rosła bo mało kto się nią interesował.
Odpowiedz