IKE i IKZE a ulga podatkowa - ile możesz zaoszczędzić?

Być może ciągle odkładasz na później podjęcie działań związanych z oszczędzaniem na emeryturę. Jeśli nie przekonują Cię argumenty, że im wcześniej zaczniesz oszczędzać, tym łatwiej zgromadzisz duży kapitał, to może do działania skłonią Cię korzyści podatkowe.

Uzyskasz je korzystając z programów emerytalnych. Najpopularniejsze z nich to Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE) oraz Indywidualne Konto Emerytalne (IKE). Wybierając pierwsze z nich, ulgę podatkową zyskasz już przy rocznym rozliczeniu podatku dochodowego. Natomiast oszczędzając na IKE, nie zapłacisz podatku od zysków kapitałowych, (tzw. podatku Belki), wycofując pieniądze po przejściu na emeryturę.

Prawda, że brzmi zachęcająco? Co więcej, możesz skorzystać z obu rozwiązań! Musisz przy tym jedynie pamiętać, że możliwości oszczędzania na tego typu rachunkach są ograniczone przez limit wpłat, który co roku jest ustalany przez właściwego ministra (obecnie jest nim minister rodziny i polityki społecznej).

Szczegóły oszczędzania na emeryturę na IKE i IKZE opisane są w ustawie o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego z 20 kwietnia 2024 r.

Ulga podatkowa na IKZE

Odliczenie podatkowe związane z wpłatami na IKZE przysługuje Ci tylko wtedy, gdy osiągasz dochody, z których rozliczasz się na jeden z trzech sposobów:

• na zasadach ogólnych według skali podatkowej 12 i 32%,
• podatkiem liniowym w wysokości 19%,
• ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

Oznacza to, że odliczeń możesz dokonać w formularzach podatkowych PIT-28, PIT-36 i PIT-37 oraz w związanej z nimi informacji PIT/0, a także w zeznaniu podatkowym PIT-36L, do którego nie jest dołączana wspomniana informacja. Nie ma znaczenia, czy rozliczasz się samodzielnie, ze współmałżonkiem, czy jako osoba samotnie wychowująca dziecko, a także fakt korzystania z innych ulg (np. mieszkaniowej albo związanej z posiadaniem dzieci).

Osiąganie dochodów tylko z innych źródeł, np. ze zbycia papierów wartościowych i innych przychodów kapitałowych (rozliczanych na druku PIT 38) czy z działalności opodatkowanej kartą podatkową (PIT 16A) nie daje prawa do odliczenia wpłat na IKZE od podstawy opodatkowania.

Podstawą rozliczenia ulgi podatkowej jest udokumentowanie przelania środków na IKZE w danym roku. Dowody wpłat realizowanych w kolejnych latach muszą zawierać datę poniesienia wydatku pozwalającą przypisać wpłatę do danego roku. Jak w każdym przelewie, konieczne jest oczywiście określenie, kto go dokonał, do kogo oraz z jakiego tytułu (w tym przypadku trzeba wpisać wpłata na IKZE lub coś podobnego).

Wykorzystując w całości dostępny limit wpłat, zależnie od obowiązującej Cię formy opodatkowania, możesz zyskać od nieco ponad 1100 zł do 4500 zł.

Korzyści podatkowe w 2024 r.

Stawka podatkowa	Korzyść podatkowa
12 (skala progresywna)	1127 / 1690* zł
32% (skala progresywna)	3004 / 4507* zł
19% (podatek liniowy)	2676 zł

* kwoty dla prowadzących działalność gospodarczą, korzystających z wyższego limitu wpłat

W sytuacji, gdy wpłaty realizuje Twój pracodawca, powinieneś posiadać dokument potwierdzający, że upoważniłeś go do potrącania określonych kwot z Twojego wynagrodzenia.

Jeżeli wysokość dochodu, jaki uzyskałeś w danym roku podatkowym, jest niższa od kwoty wpłaconej na IKZE, możesz dokonać odliczenia tylko do wysokości zarobków. Pozostała kwota nie podlega odliczeniu w latach następnych.

Pamiętaj, że gdybyś poprosił o zwrot pieniędzy z IKZE przed ukończeniem 65 r.ż., to całą otrzymaną kwotę ujmujesz w rocznym zeznaniu podatkowym jako przychód z innych źródeł, co zwiększy podstawę opodatkowania i będzie oznaczało wyższy podatek. Może się nawet zdarzyć, że zapłacisz go według wyższej skali.

Dodajmy, że takiego niebezpieczeństwa nie ma, gdy sięgniesz po oszczędności z IKZE po 65 r.ż. i wpłacałeś pieniądze na rachunek przez min. 5 lat albo otrzymasz pieniądze z IKZE osoby zmarłej (jako spadkobierca lub uposażony). Wówczas zapłacisz tylko zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 10%. Taką samą daninę zapłacą fiskusowi Twoi spadkobiercy, którzy odziedziczą środki zgromadzone przez Ciebie na IKZE.

IKZE – rozliczenie PIT w praktyce

Być może należysz do osób, które uważają dokonanie rocznego rozliczenia podatkowego za coś szalenie skomplikowanego i wpisanie do formularza dodatkowo wpłat na IKZE wręcz Cię przeraża. Jeśli korzystasz z elektronicznego formularza podatkowego, Twój strach jest zupełnie nieuzasadniony. Twoja rola sprowadzi się do podania wysokości wpłaconej kwoty, system dokona stosownych obliczeń.

Wcześniej możesz samodzielnie obliczyć, ile wyniesie Twoja korzyść podatkowa. Wystarczą proste działania według poniższych wzorów:

(zarobki x stawka podatku) – kwota zmniejszająca podatek = należny podatek

(zarobki – wpłata na IKZE) x stawka podatku – kwota zmniejszająca podatek = należny podatek

W naszych rozważaniach pomijamy odliczenia na ubezpieczenia społeczne, składkę zdrowotną oraz inne czynniki mające wpływ na wymiar podatku.

Załóżmy, że zarabiasz 6 tys. zł brutto miesięcznie (podstawa opodatkowania), czyli w ciągu roku zarobiłeś 72 tys. zł i wpłaciłeś na IKZE w sumie 6 tys. zł (nie ma znaczenie, czy zrobisz to jednorazowo, czy wykonując kilka przelewów). Obliczenia będą wyglądały następująco:

(72 000 x 12%) - 3600 = podatek 5040 zł

(72 000 - 6000) x 12% - 3600 = podatek 4320 zł

Z obliczeń wynika, że Twoja korzyść podatkowa wyniesie 720 zł.

Ranking kont IKZE

1.

Rachunek IKZE

• Opłata za konto IKZE
  0 zł
• Akcje z GPW
  0,38%, min. 5 zł
• Rynki zagraniczne
  USA, DE, UK + 5 innych
• Limit wpłat
  9388,80 zł

  Limit wpłat 9388,80 zł

  ---

  9388,80 zł lub 14 083,20 zł (dla prowadzących działalność gospodarczą)

Przeczytaj recenzję

4.6

2.

Konto maklerskie IKZE

• Opłata za konto IKZE
  50 zł (rok)
• Akcje z GPW
  0,39%, min. 5 zł
• Rynki zagraniczne
  USA, DE, UK
• Limit wpłat
  9388,80 zł

  Limit wpłat 9388,80 zł

  ---

  9388,80 zł lub 14 083,20 zł (dla prowadzących działalność gospodarczą)

Dostęp do rachunków walutowych w EUR, USD i GBP.

Przeczytaj recenzję

4.6

1.

IKZE oszczędnościowe w ING Banku Śląskim

• Opłata za konto IKZE
  0 zł
• Oprocentowanie
  4%
• Limit wpłat
  9388,80

  Limit wpłat 9388,80

  ---

  9388,80 zł lub 14 083,20 zł (dla prowadzących działalność gospodarczą)

• Konto wymagane
  TAK

  Czy konto osobiste/ oszczędnościowe jest wymagane?

  TAK

  ---

  Otwarte Konto Oszczędnościowe

1.

IKZE-Obligacje

• Opłata za konto IKZE
  80 zł / rok
• Oprocentowanie
  5,75-6,55%

  Oprocentowanie 5,75-6,55%

  ---

  W ramach konta IKZE-Obligacje można inwestować w:

  • Roczne oszczędnościowe obligacje skarbowe o oprocentowaniu zmiennym (ROR), które obecnie wynosi na początku 5,75%
  • Dwuletnie oszczędnościowe obligacje skarbowe o oprocentowaniu zmiennym (DOR), które obecnie wynosi na początku 5,90%
  • Trzyletnie oszczędnościowe obligacje skarbowe o oprocentowaniu stałym (symbol TOS), wynoszącym obecnie 5,95%
  • Czteroletnie indeksowane oszczędnościowe obligacje skarbowe (COI), które obecnie oferują początkowo 6,30%
  • Dziesięcioletnie emerytalne oszczędnościowe obligacje skarbowe (EDO), które obecnie oferują początkowo 6,55%

  Podane poziomy rocznego oprocentowania dotyczą pierwszego okresu odsetkowego poszczególnych obligacji dostępnych obecnie w ofercie Ministerstwa Finansów; w kolejnych okresach oprocentowanie zależy od marży i wysokości inflacji lub stopy referencyjnej NBP (w zależności od rodzaju obligacji).

• Limit wpłat
  9388,80 zł

  Limit wpłat 9388,80 zł

  ---

  9388,80 zł lub 14 083,20 zł (dla prowadzących działalność gospodarczą)

• Konto wymagane
  NIE

Zawarcie umowy o prowadzenie konta IKZE-Obligacje możliwe jest wyłącznie w Punktach Usług Maklerskich zlokalizowanych w oddziałach PKO BP i w punktach obsługi klienta Biura Maklerskiego PKO BP.

Przejdź do pełnego rankingu

Uwaga: IKZE oszczędnościowe oferuje tylko ING Bank Śląski. IKZE Obligacje także dostępne jest tylko w jednej instytucji, ten bardzo specyficzny produkt oferuje jedynie Bank PKO BP.

Ulga podatkowa na IKE

Oszczędzając na IKE, nie masz prawa do ulgi w podatku dochodowym związanej z osiąganymi przez Ciebie dochodami w kolejnych latach. Korzyści podatkowe dotyczące tej formy oszczędzania ujawnią się dopiero po ukończeniu przez Ciebie 60 r.ż. (lub 55, jeśli masz prawo do wcześniejszej emerytury) i spełnieniu innych warunków. Wypłacając wówczas pieniądze, nie zapłacisz podatku od zysków kapitałowych.

Dodajmy, że żadnym podatkiem nie będą obciążeni Twoi spadkobiercy, niezależnie od tego, czy dziedziczenie oszczędności emerytalnych będzie wynikało z przepisów ustawowych czy Twojej decyzji. Przyjmujący pieniądze nie zapłacą ani podatku Belki, ani podatku od spadków i darowizn. Forma przejęcia przez nich środków – wypłata przed terminem, wypłata transferowa na swoje IKE bądź do PPE – nie ma znaczenia.

Jak rozliczyć zwrot z IKE w PIT?

Wniosek o zwrot pieniędzy z IKE, czyli wypłatę ich przed spełnieniem warunków zawartych w ustawie, oznacza konieczność zapłacenia podatku od zysków kapitałowych. Obliczenie go jest dość skomplikowane, ale na szczęście nie musisz się tym martwić. Obowiązek ustalenia należności i odprowadzenia jej do urzędu skarbowego ciąży na instytucji finansowej, w której posiadasz IKE.

Pamiętaj, że dokonanie tzw. wypłaty transferowej, czyli przekazania pieniędzy z jednego IKE do drugiego, nie wiąże się z żadnymi zobowiązaniami wobec fiskusa. Może jednak oznaczać konieczność zapłacenia prowizji na rzecz podmiotu, z którego pieniądze są wycofywane. Przepisy pozwalają, by była ona naliczona, jeśli od założenia rachunku minęło mniej niż 12 miesięcy.

Krótko mówiąc, w obu przypadkach nie musisz wypełniać żadnego formularza PIT.

Rozliczenia z fiskusem nie będą Cię interesowały także wtedy, gdy po pieniądze z IKE sięgniesz po spełnieniu warunków opisanych w wspomnianej na wstępie ustawie.

Ranking kont IKE

1.

Konto maklerskie IKE w XTB

• Opłata za konto IKE
  0 zł
• Akcje z GPW
  0%

  Prowizja za handel akcjami z GPW 0%

  ---

  • 0% w przypadku miesięcznego obrotu do 100 tys. EUR (minimalna wartość zlecenia to 10 zł)
  • 0,2%, min. 10 EUR od nadwyżki pow. 100 tys. EUR
• Rynki zagraniczne
  USA, DE, UK + 12 innych
• Limit wpłat
  23 472 zł

Akcje ułamkowe, oprocentowanie wolnych środków pieniężnych, brak możliwości przeniesienia konta IKE z innej instytucji (w najbliższych miesiącach ma to ulec zmianie).

Przeczytaj recenzję

4.8

Złóż wniosek

2.

Rachunek IKE

• Opłata za konto IKE
  0 zł
• Akcje z GPW
  0,38%, min. 5 zł
• Rynki zagraniczne
  USA, DE, UK + 5 innych
• Limit wpłat
  23 472 zł

Przeczytaj recenzję

4.6

1.

IKE rachunek oszczędnościowy w BNP Paribas

• Opłata za konto IKE
  0 zł
• Oprocentowanie
  5,85%

  Oprocentowanie 5,85%

  ---

  oprocentowanie zależy od stawki WIBOR 3M, ustalane jest każdego dnia; dzienna kapitalizacja odsetek

• Limit wpłat
  23 472 zł
• Konto wymagane
  NIE

2.

IKE oszczędnościowe w VeloBanku

• Opłata za konto IKE
  0 zł
• Oprocentowanie
  5,75%

  Oprocentowanie 5,75%

  ---

  oprocentowanie równe aktualnie obowiązującej stopie referencyjnej NBP

• Limit wpłat
  23 472 zł
• Konto wymagane
  NIE

1.

IKE-Obligacje

• Opłata za konto IKE
  0-0,16% / rok

  Opłata za prowadzenie konta 0-0,16% / rok

  ---

  • 0,00% - 1. rok 
  • 0,16% - 2. rok
  • 0,15% - 3. rok
  • 0,14% - 4. rok
  • 0,13% - 5. rok
  • 0,12% - 6. rok
  • 0,11% - 7. rok
  • 0,10% - 8. rok i kolejne lata

  Opłata jest naliczana od wartości nominalnej obligacji zapisanych na koncie IKE Obligacje w ostatnim dniu roku kalendarzowego, przy czym nie może być wyższa niż 200 zł.

• Oprocentowanie
  5,75-6,55%

  Oprocentowanie 5,75-6,55%

  ---

  W ramach konta IKE-Obligacje można inwestować w:

  • Roczne oszczędnościowe obligacje skarbowe o oprocentowaniu zmiennym (ROR), które obecnie wynosi na początku 5,75%
  • Dwuletnie oszczędnościowe obligacje skarbowe o oprocentowaniu zmiennym (DOR), które obecnie wynosi na początku 5,90%
  • Trzyletnie oszczędnościowe obligacje skarbowe o oprocentowaniu stałym (symbol TOS), wynoszącym obecnie 5,95%
  • Czteroletnie indeksowane oszczędnościowe obligacje skarbowe (COI), które obecnie oferują początkowo 6,30%
  • Dziesięcioletnie emerytalne oszczędnościowe obligacje skarbowe (EDO), które obecnie oferują początkowo 6,55%

  Podane poziomy rocznego oprocentowania dotyczą pierwszego okresu odsetkowego poszczególnych obligacji dostępnych obecnie w ofercie Ministerstwa Finansów; w kolejnych okresach oprocentowanie zależy od marży i wysokości inflacji lub stopy referencyjnej NBP (w zależności od rodzaju obligacji)

• Limit wpłat
  23 472 zł
• Konto wymagane
  NIE

Zawarcie umowy o prowadzenie Konta IKE-Obligacje możliwe jest wyłącznie w oddziałach PKO BP i w punktach obsługi klienta Biura Maklerskiego PKO BP.

Przejdź do pełnego rankingu

Uwaga: IKE Obligacje, podobnie jak bliźniaczy produkt IKZE Obligacje, oferuje jedynie Bank PKO BP.

IKE i IKZE – odliczenie od podatku. Uporządkujmy fakty

Oszczędzający na Indywidualnych Kontach Emerytalnych nie odnoszą doraźnych korzyści podatkowych, bo nie przysługuje im prawo wpisania wydatków na ten cel do rocznego zeznania podatkowego. Nie płacą za to podatku Belki, gdy wypłata środków zgromadzonych na IKE nastąpi dopiero po spełnieniu wymogów ustawowych.

Jeśli oszczędzasz na IKZE, to w każdym roku, w którym wpłacisz na konto pieniądze, możesz odjąć wpłaconą w ramach obowiązującego limitu kwotę od podstawy opodatkowania i w ten sposób obniżyć należny fiskusowi podatek.

Porównanie IKZE i IKE pod kątem korzyści podatkowych

	IKE	IKZE
Limit wpłat w 2024 r.	23 472 zł	9388,80 zł / 14 083,20 zł (dla prowadzących działalność gospodarczą)
Możliwość odliczenia wpłat od dochodu	Nie	Tak
Podatek przy wcześniejszej wypłacie* (zwrocie)	Podatek od zysków kapitałowych	Podatek dochodowy od osób fizycznych należny po zsumowaniu z innymi dochodami
Podatek przy wypłacie po spełnieniu warunków ustawowych	Brak podatku	Podatek zryczałtowany, 10% od wypłacanej kwoty
Podatek dotyczący spadkobierców	Brak podatku	Podatek zryczałtowany, 10% od wypłacanej kwoty (wyjątek: transfer pieniędzy na IKZE spadkobiercy)

* z IKE można wycofać część oszczędności, natomiast z IKZE trzeba przelać wszystkie zgromadzone pieniądze, co może skutkować wejściem w wyższy próg podatkowy

Nie wiesz czy wybrać IKE czy IKZE? Zapoznaj się z tematem IKE czy IKZE? Co wybrać? A może oba? Nie zostawiaj swojej emerytury przypadkowi.

PPK i PPE a podatki

Omawiając kwestie podatkowe związane z oszczędnościami na emeryturę, warto też wspomnieć o sytuacji osób oszczędzających w ramach Pracowniczych Planów Kapitałowych i Pracowniczych Programów Emerytalnych. Działalność tych pierwszych określa ustawa o pracowniczych planach kapitałowych z 4 października 2018 r., natomiast funkcjonowanie drugich reguluje ustawa o pracowniczych programach emerytalnych z 20 kwietnia 2004 r.

W przypadku PPK obowiązuje zasada, że środki wpłacone na PPK zostały już wcześniej opodatkowane, niezależnie od tego, czy finansuje je pracodawca, czy oszczędzający. Z tytułu wpłat na PPK nie przysługują Ci żadne ulgi podatkowe. W pewnym sensie odnosisz jednak korzyść, gdyż wpłata powitalna przekazana przez budżet państwa oraz pochodzące z tego źródła dopłaty roczne nie są w żaden sposób opodatkowane.

Fiskus nie upomni się o daninę także przy wypłacie, gdy spełniony zostanie jeden z warunków ustawowych. Szczegółowo pisaliśmy o nich w tekście „PPE czy PPK, co lepsze, czyli rozterki przyszłego emeryta”. W innych sytuacjach będziesz musiał zapłacić podatek.

Programy oszczędzania na emeryturę mogą się dublować, masz prawo czerpać przywileje z każdego z nich. Oszczędzając w ramach PPK możesz korzystać z ulgi podatkowej związanej z IKZE.

Podobna sytuacja występuje w przypadku PPE. Oszczędzając w ten sposób, też nie odnosisz doraźnych korzyści podatkowych, ale wypłacając pieniądze w związku z przejściem na emeryturę nie zapłacisz podatku dochodowego ani podatku Belki. Żadnych obciążeń podatkowych nie poniosą także Twoi spadkobiercy.

Oszczędzać na emeryturę czy wydawać na bieżąco – oto jest pytanie

Warto, a wręcz trzeba, oszczędzać samodzielnie na emeryturę. Szacunki podawane przez ZUS oraz niezależnych analityków jednoznacznie wskazują bowiem, że świadczenia wypłacane przez wspomnianą instytucję będą stanowiły zaledwie część dochodów z czasów aktywności zawodowej. Różne są tylko prognozy co do ich wysokości - optymistyczne wskazują, że emerytura będzie na poziomie połowy wynagrodzenia, a te pesymistyczne mówią o comiesięcznych wypłatach rzędu 25-30% zarobków.

Dobrym sposobem na zgromadzenie oszczędności emerytalnych są z pewnością IKE i IKZE. Odliczenie od podatku przysługujące w przypadku gromadzenia oszczędności na IKZE pozwala szybko odczuć korzyści podatkowe. Oszczędzając na IKE, doświadczysz ich dopiero po latach, gdy nie zapłacisz podatku Belki w momencie sięgnięcia po zgromadzone oszczędności emerytalne.

Oczywiście możesz sam pomnażać swoje oszczędności, lokując je w funduszach inwestycyjnych, kupując obligacje, inwestując na giełdzie albo w inny sposób (np. w złoto czy w srebro), ale żaden z nich nie da Ci prawa do korzyści podatkowych.

Niezależnie od tego, co wybierzesz – IKE czy IKZE – dajesz sobie szansę na dodatkowe środki na emeryturze, które uzupełnią mizerne świadczenie z ZUS, pozwolą Ci godnie żyć. Ulga podatkowa to tylko dodatek, który ma zachęcić Cię do działania.