Wiele wskazuje na to, że rosnące ceny faktycznie zostaną z nami na dłużej, a to oznacza, że pieniądze trzymane w szufladzie i na kontach bankowych mocno stracą na wartości. Aby do tego nie dopuścić, warto zastanowić się, w co inwestować w czasie inflacji i z czego się ona w zasadzie bierze. W tym tekście skupimy się głównie na propozycjach inwestycyjnych, niemniej krótko przedstawimy również istotę, skalę i przyczyny obecnych wzrostów cen.
Co to jest inflacja?
Zacznijmy od tego, że inflacja jest procesem wzrostu ogólnego (średniego) poziomu cen w gospodarce. Oznacza to, że abyśmy mogli o niej mówić, muszą zostać spełnione dwa podstawowe warunki.
To, jak zmieniają się ceny w różnych kategoriach wydatków, na bieżąco analizuje Główny Urząd Statystyczny. Poszczególnym z nich nadaje określone udziały w tzw. koszyku inflacyjnym, na podstawie którego obliczany jest poziom inflacji i jego zmiany. Wynika z tego, że jedne dobra (żywność, nośniki energii) mają większy, a inne (odzież, noclegi w hotelach) mniejszy wpływ na wysokość tego wskaźnika.
Inflacja a oszczędności – to trzeba wiedzieć
Gdy wzrosty cen obejmują wiele dóbr i mają trwały charakter, to za tę samą kwotę pieniędzy możesz kupować coraz mniej produktów i usług. Jeśli w tym samym okresie Twoje zarobki także rosną, i to w szybszym tempie niż ceny w sklepach, to inflacja nie powinna być dla Ciebie poważniejszym zmartwieniem.
Pamiętaj jednak, że w takich okolicznościach spada realna wartość Twoich oszczędności. Jeśli trzymasz w szufladzie lub na koncie bankowym np. 10 000 zł, to przy inflacji na poziomie 3% za rok będą one warte już tylko 9 700 zł. Gdyby w każdym z 4 kolejnych lat również wynosiła ona dokładnie 3%, to za 5 lat realna wartość Twoich oszczędności spadłaby poniżej 8600 zł. Strata byłaby więc spora, a wciąż mówimy tu o niskim poziomie inflacji, bliskim tego, który wiele banków centralnych, w tym polski NBP, uważa za optymalny dla gospodarki.
Ile wynosi inflacja w 2022 roku?
Z inflacją roczną w okolicach 3%, a nawet o wiele niższą, mieliśmy do czynienia przez dobrych kilka lat, ale dziś taki poziom wydaje się być odległym wspomnieniem.
Zgodnie z danymi udostępnionymi przez GUS w 2021 r. średnioroczna inflacja w Polsce wyniosła 5,1% i była najwyższa od 20 lat. Jeszcze gorzej wygląda sytuacja w 2022 r.: w styczniu wzrost cen dóbr i usług konsumpcyjnych rok do roku sięgnął 9,2% i był to jeden z ostatnich odczytów, który nie przekroczył poziomu 10%. Istotny jest przy tym fakt, że procesy inflacyjne mocno nasiliły się w krótkim czasie – wystarczy wspomnieć, że jeszcze w marcu 2021 roku stopa inflacji nie przekraczała 3%.
W praktyce, wysoka inflacja jest dziś problemem globalnym i dotyczy wielu krajów z różnych części świata. W lipcu 2022 roku w państwach Unii Europejskiej wyniosła 9,6%, w Niemczech 7,5%, a w USA 8,5%. Polska z wynikiem 15,5% uplasowała się w czołówce europejskich krajów z najwyższą inflacją, ale daleko jej do Estonii, Łotwy czy Litwy, w których wyraźnie przekracza ona 20%. Dodajmy, że w każdym ze wspomnianych przypadków ostatnie odczyty wzrostów cen były najwyższymi lub jednymi z najwyższych od kilkunastu, a nawet kilkudziesięciu lat.
Jak zabezpieczyć oszczędności, gdy rośnie inflacja? Proste i bezpieczne sposoby
W warunkach wysokiego wzrostu cen, niezależnie od tego, co za niego odpowiada, ochrona oszczędności przed utratą wartości nabywczej staje się wręcz koniecznością. Zastanawiając się, jak uciec przed inflacją, warto mieć na uwadze przede wszystkim poniższe propozycje.
Lokaty terminowe
Najprostszym i najchętniej wybieranym sposobem ochrony przed inflacją są lokaty terminowe. W 2020 i 2021 roku, przede wszystkim ze względu na bardzo niskie stopy procentowe, cieszyły się one niższą popularnością niż zazwyczaj, jednak odkąd Rada Polityki Pieniężnej zaczęła podnosić cenę pieniądza, szybko zaczęły wracać do łask. To nie dziwi, bo wiążą się z praktycznie zerowym ryzykiem, mają prostą konstrukcję i są dostępne praktycznie dla każdego.
W chwili pisania tego artykułu (aktualizacja: wrzesień 2022 r.) główna stopa procentowa sięga już 6,75%, podczas gdy we wrześniu 2021 roku wynosiła raptem 0,1%. Co więcej, zgodnie z oczekiwaniami ekonomistów i sygnałami wysyłanymi przez Radę, zostanie ona jeszcze nieznacznie podniesiona, co przełoży się na wzrost atrakcyjności depozytów. Choć obecnie nie ma co liczyć, że zysk z lokaty będzie porównywalny ze stopą inflacji, to jednak pamiętaj, że jest on w zasadzie wolny od ryzyka i łatwy do uzyskania.
-
Oprocentowanie7,1%
-
Zakres kwot1000 - 25 000 zł
-
Czas trwania6 miesięcy
-
Konto osobisteTAK
-
Oprocentowanie7%
-
Zakres kwot1000 - 10 000 zł
-
Czas trwania1 miesiąc
-
Konto osobisteNIE
-
Oprocentowanie7%
-
Zakres kwot1000 - 50 000 zł
-
Czas trwania2 miesiące
-
Konto osobisteNIECzy konto osobiste jest wymagane?
NIE
nie musisz posiadać konta osobistego, wystarczy dostęp do bankowości elektronicznej banku
Obligacje indeksowane inflacją
Drugim głównym sposobem na zabezpieczenie oszczędności przed rosnącymi cenami jest inwestycja w obligacje, zwłaszcza te indeksowane inflacją. Tego typu instrumenty są emitowane przez Skarb Państwa i mają tę zaletę, że na ich oprocentowanie składa się stała marża oraz zmienna stawka w 100% zależna od poziomu cen w gospodarce. Niestety taki mechanizm naliczania odsetek działa dopiero od drugiego roku, natomiast w pierwszym oprocentowanie jest przyjęte odgórnie i obecnie wynosi zaledwie ok. 2%.
Najpopularniejsze obligacje indeksowane inflacją to te z 4-letnim i 10-letnim terminem wykupu, przy czym dostępne są też papiery skarbowe o krótszym i dłuższym okresie ważności. Niezależnie od tego, którymi z nich jesteś zainteresowany, za jedną obligację zapłacisz zaledwie 100 zł.
W co inwestować w czasie inflacji? Bardziej ryzykowne aktywa
Wiele osób, poszukując skutecznej ochrony przed inflacją, nie ogranicza się do bezpiecznych produktów oszczędnościowych. To rozsądne podejście, bo co do zasady warto posiadać portfel inwestycyjny, który składa się z aktywów o różnych: poziomach ryzyka i potencjale zysku.
Czy warto teraz inwestować w akcje, kryptowaluty lub nieruchomości?
Na wyższe stopy zwrotu można liczyć inwestując w akcje czy kryptowaluty, a nawet w nieruchomości na wynajem, ale pod warunkiem, że na tych rynkach będzie się utrzymywała korzystna koniunktura. W porównaniu do obligacji skarbowych czy lokat mają większy potencjał zysku, ale nie są to bezpieczne formy inwestycji i nie dają gwarancji zarobku. Dotyczy to również nieruchomości, które okresowo mogą tracić na wartości. Wchodząc w którąś z tych inwestycji w złym momencie, można narazić się na dotkliwe straty.
Warto zauważyć, że wspomniane grupy aktywów silnie zyskiwały na wartości w 2020 i przez sporą część 2021 roku, a jeśli spojrzymy kilka lat wstecz, to okaże się, że hossa trwa na nich już od wielu lat. Jeśli dodać do tego m.in. wzrost niepewności związanej z globalną sytuacją gospodarczą i geopolityczną, to otrzymamy obraz rynków o nie najlepszych perspektywach. Nie oznacza to, że obecnie nie warto zajmować się ryzykownymi inwestycjami – po prostu należy do nich podchodzić z dużą ostrożnością.
Poniżej znajdziesz ranking kont maklerskich, który ułatwi Ci znalezienie najlepszego miejsca do handlu akcjami.
-
Konto0 złMiesięczna opłata za prowadzenie rachunku 0 zł
po roku może pojawić się opłata w wysokości 10 EUR; można jej jednak łatwo uniknąć, wykonując min. 1 transakcję w ciągu roku / jeśli na koncie nie ma środków / jeśli są kupione dowolne akcje
-
Akcje z GPW0%Akcje 0%
- 0% w przypadku miesięcznego obrotu do 100 tys. EUR (minimalna wartość zlecenia to 10 zł)
- 0,2%, min. 10 EUR od nadwyżki pow. 100 tys. EUR
-
Kontrakty na WIG20kontrakty CFDKontrakty terminowe na WIG20 i inne indeksy kontrakty CFD
XTB nie oferuje klasycznych kontraktów futures, lecz kontrakty CFD na WIG20 i wiele innych indeksów oraz instrumentów bazowych. Takie produkty mają nieco inną konstrukcję, ale również pozwalają grać z dźwignią na wzrosty i spadki rozmaitych aktywów. W przypadku handlu kontraktami CFD za pośrednictwem XTB koszty transakcyjne są już zawarte w spreadzie i nie jest pobierana dodatkowa prowizja; dla kontraktów na WIG20 standardowy spread wynosi ok. 2 pipsy.
-
Rynki zagraniczneUSA, DE, UK + 12 innych
-
Konto0 złMiesięczna opłata za prowadzenie rachunku 0 zł
W razie braku dokonania transakcji w ciągu 365 dni pojawi się opłata w wysokości 9 zł miesięcznie (lub ewentualnie 3 EUR bądź 3 USD). Nie zostanie ona naliczona, jeśli we wskazanym okresie miałeś otwarte pozycje lub też wykonałeś transakcję po upływie 365 dni a przed momentem pobrania opłaty.
-
Akcje z GPW0,19%, min. 5 zł
-
Kontrakty na WIG20kontrakty CFDKontrakty terminowe na WIG20 i inne indeksy kontrakty CFD
TMS nie oferuje klasycznych kontraktów futures, lecz kontrakty CFD na WIG20 i wiele innych indeksów oraz instrumentów bazowych. Takie produkty mają nieco inną konstrukcję, ale również pozwalają grać z dźwignią na wzrosty i spadki rozmaitych aktywów. W przypadku handlu kontraktami CFD za pośrednictwem TMS koszty transakcyjne są już zawarte w spreadzie i nie jest pobierana dodatkowa prowizja.
-
Rynki zagraniczneUSA, DE, UK + 2 inne
-
Konto0 zł
-
Akcje z GPW0,12%, min. 10 zł
-
Kontrakty na WIG20niedostępne
-
Rynki zagraniczneUSA, UK, DE + 22 inne
A może inwestycja w złoto?
Wbrew dość powszechnemu przekonaniu ryzykowna jest również inwestycja w złoto. W czasie podwyższonej inflacji kruszec co do zasady faktycznie zyskuje na wartości, ale wiele osób ma tendencję do kupowania złotych sztabek i monet „na górce”, już po największych wzrostach cen. Tymczasem trzeba pamiętać, że najlepszym momentem na zakup złota jest okres stosunkowo niskiej inflacji i dobrej koniunktury gospodarczej. Powód? W tym czasie co do zasady jest ono relatywnie tanie.
Co dalej z inflacją w Polsce? Prognozy na najbliższe lata
Warto podkreślić, że dzisiejszy wzrost cen na świecie to efekt jednoczesnego oddziaływania wielu zjawisk. Zaliczają się do nich czynniki popytowe, a więc głównie masowy dodruk pieniądza, który miał wspomóc firmy i konsumentów w okresie pandemii i lockdownów. W samej Polsce doszły do tego hojne transfery socjalne (500+, 13. i 14. emerytura), silne wzrosty płacy minimalnej, a także długo utrzymujące się niskie stopy procentowe i tym samym tanie kredyty.
Wydaje się jednak, że jeszcze większe znaczenie mają dziś czynniki podażowe, czyli wysokie ceny paliwa, gazu i energii elektrycznej, czy też zerwane łańcuchy dostaw oraz braki półproduktów i materiałów na rynku. Należy oczekiwać, że w najbliższym czasie to właśnie te elementy będą odpowiadać za wysoką inflację, zarówno w Polsce, jak i w innych krajach.
Swoją drogą, przez wspomniane czynniki NBP podniósł swoje szacunki dotyczące przyszłej inflacji konsumenckiej. Wynika z nich, że obecnie powinniśmy spodziewać się nawet ponad 20% pod koniec 2022 lub na początku 2023 roku. Większy spadek tempa wzrostu cen byłby możliwy dopiero w 2024 roku – wówczas stopa inflacji miałaby wynieść od ok. 3 do 7%.
W najbliższych miesiącach, i to raczej nie w kilku, lecz kilkunastu, dla kształtowania się inflacji ważne znaczenie będą miały także: przebieg wojny na Ukrainie i relacje Zachodu z Rosją, która jest kluczowym dostawcą gazu i ropy. Z tymi kwestiami wiąże się niestety wiele ryzyk, przez które prognozy NBP i innych instytucji mogą okazać się niedoszacowane. To właśnie one powodują także, że inwestowanie w aktywa, takie jak akcje, kryptowaluty, ale też złoto czy nieruchomości, obarczone jest obecnie większym ryzykiem niż w spokojnych czasach.
