Szybki obieg informacji ma ogromne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania systemu finansowego, realizacji transakcji gospodarczych, ale i dla skutecznego prowadzenia windykacji należności. Dla zapewnienia tego powstał system Ognivo, którego operatorem jest Krajowa Izba Rozliczeniowa (KIR). Uczestniczy w nim ponad 500 instytucji finansowych i kilka innych podmiotów.
Jak działa system Ognivo?
System Ognivo to skomplikowane narzędzie pozwalające na bezpieczną i szybką komunikację w formie elektronicznej w dwóch obszarach:
- wymianę informacji pomiędzy bankami,
- korespondencję między bankami a innymi podmiotami uprawnionymi do uzyskiwania informacji o klientach banków.
Ognivo służy głównie do przekazywania informacji o rozliczeniach międzybankowych, w tym obsługi związanych z nimi reklamacji. Korzystają z tego uczestnicy systemów rozliczeniowych Elixir, Euro Elixir oraz Express Elixir. Przeciętny klient styka się z systemem Ognivo, składając dyspozycję przeniesienia swojego rachunku z jednego banku do innego lub prosząc jeden bank o zamknięcie konta w innym.
Lista podmiotów, które komunikują się z bankami za pośrednictwem systemu Ognivo, jest ograniczona. Ponadto każdy z nich ma dostęp tylko do tych usług i funkcji, które są związane z jego działalnością, wynikającymi z tego potrzebami. Inaczej mówiąc, korzysta tylko z tych informacji, które są niezbędne do wykonywania jego czynności i do otrzymania których jest uprawniony.
W gronie instytucji mających dostęp do systemu Ognivo są ZUS, Poczta Polska oraz organy egzekucyjne, zarówno sądowe (komornicy, sądy rejonowe, sądy wyższych instancji na mocy przepisów szczególnych) i administracyjne (np. naczelnik urzędu skarbowego, dyrektor oddziału ZUS, organy jednostek samorządu terytorialnego).
Sprawność systemu opiera się nie tylko na niezawodnej infrastrukturze informatycznej, ale i ujednoliceniu przesyłanych w nim pism (ich wzory powstały we współpracy z uczestnikami systemu). Pozwala to na sprawną wymianę informacji oraz natychmiastowe podejmowanie niezbędnych działań, spośród których jednym z najczęściej występujących jest zajęcie wierzytelności na rachunku bankowym dłużnika.
Moduły systemu Ognivo
System Ognivo oparty jest na 2 typach modułów: obowiązkowych oraz opcjonalnych. Do pierwszej grupy należy Centralna informacja o rachunkach (pozwala na uzyskanie informacji o rachunkach „uśpionych”, np. kontach osób zmarłych lub „zapomnianych” przez osoby żyjące) oraz system teleinformatyczny umożliwiający obsługę zajęć wierzytelności na rachunkach bankowych. To właśnie w nim krążą pisma między organami egzekucyjnymi a bankami czy SKOK-ami, które są podstawą do zajęcia środków na kontach i ich ewentualnego odblokowania.
Grupa modułów opcjonalnych obejmuje 3 elementy:
- Moduł do obsługi zapytań prostych, który służy organom egzekucyjnym do zadawania pytań bankom i SKOK-om o posiadanie rachunków przez osoby fizyczne bądź firmy będące dłużnikami.
- Moduł do obsługi przenoszenia rachunków i usług płatniczych. Jak wskazuje nazwa, to on jest wykorzystywany, gdy klient upoważnia jeden bank do przeniesienia w jego imieniu konta z innego. Wraz z rachunkiem mogą być również przeniesione różne usługi płatnicze (w tym zlecenia stałe i polecenia zapłaty) oraz pieniądze znajdujące się na koncie. System pozwala także na zdalne zamknięcie konta w innej instytucji, o czym wspominamy w tekstach z cyklu „Jak zamknąć konto w banku”.
- Moduł do obsługi cesji wierzytelności z mieszkaniowego rachunku powierniczego, który jest dedykowany bankom oferującym rachunki powiernicze i produkty zabezpieczane wspomnianą cesję. Rozwiązanie umożliwia przepływ dokumentów w postaci elektronicznej, które zawierają powiadomienie banku prowadzącego mieszkaniowy rachunek powierniczy o cesji wierzytelności z tego rachunku.
Znaczenie systemu Ognivo dla klienta
Jak już zostało wspomniane, przeciętny klient korzysta z systemu Ognivo, chcąc zamknąć konto w innym banku lub przenieść z niego swój rachunek, zgromadzone na nim pieniądze, zlecenia płatnicze czy udzielone pełnomocnictwa za pośrednictwem innego. W tym celu wystarczy złożyć wniosek i upoważnienie dotyczące przeniesienia usług. Wszystkie formalności z tym związane przejmuje bank, którego prosimy o wykonanie tych działań. Na wniosek klienta może on dodatkowo przekazać informację o dokonanej zmianie rachunku wskazanym przez nas instytucjom. Cały proces zajmuje zaledwie kilka dni i nie wymaga udziału klienta.
System Ognivo – lista banków
W systemie Ognivo uczestniczą wszystkie banki działające w Polsce na podstawie wydanych w naszym kraju zezwoleń. Dotyczy to także banków spółdzielczych oraz Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych (SKOK-ów). Jest to więc bardzo liczna grupa podmiotów (ponad 500), które codziennie wymieniają między sobą mnóstwo informacji mających wpływ na prawidłowe funkcjonowanie nie tylko systemu bankowego, ale i całej gospodarki.
Jakie banki nie są w systemie Ognivo?
Poza systemem Ognivo są trzy typy podmiotów:
- zagraniczne banki posiadające w Polsce jedynie swoje przedstawicielstwo (ich listę prowadzi KNF);
- podmioty z zagraniczną licencją bankową, np. N26, Revolut;
- międzynarodowe platformy finansowe działające w oparciu o europejskie przepisy, ale niezarejestrowane w Polsce, np. Curve, Monese, Twisto.
Nieobecność przedstawicielstw zagranicznych banków w systemie Ognivo wynika ze specyfiki tego typu podmiotów, które tak naprawdę nie prowadzą działalności bankowej, nie otrzymały wymaganej licencji bankowej. Ich aktywność ogranicza się do utrzymywania kontaktów z klientami macierzystego banku, którzy mieszkają lub prowadzą interesy w Polsce oraz promowania jego produktów i marki. Przedstawicielstwo banku zagranicznego może też prowadzić badania rynku pod kątem jego wejścia do danego kraju, przygotowywać dokumenty niezbędne do uzyskania licencji bankowej.
System Ognivo a komornik
Komornicy wykorzystują system Ognivo do dwóch celów – ustalenia, gdzie (w jakich bankach) znajdują się rachunki bankowe dłużników oraz do korespondencji z bankami w związku z zajęciem środków znajdujących się na koncie.
Po zadaniu pytania, czy dłużnik posiada w danym banku rachunek, komornik otrzymuje jedynie odpowiedź tak lub nie, bank nie przekazuje żadnych dodatkowych informacji (np. o saldzie środków, historii transakcji, powiązanych z rachunkiem usługach i produktach). Po ustaleniu faktu istnienia konta prowadzonego na rzecz dłużnika w kolejnym kroku komornik kieruje do banku pismo z informacją o prowadzonej egzekucji i prośbą o zajęcie środków znajdujących się na rachunku. W rezultacie bank musi zablokować środki na koncie, nie może się od tego uchylić.
Co z Revolutem?
Czy fakt, że Revolut nie uczestniczy w systemie Ognivo oznacza, że zgromadzone w nim środki nie zostaną odkryte przez komornika? Niekoniecznie, bo Revolut deklaruje, że chętnie współpracuje ze wszystkimi podmiotami i organami państwa w zakresie egzekwowania prawa i prawomocnych wyroków sądowych, w tym tytułów egzekucyjnych. Jest więc wielce prawdopodobne, że po otrzymaniu pytania od komornika, Revolut udzieli mu informacji o tym, czy dana osoba posiada konto, a potem podejmie działania związane z blokadą środków.
System Ognivo – szybka wymiana informacji
Jako, że korespondencja w ramach systemu Ognivo odbywa się elektronicznie, a informacje o postępowaniu egzekucyjnym komornik wysyła do dłużnika pocztą tradycyjną, to bardzo często ten drugi dowiaduje się o zajęciu rachunku bankowego, gdy nie może skorzystać z pieniędzy, zanim dotrze do niego oficjalna wiadomość.
Można zadać pytanie, czy po zajęciu przez komornika dotychczas posiadanych kont warto otworzyć nowy ROR i na niego przekierować wynagrodzenie, czy komornik dowie się o tym nowym rachunku? Na pewno taka informacja nie zostanie mu przekazana przez system Ognivo automatycznie, nawet jeśli konto zostało otwarte w banku, który był wcześniej pytany o posiadanie w nim ROR-u przez daną osobę. Nie można jednak wykluczyć, że kilka tygodni lub miesięcy po wszczęciu postepowania egzekucyjnego komornik ponownie zapyta banki, czy dłużnik ma u nich konto, zwłaszcza gdy zorientuje się, że na zajęty rachunek nagle przestały wpływać środki. W takiej sytuacji dłużnik może być podejrzany o ukrywanie majątku, działania utrudniające egzekucję należności.
Życzymy wszystkim, by poznali system Ognivo tylko od strony możliwości związanych z przenoszeniem rachunków, by nie przekonali się o skuteczności jego działania w związku z pytaniami zadanymi bankom przez jeden z organów egzekucyjnych.
