W niniejszym artykule opisano różne aspekty związane z tradycyjnymi lokatami bankowymi, m.in. rodzaje oprocentowania, okresy umowne oraz charakterystykę lokaty w kontekście innych produktów oszczędnościowych.
Co to jest lokata bankowa? – definicja
Lokata bankowa to umowa z bankiem, na podstawie której klient powierza swoje środki pieniężne bankowi na ustalony okres czasu w zamian za określony zysk (odsetki), wynikający z oprocentowania lokaty. Po upływie terminu lokaty, instytucja finansowa wypłaca klientowi wpłacone przez niego środki wraz z odsetkami.
Można powiedzieć, że lokata to pożyczka, której udzielamy bankom – mogą one wtedy obracać naszymi pieniędzmi – w zamian otrzymujemy określony zysk.
Lokaty terminowe są jednymi z najbardziej bezpiecznych form oszczędzania kapitału, ponieważ są one gwarantowane przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny do wartości 100 000 EUR. Głównym zadaniem lokaty nie jest jednak wypracowanie możliwie najwyższego zysku (do tego służy inwestowanie), lecz ochrona naszego kapitału przed inflacją, czyli spadkiem siły nabywczej pieniądza.
Rodzaje lokat bankowych
Omówmy teraz kluczowe rodzaje lokat terminowych.
Lokata jednodniowa
Depozyt dzienny to lokata, w której kapitał lokowany jest na okres jednego dnia. W praktyce dyspozycję otwarcia lokaty jednodniowej składa się najpóźniej do godziny 21:00, bank pobiera środki z naszego rachunku osobistego, a następnie zwraca je wraz z odsetkami ok. godziny 9:00 kolejnego dnia. Ten typ lokaty kiedyś był bardzo popularny, ponieważ pozwalał uniknąć tzw. podatku Belki, jednak obecnie dostępny jest zaledwie w kilku bankach.
Przykład: wpłacając 20 000 zł na lokatę jednodniową z oprocentowaniem 4% w skali roku, otrzymamy po niecałej dobie 2,19 zł odsetek (przed opodatkowaniem).
Lokata rentierska
Lokata rentierska to długoterminowy depozyt (na minimum rok), skierowany do osób majętnych, które chcą cieszyć się zyskami z oszczędności wcześniej niż po zakończeniu umowy z bankiem. W tej lokacie odsetki nie są zwracane wraz z kapitałem po upływie ustalonego terminu, lecz wypłacane w stałych odstępach czasu na rachunek klienta. Oprocentowanie takich lokat z reguły jest niższe niż w przypadku zwykłych depozytów terminowych.
Przykład: jeśli ulokujemy 20 000 zł na lokacie rentierskiej z miesięczną wypłatą odsetek i oprocentowaniem 4% rocznie, zyskamy ok. 67 zł odsetek co miesiąc (przed opodatkowaniem).
Lokata strukturyzowana
Lokata strukturyzowana jest to instrument finansowy, w którym środki pieniężne lokowane są w dwóch częściach: bezpiecznej i ryzykownej. Większa część kapitału inwestowana jest w bezpieczne instrumenty, np. obligacje skarbowe, zaś mniejsza w produkty finansowe o większym ryzyku, ale i wyższym potencjalnym zysku (takie instrumenty opierają się m.in. o kurs walutowy, indeksy giełdowe itp.). Lokaty strukturyzowane to najczęściej inwestycje długoterminowe, które powinny zagwarantować klientowi ochronę części lub całości ulokowanego kapitału.
Przykład: wpłacamy 20 000 zł na lokatę strukturyzowaną. Bank dzieli wpłaconą kwotę w stosunku 80/20 i 16 000 zł lokuje w bezpiecznym instrumencie finansowym, a 4000 zł lokuje w opcje giełdowe. Po 3 latach klient otrzyma z powrotem 20 000 zł + ewentualny zysk z części inwestycyjnej.
Lokata walutowa
Lokata walutowa to depozyt terminowy prowadzony w walucie obcej. Zysk z takiego produktu finansowego jest trudny do oszacowania, ponieważ wartość waluty zależy od kształtowania się kursu tej waluty (kurs z dnia zamknięcia lokaty może być niższy/wyższy niż kurs z dnia założenia lokaty). Oprocentowanie wciąż zostaje naliczone, jednak kwota lokaty w złotówkach może okazać się niższa niż na początku, co jest właśnie wynikiem działania kursu walutowego.
Przykład: mamy 20 000 zł i lokujemy je na rok na lokacie w euro oprocentowanej na 1% w skali roku. Kurs sprzedaży banku z dnia otwarcia lokaty to 4,3007, więc na lokacie walutowej pojawi się 4650,46 EUR. Po roku zyskamy 46,5 EUR odsetek (przed opodatkowaniem), więc otrzymamy od banku 4696,96 EUR, jednak wartość tej sumy w złotówkach zależeć będzie od kursu EUR z dnia zamknięcia lokaty w danym banku.
Lokata overnight (lokata nocna dla przedsiębiorców)
Lokata overnight, czyli nocna, to odmiana lokaty jednodniowej kierowana przede wszystkim do przedsiębiorców. Jest ona zakładana na noc na podstawie dyspozycji klienta, według której wolne środki na rachunku firmowym ponad określony limit trafiają automatycznie na lokatę overnight (tak działają automatyczne lokaty nocne). Pod koniec dnia bank przelewa środki na konto lokaty, a następnego dnia rano zwraca je przedsiębiorcy wraz z odsetkami.
Przykład: lokujemy 20 000 zł na lokatę overnight oprocentowaną według wzoru 0,9 * WIBID ON. Załóżmy, że aktualnie wysokość stopy procentowej tego indeksu wynosi 2,3%. Oprocentowanie lokaty nocnej wyniesie zatem 2,07% w skali roku, w związku z tym rano otrzymamy 1,13 zł odsetek (przed opodatkowaniem).
Lokata progresywna
Lokata progresywna to depozyt terminowy, którego oprocentowanie wzrasta w kolejnych okresach umownych lokaty. Oznacza to, że np. w pierwszym miesiącu oprocentowanie wynosi 2%, w piątym 3,5%, a w dwunastym 5% w skali roku. Średnie roczne oprocentowanie takiego depozytu odbiega od atrakcyjnie przedstawianego oprocentowania w ostatnim miesiącu lokowania środków, jednak zaletą takiej lokaty jest możliwość zerwania umowy bez utraty odsetek – są one naliczane za pełne miesiące utrzymywania kapitału.
Przykład: dysponujemy 20 000 zł i zakładamy roczną lokatę progresywną, której oprocentowanie w pierwszym miesiącu wynosi 2,4% (w skali roku), a w ostatnim miesiącu 5%. Średnie roczne oprocentowanie wynosi jednak 3,4%, więc przed opodatkowaniem otrzymamy 680 zł odsetek.
Lokata call
Lokata call to bardzo rzadko spotykany rodzaj depozytu (aktualnie - listopad 2019 oferuje ją jedynie kilka banków spódzielczych w tym m.in. BS w Oławie). Taka lokata może trwać bezterminowo, a kończy się w momencie złożenia przez klienta wypowiedzenia umowy - wtedy otrzymuje on wpłacone środki wraz z odsetkami. Oprocentowanie lokaty call jest zmienne, a minimalna kwota tej lokaty to 10 000 zł (w przypadku wyższych kwot często można negocjować oprocentowanie). Bank umożliwia dokonywanie wpłat i wypłat środków pod warunkiem utrzymywania określonego salda na rachunku lokaty. Ten typ depozytu terminowego pozwala na szybkie podjęcie zainwestowanych środków bez ryzyka utraty odsetek.
Typ oprocentowania lokat terminowych
Depozyty terminowe oprocentowane są według stałej lub zmiennej stopy procentowej. Podawana jest ona zawsze w ujęciu rocznym (jest to tzw. oprocentowanie nominalne lokaty).
Oprocentowanie stałe to takie, które nie zmienia się w trakcie trwania umowy lokaty. Jest ono z góry podane przez bank, nie zmienia się, dzięki czemu klient może nawet przed ulokowaniem środków obliczyć oczekiwany zysk z oszczędzania na lokacie. Przewidywalność jest główną korzyścią lokaty terminowej o stałym oprocentowaniu. Korzystając z takiego depozytu możemy łatwiej zaplanować finansowe operacje w przyszłości.
Oprocentowanie zmienne lokat oznacza, że w trakcie umowy bank może podwyższyć lub obniżyć stosowaną stopę procentową. Zależy to od wielu czynników: wysokości stóp procentowych NPB, sytuacji na rynku międzybankowym (stopy WIBID i WIBOR), rentowności bonów skarbowych, itd. Dwa pierwsze czynniki są najważniejsze i to one najbardziej wpływają na politykę depozytową banków. Dla klienta oprocentowanie zmienne oznacza, że jeśli w trakcie umowy się ono zmieni, to do dnia poprzedzającego tą zmianę środki będą oprocentowane według dotychczasowej stopy, natomiast od dnia wprowadzenia nowych stóp procentowych, ulokowane pieniądze będą oprocentowane już według zmienionych stawek. Banki zazwyczaj kuszą klientów atrakcyjnym zmiennym oprocentowaniem lokat. Warto wybrać takie depozyty, jeśli spodziewamy się wzrostu stóp procentowych NBP, wtedy mamy pewność, że oprocentowanie naszych środków pozostanie na względnie stałym (lub nawet nieco wyższym) poziomie. Ze względu na charakter lokat terminowych o zmiennym oprocentowaniu depozyty te polecane są osobom, które nieco lepiej orientują się w tematyce rynków finansowych.
Okresy umowne
Lokaty możemy podzielić według długości okresu, na jaki chcemy powierzyć nasze środki bankowi. Podział ten jest umowny i w zależności od źródła może być różnie określony. Na łamach serwisu NajlepszeLokaty.pl przyjęliśmy następujące założenia:
- lokaty krótkoterminowe – zawierane na okres do 2 miesięcy,
- lokaty kwartalne – ich okres trwania to od 3 do 5 miesięcy, jednak najpopularniejsze są lokaty trzymiesięczne,
- lokaty średnioterminowe – zawierane są na okres od 6 do 11 miesięcy, najczęściej spotykane są depozyty na 6 i 9 miesięcy,
- lokaty długoterminowe – okres lokowania środków wynosi tu rok, dwa a nawet trzy lata.
Odnowienie lokaty
Istotne w kontekście lokat terminowych jest określenie, czy możemy je odnowić – czyli przedłużyć na taki sam okres. Na rynku możemy znaleźć depozyty odnawialne bądź nieodnawialne. W przypadku lokaty nieodnawialnej wpłacona kwota wraz z odsetkami zwracana jest na rachunek klienta bądź wypłacana gotówką. W przypadku lokat odnawialnych bank określa w regulaminie, jakie oprocentowanie będzie obowiązywało w momencie przedłużenia lokaty na kolejny okres.
Zazwyczaj można znaleźć atrakcyjne oferty lokat odnawialnych, ale oprocentowanie na kolejny okres często jest niższe, zwykle na poziomie standardowych lokat terminowych. Wybierając lokatę, warto więc sprawdzić warunki odnowienia – jakie oprocentowanie będzie obowiązywać oraz czy istnieje możliwość rezygnacji z przedłużenia umowy na kolejny okres.
Lokaty terminowe a konta oszczędnościowe
Lokaty terminowe to nie jedyne produkty oszczędnościowe dostępne na rynku depozytów. Największym konkurentem lokat są konta oszczędnościowe, które także cieszą się uznaniem klientów. Poniżej prezentujemy różnice między tymi produktami oszczędnościowymi.
| Lokata Terminowa | Konto Oszczędnościowe | |
|---|---|---|
| Wysokość oprocentowania | zwykle nieco wyższe niż na koncie oszczędnościowym (od ok. 1% do 4%) | nieco niższe niż na lokacie (od ok. 1% do 3,5%) |
| Forma oprocentowania | w zależności od typu lokaty oprocentowanie może być stałe lub zmienne | oprocentowanie zmienne |
| Okres oszczędzania | określony w umowie | nieokreślony |
| Kapitalizacja odsetek | zwykle na koniec okresu oszczędzania | dzienna lub miesięczna |
| Wpłaty (dopłaty) Środków | brak możliwości | nieograniczone, bezpłatne |
| Dostęp do środków | środki wraz z naliczonymi odsetkami są zwracane na rachunek po okresie umownym lokaty. Zerwanie lokaty przed terminem zapadalności skutkuje zwykle utratą odsetek | w każdym momencie - pierwsza wypłata jest zwykle darmowa, za kolejne wypłaty pobierana jest prowizja |
| Zastosowanie | najbardziej zyskowna metoda oszczędzania wolnych środków | oszczędzanie środków, które w każdej chwili mogą być nam potrzebne lub oszczędzanie długoterminowe |
Lokaty terminowe znajdują się w ofercie każdego banku. Dla instytucji finansowej to sposób na przyciągnięcie i pozyskanie środków od klientów, a dla tych ostatnich szansa na pomnożenie swoich oszczędności lub przynajmniej ochrona kapitału przed wpływem inflacji. W zależności od Twoich potrzeb możesz ulokować swoje środki na dogodny czas, a potem cieszyć się odsetkami. Jeśli jednak cenisz sobie swobodę dostępu do swoich pieniędzy, masz możliwość założenia konta oszczędnościowego, wprawdzie niżej oprocentowanego, za to z częstszą kapitalizacją odsetek. Jedno jest pewne: lokata terminowa to pewny i bezpieczny sposób na pomnożenie kapitału, wystarczy tylko wybrać najlepszą dla siebie ofertę. W tym pomoże Ci nasz ranking lokat bankowych.
Komentarze
(0)