Publikacja: 31.10.2016

Dzień Oszczędzania 2016. Jak oszczędzają Polacy?

31 października tradycyjnie już obchodzimy Dzień Oszczędzania. Warto z tej okazji przyjrzeć się, jak wyglądają oszczędności Polaków.

Spis treści

Ile i na co odkładamy pieniądze? Czy wiemy, jak oszczędzać? O tym przeczytasz w naszym artykule.

Jak wynika z danych Narodowego Banku Polskiego, na koniec września Polacy – osoby prywatne, rolnicy i przedsiębiorcy indywidualni - zgromadzili na depozytach bankowych ponad 680 mld zł (w tej sumie mieszczą się zarówno środki na kontach osobistych, oszczędnościowych, jak i lokatach terminowych). Mniej niż połowę tej kwoty stanowią depozyty terminowe; potwierdza to obserwację, że wciąż większe kwoty przechowujemy na kontach osobistych. Jak mają się te dane do kwestii oszczędzania? Sprawdźmy.

Czy i ile oszczędzamy?

W ostatnim badaniu Fundacja Kronenberga kolejny raz przyjrzała się oszczędzaniu Polaków. Z sondażu wynika, że 70% ankietowanych zdaje sobie sprawę z wartości oszczędzania, ale jedynie 54% faktycznie odkłada pieniądze (przy czym tylko 13% robi to regularnie).

Deklaracje Polaków a realne oszczędzanie

Polacy oszczędzają głównie niewielkie kwoty – ponad połowa respondentów deklaruje, że miesięcznie odkłada do 250 zł, z czego duża część oszczędza do 100 zł. Można powiedzieć, że takie sumy stosunkowo łatwo odłożyć, ponieważ nie są dużym obciążeniem dla domowego budżetu.

Warto również zwrócić uwagę na perspektywę oszczędzania. Prawie 1/3 z nas gromadzi środki „na czarną godzinę”, czyli bez konkretnego terminu. Można to interpretować tak, że Polacy zdają sobie sprawę z możliwych zdarzeń losowych, które mogą wystąpić w przyszłości i budują tzw. poduszkę finansową, aby zabezpieczyć się przed niepewnym.

W pozostałych przypadkach przeważają oszczędności raczej krótkoterminowe - ok. 24% ankietowanych odkłada pieniądze na okres do 1 roku, podczas gdy niewiele osób oszczędza na dłuższy czas (jedynie 2% z nas oszczędza w perspektywie dłuższej niż 10 lat).

Na co i jak oszczędzamy?

Większość respondentów Fundacji Kronenberga nie ma określonego celu oszczędzania (25%). Inne popularne odpowiedzi na to pytanie to zabezpieczenie przyszłości, wakacje czy sprzęt RTV/AGD. Na uwagę zasługuje fakt, że zaczynamy oszczędzać także na przyjemności czy prezenty świąteczne, jednak na własne mieszkanie odkłada tylko 2% ankietowanych.

Niepokojąco natomiast wyglądają dane o sposobach oszczędzania – aż 40% Polaków przechowuje środki na zwykłym koncie osobistym lub w domu i tym samym pozbawia się szans na zysk. Korzystniejsze sposoby pomnażania kapitału jak lokaty czy konta oszczędnościowe wskazało jedynie 30% badanych.

Badanie pokazało, że wciąż obawiamy się ryzyka – w fundusze inwestycyjne lokuje środki jedynie 5% respondentów, a na giełdzie jedynie 1% (niejednokrotnie nie mamy też wystarczającej wiedzy do takich inwestycji). Niechętnie podchodzimy również do inwestowania np. w nieruchomości czy złoto - taką formę oszczędzania wybiera zaledwie kilka procent ankietowanych.

Oszczędzanie a Rodzina 500+

Warto w tym miejscu przyjrzeć się również oszczędnościom związanym z rządowym programem Rodzina 500 plus. Z sierpniowego badania Związku Banków Polskich wynika, że aż 34% gospodarstw domowych, które pobierają to świadczenie, nic nie oszczędza, a prawie 1/3 odkłada do 40% dochodów z tego tytułu.

Polacy przeznaczają środki z programu głównie na edukację dzieci i bieżące wydatki (odpowiednio 51 i 49% wskazań) oraz ochronę zdrowia (23%).

Przeznaczenie środków z programu 500+

W badaniu ZBP pytano również o motywację do oszczędzania. Nieco ponad połowa ankietowanych podaje wzrost dochodów jako zachętę do odkładania pieniędzy i tym samym wyklucza się z procesu oszczędzania. Blisko ¼ respondentów jako motywację wskazuje atrakcyjne oprocentowanie oszczędności.

Motywacje do oszczędzania

Wnioski

Świadomość Polaków odnośnie oszczędzania wciąż nie przedstawia się zbyt optymistycznie. Badania ZBP i Fundacji Kronenberga pokazują, że większość z nas zdaje sobie sprawę z wagi oszczędzania, jednak tylko część wciela tę postawę w życie. Z sondaży obu instytucji płyną jeszcze inne ciekawe wnioski:

Ponad połowa ankietowanych (54%) oszczędza – odsetek osób, które oszczędzają w jakikolwiek sposób to 41%, jednak tylko 13% deklaruje regularne, comiesięczne odkładanie pewnej kwoty pieniędzy. Być może proporcje te ulegną zmianie, gdy na rynku pojawi się więcej atrakcyjnych programów regularnego oszczędzania.
Ok. 92% badanych, którzy oszczędzają, odkłada średnio do 500 zł miesięcznie, z czego najwięcej od 100 do 250 zł.
Tylko 11% ankietowanych oszczędza na emeryturę – w porównaniu z ubiegłorocznym badaniem jest to spadek aż o 10 p.p.!
Ponad 80% badanych kontroluje swoje wydatki, z czego aż 27% robi to w odniesieniu do codziennych zakupów.
Blisko ¼ ankietowanych przechowuje nadwyżki finansowe na rachunku osobistym, jedynie 16% lokuje je na koncie oszczędnościowym, a tylko 14% na lokacie terminowej.
Regularnie oszczędzają głównie panie (26%), za to mężczyźni częściej inwestują środki np. na giełdzie.
Ponad 20% badanych nie planuje swoich wydatków.
Większość środków z programu Rodzina 500+ przeznaczamy na edukację dzieci i bieżące potrzeby.
Ponad połowa Polaków jest przekonana, że tylko wzrost dochodów jest zachętą do oszczędzania.
W pomnażaniu pieniędzy ufamy głównie sobie, a nie instytucjom finansowym (np. bankom).

Z pełnym raportem z badań Fundacji Kronenberga zapoznasz się tutaj, natomiast wyniki badań Związku Banków Polskich dostępne są pod tym adresem.

Jak oszczędzać?

Na oszczędzanie nie ma złotego środka ani uniwersalnej metody. Każdy z nas inaczej podchodzi do kwestii finansowych, ma inną sytuację materialną i to potwierdzają wspomniane przez nas badania. Z pewnością należy zacząć od uświadomienia sobie samej wartości oszczędzania – dzięki dodatkowym środkom możemy czuć się pewnie i bezpiecznie, możemy pozwolić sobie na większe zakupy, sfinansować wakacje czy studia.

Powinniśmy również zastanowić się, co nas zachęca do odkładania gotówki i odrzucić przekonanie, że tylko wzrost dochodów pozwala na jakieś oszczędności – warto zacząć od analizy domowego budżetu a z pewnością znajdziemy wydatki, które można ograniczyć. Możemy w tym miejscu wymienić popularne porady oszczędnościowe – optymalne zużycie energii i wody, planowanie budżetu domowego czy odkładanie 10% naszych miesięcznych dochodów. Niestety do takich rad musimy zastosować się sami, gdyż to my decydujemy o naszym bezpieczeństwie finansowym.

Więcej o sposobach oszczędzania napisaliśmy w naszym cyklu - jak oszczędzać korzystając z życia.

Komentarz

Polacy wiedzą, że warto oszczędzać, jednak niekoniecznie wcielają tę ideę w życie. Wśród większości z nas wciąż panuje przekonanie, że gotówkę lepiej trzymać w domu lub zwykłym koncie niż np. na lokacie (choć z drugiej strony sytuacja na rynku depozytów nie zachęca do tej formy oszczędzania). Niepokoić może fakt, że tylko co dziesiąta osoba oszczędza na emeryturę – wydawałoby się, że to dość jasny i istotny cel, jednak w naszym społeczeństwie odkładamy środki głównie bez konkretnego celu i w krótkim horyzoncie czasowym.

W Dniu Oszczędzania warto przyjrzeć się własnym nawykom finansowym. Czy oszczędzam i jestem w tym konsekwentny? Jaki jest mój cel oszczędnościowy? Czy planuję wydatki? Uświadomienie sobie pewnych spraw i zderzenie ich z rzeczywistością może nam pomóc zmienić podejście do finansów. Oszczędności zapewniają nie tylko bezpieczeństwo i stabilność, ale także pozwalają realizować marzenia i plany, dlatego jeśli do tej pory odkładanie pieniędzy było Ci obce, zacznij już dziś, a wkrótce dostrzeżesz wymierne efekty.

Jeżeli wciąż przechowujesz swoje środki an koncie osobistym, rozważ skorzystanie z bardziej efektywnych metod oszczędzania. Sprawdź nasz ranking lokat (aktualizowany każdego dnia) i wybierz najlepszy depozyt, który najlepiej odpowiada Twoim potrzebom.